Europese transportverordening voor dieren

De voorzitter

Mevrouw De Vroe heeft het woord.

Minister, voor het zomerreces hebt u samen met uw Brusselse en Waalse collega’s in een gezamenlijke brief bij de Europese Commissie aangedrongen om de huidige transportverordening te evalueren in functie van het dierenwelzijn en na te gaan of zij wel degelijk wordt nageleefd. U gaf te kennen dat er meerdere interpretaties en grote verschillen bestaan tussen de verschillende lidstaten inzake de toepassing van de verordening. Bovendien wees u er in de commissie zelf op dat de verordening dateert van 2005 en dat er intussen heel wat andere wetenschappelijke bevindingen op het vlak van dierenwelzijn bestaan.

U stipte aan om prioritair te focussen op de oppervlaktenormen, de transporttijden en de rij- en rusttijden. Daarnaast bracht u onder de aandacht dat een aantal begrippen, zoals ‘commercieel vervoer van dieren’, dringend een duidelijke definitie behoefden.

Op 9 november 2016 stelde ik hierover opnieuw een vraag om uitleg met nummer 192. Daarop antwoordde u dat de Europese Commissie nog niet had gereageerd op de gezamenlijke brief van de drie regionale ministers van Dierenwelzijn van dit land. Die brief was blijkbaar ook gevolgd door brieven vanuit Duitsland en Nederland. Tijdens de bespreking in de commissie had ik u verzocht om het Vlaams Parlement – of beter: deze commissie – in te lichten zodra er een reactie zou komen op dat schrijven. Tot op vandaag hebben wij niets ontvangen. Daarom pols ik met deze vraag naar de stand van zaken.

Heeft de Europese Commissie inmiddels geantwoord op het schrijven van u en uw gewestelijke collega’s? Zo ja, wanneer en welk antwoord heeft de Europese Commissie bezorgd?

Zal de Europese Commissie overgaan tot een evaluatie en eventuele herziening van de Europese transportverordening? Welke timing wordt daarvoor gehanteerd?

Zult u, al dan niet samen met uw gewestelijke collega’s, concrete voorstellen aan de Europese Commissie bezorgen met betrekking tot de herziening van de transportverordening? Zo ja, welke?

De heer Sanctorum heeft het woord.

Minister, de kwestie van de langeafstandstransporten bestaat al geruime tijd. Ik herinner mij dat ik als tiener ook al geschokt was door gelijkaardige beelden. Dat was nog in de jaren negentig.

We zijn nu 2017. Ik vind het confronterend te moeten vaststellen dat de situatie in de praktijk nauwelijks verbetert, integendeel. De langeafstandstransporten van levende dieren nemen toe. Er bestaat dan wel Europese regelgeving, maar die wordt nauwelijks toegepast. Dat is dan ook een van mijn vragen. Minister, u stelt voor dat de Europese transportverordening wordt aangepast en bijgesteld. Dat lijkt mij zeker belangrijk. Maar de vraag is natuurlijk in welke mate een daadwerkelijke verbetering van het dierenwelzijn daarmee wordt afgedwongen.

We zien ook dat de landen waar de dieren toekomen soms of zelfs vaak geen dierenwelzijnswetgeving kennen. Nochtans wordt het ook wel politiek gesteund. Ik herinner mij dat de federale minister Willy Borsus, toen de Turkse markt werd geopend voor levende dieren vanuit België, dat zelf communiceerde en het ook promootte. Hij stelde dat dat enorm belangrijk was voor de sector in België, terwijl we weten dat de transporten naar Turkije en de situatie in Turkije zelf voor die dieren allesbehalve mooi zijn. Ik stel mij daar toch wel grote vragen bij.

Minister, ik had graag wat meer duidelijkheid over welke initiatieven er nu allemaal komen en wat daarvan de verwachte impact is. Nogmaals: regelgeving is belangrijk, maar als dat papier blijft, hebben de dieren daar ook maar weinig aan. Het moet ook impact hebben.

Ik zou ook graag eens weten over hoeveel dieren het nu gaat. Ik heb cijfers teruggevonden over heel Europa. Het aantal dieren dat wordt getransporteerd tot buiten de EU is duidelijk in stijgende lijn. Ik veronderstel dat u ook cijfers beschikbaar hebt voor België, of zelfs voor Vlaanderen. Over hoeveel pluimvee, runderen en kalveren, schapen en geiten gaat het, en over hoeveel varkens?

Minister Weyts heeft het woord.

Ik heb intussen antwoord gekregen van de Europese Commissie. Dat schrijven was trouwens niet alleen samen met mijn Brusselse en Waalse collega’s maar ook met mijn collega’s van Nederland, Duitsland, Denemarken en Zweden. Uit het antwoord van de Commissie blijkt dat zij nu niet bepaald van plan is om zelfs maar na te gaan of de aanpassing van de huidige transportverordening nuttig of nodig is.

Volgens de Commissie is enkel een betere implementatie van de verordening nodig. Dat zou volstaan. Nochtans is intussen voldoende aangetoond en wetenschappelijk gestaafd dat bijvoorbeeld de huidige rij- en rusttijden, de oppervlaktenormen, de breedte en de hoogte die al sinds 1991 niet meer werden aangepast, absoluut niet volstaan om het dierenwelzijn te garanderen.

In 2014 hebben we een ‘position paper’ bezorgd aan de Europese Commissie met een aantal concrete voorstellen om de Europese regelgeving te verbeteren, zoals het aanpassen van de reistijd en het aanpassen van de oppervlaktenomen en de vereiste hoogte. Daarnaast bevatte die ook een reeks aanbevelingen om de verordening praktisch beter uitvoerbaar te maken. Ik sta vanzelfsprekend volledig achter deze voorstellen. Ik heb dit initiatief ook mee ondersteund. Vorige maand heb ik op een persvoorstelling in het Europees Parlement van een onderzoeksrapport van Eurogroup for Animals over de export van levend vee, gepleit voor een grondige aanpassing van de verordening om zo het dierenwelzijn te verbeteren. Daar had men heel wat beeldmateriaal verzameld dat net aantoont dat het op de lange transporten zeer slecht gesteld is met het dierenwelzijn.

Op dit moment wordt op Europees niveau onderhandeld over een uitbreiding van de handelsovereenkomst met Turkije. Samen met de andere Europese koplopers dringen we erop aan dat het transport van levende dieren mee wordt opgenomen in die overeenkomst en dat er een expliciet hoofdstuk dierenwelzijn wordt opgenomen om zo paal en perk te stellen aan de dierenwelzijnsproblemen bij dierenexport. Ik wil iedereen hier vragen om de eigen Europese parlementsleden op dat vlak wat aan te moedigen om initiatieven te nemen en om de druk wat te verhogen, ook ten aanzien van de eerste materie trouwens. Dat de Europese Commissie gewoon zegt dat de bestaande verordening beter moet worden geïmplementeerd, is zeer ontgoochelend.

Volgens cijfers van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) werden in 2016 4,9 miljoen dieren geëxporteerd vanuit Vlaanderen. Het ging hierbij vooral om pluimvee, 272 runderen en 129 schapen en geiten.

Mevrouw De Vroe heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw reactie. Wanneer hebben we een antwoord gekregen op het schrijven?

Ik vind dit nogal een stugge houding van Europa. We hadden met zijn allen toch wel iets anders verwacht. Het is logisch dat men eerst kijkt naar de implementatie, maar in tweede instantie zijn aanpassingen nuttig en de mistoestanden moeten uit de wereld worden geholpen. Dit moet verstrengd worden en de nodige controles moeten gebeuren.

In functie van de voorstellen die we vanuit Vlaanderen zouden doen – al dan niet met uw collega’s – om de transportverordening te herzien, hebt u geantwoord dat er een grondige aanpassing moet zijn in functie van het dierenwelzijn. Kunnen we daarin iets concreter zijn? Dat benieuwt me enorm. U doet een oproep om bij de Europese parlementsleden aan te dringen om ook daar actie te ondernemen. Dat is uiteraard logisch. We zijn in direct contact met onze liberale collega’s en u kunt zeker op ons rekenen wat dat betreft.

Ik wil kort nog even ingaan op de situatie met Turkije. Vorig jaar bleek uit onderzoek dat werd gevoerd over vijf jaar van diverse dierenrechtenorganisaties, bijvoorbeeld Eyes on Animals uit Nederland, dat bij liefst 70 procent van de geïnspecteerde transporten van dieren vanuit de EU naar Turkije de transportwet werd overschreden. Dat is enorm zorgwekkend. Ik denk dat het probleem daar het grootste zal zijn. Hoeveel dieren worden er vanuit Vlaanderen naar Turkije getransporteerd? Doet Vlaanderen ook dienst als transitregio voor de export van levende dieren? Welke rol spelen onze controleurs daarin? In hoeverre werkt Turkije mee aan de controle op het naleven van het dierenwelzijn bij transport op het eigen grondgebied? U hebt vorige keer in uw antwoord in deze commissie gezegd dat ook de exporteurs moeten worden geresponsabiliseerd, dat ze weten dat er zich soms problemen voordoen op de grens van Turkije en dat er strenge controles zijn. Ik was daar graag nog wat dieper op ingegaan.

De heer Sanctorum heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw antwoord en de cijfers. Dit is geen goed nieuws. Dit is slecht nieuws. Ik ben zelf voorstander van het Europese verhaal, maar op zulke momenten stelt de Europese Unie echt teleur. Ik vind dergelijke reactie beneden alle peil.

Het benieuwt me ook hoe de controle op de verordening exact gebeurt.

De Europese Commissie verwijst naar die verordening. Ze vindt dat dit volstaat. Weet u hoe de controles gebeuren, en hoe vaak ze gebeuren? Op basis daarvan kunnen we evalueren of het systeem sluitend is.

Eerlijk gezegd, met betrekking tot de specifieke vragen over Turkije moet ik u het antwoord schuldig blijven. Ik kan u echt niet zeggen hoeveel trafiek van Vlaanderen naar Turkije gaat. Ter verduidelijking: die 4,9 miljoen pluimvee wordt vooral met het vliegtuig vervoerd. Dat gebeurt niet per vrachtwagen.

Ik heb de brief van de Europese Commissie ergens in december of januari ontvangen. Hoe vaak er wordt gecontroleerd, kan ik u niet zeggen. Wat mij betreft, gaat het daar niet over. De discussie gaat vooral over het feit of de gehanteerde normen en vooral de reistijd worden gerespecteerd. Dat staat los van het feit of wordt nagegaan of de uitvoering van de huidige verordening wordt gerespecteerd. Over dat laatste moet de Europese Commissie waken. De reistijd willen we gevoelig inkorten. Dat laatste zou ook voor de landbouwsector voordelig uitvallen. Dat is het belangrijkste. We willen de reis- en rusttijden herzien. Want de huidige normen zijn strijdig met het dierenwelzijn.

Ik dank u voor deze reactie. Ik vind het spijtig dat niet is ingegaan op onze vraag om op de hoogte te worden gebracht van de reactie van de Europese Commissie op de brief. Maar goed, via deze vraag om uitleg is dat dan toch gebeurd. Ik heb nog twee vragen. Kunt u de cijfers over het vervoer van Vlaanderen naar Turkije bezorgen? De reis- en rusttijden zijn natuurlijk belangrijk. Welke voorstellen zal Vlaanderen doen? Ik zal u daarover nog schriftelijk ondervragen, hopend dat dit meer informatie oplevert.

Ik ben het met u eens: de Europese verordening gaat niet ver genoeg. Ik vrees bovendien dat zelfs die normen inzake rust- en reistijden niet worden gerespecteerd. Ik vrees dat het controlesysteem niet sluitend is. Ik vrees dat het veel erger is dan op papier zou mogen. Zoals mevrouw De Vroe zal ik de zaak blijven opvolgen. Ik hoop dat er enige beweging in het dossier komt. Misschien moeten we de Europese parlementsleden aanspreken. Ik heb er zelf geen, maar zal toch mijn best doen.

De vragen om uitleg zijn afgehandeld.