Actuele vraag over het erkennen van de late nachtvorst in april als landbouwramp

De voorzitter

De heer De Croo heeft het woord.

Voorzitter, minister, weinigen onder u zullen zich nog de nacht van 19 op 20 april jongstleden herinneren. Het was een onverwachte vorstnacht, die door het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) enkele dagen geleden wel als uniek werd erkend, namelijk één keer om de twintig jaar, en die een kolossale schade heeft aangebracht. Voorzitter, u kent Limburg. Ik herinner me het weekend ervoor in de boomgaarden die ik zeer goed ken langs de boomrijen te hebben paardgereden, met de lichtroze gekleurde bloemen van de perenbomen, met de leliewitte kleine bloemen van de appelbomen in hun goddelijke atmosfeer, op de heerlijke, boezemachtige heuvels van de Vlaamse Ardennen. Drie dagen later – de statistieken bewijzen het – zijn 63 procent van de perenbomen, 78 procent van de appelbomen en 82 procent van de kersenbomen bevroren, en dat in 235 van de 308 gemeenten die Vlaanderen rijk is.

Minister, u kunt er weinig aan doen. Het mooie weer, dat uniek was in april, en de ingrijpende vorst hebben die kolossale vernietiging met zich meegebracht. De vraag is hoe we, in het bijzonder in streken waar men niet gespecialiseerd is in laagstamfruitbomen, het geheel op gang kunnen brengen. Collega’s, er zijn voorwaarden om als ramp te worden beschouwd. Het moet minstens 1.240.000 euro hebben gekost. Men moet minstens 5580 euro per exploitatie kunnen inbrengen. Minister, uw actie is echter belangrijk in dezen. Ik vraag dat u doeltreffend en gepast zou willen optreden.

Minister Schauvliege heeft het woord.

Mijnheer De Croo, u hebt het daarnet zelf gezegd: om te kunnen spreken van een landbouwramp moet er eigenlijk aan drie voorwaarden zijn voldaan. Ten eerste moet het KMI het als zeer uitzonderlijk erkennen. Dat wil zeggen dat er een terugkeerperiode is van minstens twintig jaar van wat de schade heeft veroorzaakt. Ten tweede moet er sprake zijn van een schadebedrag van 1,24 miljoen euro in totaal, en gemiddeld ongeveer 5580 euro per schadedossier. Ten derde moet de Vlaamse Regering dan ook een schadebesluit of een erkenning van die ramp op zich nemen.

Ik heb in de commissie al aangeven dat ik een advies had gevraagd aan het KMI. Dat heeft me nu dat advies bezorgd. Er blijkt dat in 225 gemeenten voldaan is aan die voorwaarde van een uitzonderlijk weerfenomeen. Daarom heb ik, toen ik dat advies had ontvangen, meteen alle gemeenten aangeschreven en hun gevraagd de schade op te meten en de schadecommissies ook ter plaatse te sturen. Wij verwachten dat alles nu tegen 10 juni. Dan moeten we op basis van de gegevens die we hebben, dus bekijken of er is voldaan aan die voorwaarden wat het schadebedrag betreft. Dan moet de Vlaamse Regering dus een beslissing nemen. Dan wordt dat gepubliceerd en kunnen de getroffenen uiteraard een officiële aanvraag indienen, en worden ze uiteraard ook vergoed. Dat is hoe het werkt. Dat zijn de stappen die we al hebben gezet. We hebben dus heel snel dat advies gevraagd, zeker ook gericht op sierteelt, maar ook op fruitboomgaarden, die heel hard zijn getroffen. Gelukkig – dat was ook een beetje ons aanvoelen, maar dat moet ook officieel in het advies van het KMI te lezen zijn – heeft het KMI vastgesteld dat het inderdaad om uitzonderlijke weersfenomenen ging, dus we kunnen die eerste voorwaarde al aanstippen. We moeten nu afwachten wat de totale schade en de individuele schadedossiers zullen zijn.

Minister, het zal u misschien plezieren dat ik deze namiddag met een paar fruitbloemetjes gooi. Het zal u deugd doen. Het is echter niet gedaan met die eerste vaststelling. U weet dat je een tweede vaststelling nodig hebt om te bewijzen dat de schade echt is wat men meent dat ze, helaas, zal zijn. U zegt me niets over die tweede vaststelling. Die kan maar gebeuren wanneer men dat weet. Collega’s, u moet ook het volgende weten, indien het aantal beschadigde perenbomen zo laag blijkt te zijn, namelijk 63 procent: peren kunnen pitloos groeien, terwijl appels dat niet aankunnen. Minister, uw tweede inspectie wordt dus ook verwacht.

Mevrouw Joosen heeft het woord.

We zijn heel tevreden met de erkenning door het KMI, maar dat is inderdaad slechts een eerste stap. Het is heel belangrijk dat de lokale besturen nu hun verantwoordelijkheid nemen en een inspanning doen om de schadedossiers zo goed mogelijk in kaart te brengen via de gemeentelijke schadecommissies.

Minister, u verwees in het verleden naar de noodzaak voor een algemene weersverzekering. Wat is in dat verband de stand van zaken?

De heer De Meyer heeft het woord.

Op 3 mei heb ik hierover in de commissie al een vraag gesteld. Minister, u hebt met succes aan het KMI gevraagd om zo spoedig mogelijk te beoordelen welke gemeenten er al of niet in aanmerking komen voor de erkenning als landbouwramp. Ik zal de terechte vraag van de heer De Croo niet herhalen, maar ik heb een bijkomende vraag.

Minister, er zijn ook bedrijven die hele zware schade geleden hebben maar die niet gelegen zijn in een van de 225 erkende gemeenten. Wat kunnen die bedrijven doen om toch een schadeloosstelling te krijgen? Wat wordt verwacht van de gemeentebesturen van de gemeenten waar die bedrijven gelegen zijn?

De heer Moyaers heeft het woord.

Mijn vraag is eigenlijk dezelfde als die van de heer De Meyer, omdat ik ook had vastgesteld dat slechts 225 gemeenten van de 308 Vlaamse gemeenten op de lijst van het KMI voorkomen. In mijn eigen gemeente Herk-de-Stad, die als de poort naar Haspengouw wordt beschouwd, zitten heel wat fruittelers met de handen in het haar omdat ze wel degelijk fruitschade hebben, net zoals andere landbouwers in de aangrenzende gemeenten. Hoe is hoe het mogelijk dat zij niet voor vergoeding van die vorstschade in aanmerking komen? Minister, welk initiatief zult u als bevoegd minister nemen om deze landbouwers niet in de kou te laten staan?

Ik heb daarnet al de procedure geschetst en de voorwaarden aangehaald. Mijnheer De Croo, er gebeurt nu een schatting van de schade die er zal zijn. Die experts weten goed wat er te verwachten is. Zodra de procedure doorlopen is en we zien dat de schade erkend kan worden en er is een beslissing van de regering, dan is er nog voldoende tijd om een definitief schadedossier in te dienen. Dan kan die tweede inspectie gebeuren en kan de effectieve schade ook in rekening worden genomen.

Het klopt dat het KMI tot de vaststelling gekomen is dat er geen uitzonderlijk weersfenomeen was in 83 gemeenten. Ik heb alle gemeenten aangeschreven en ik heb aan die 83 gemeenten ook gevraagd om de schadecommissie op pad te sturen en alle schade te inventariseren. We wachten daarop en op basis van wat zij indienen en van wat er in die gemeenten gebeurd is, kunnen we nog altijd, als die erkenning er komt, vanuit de Vlaamse Regering bepalen dat we meer gemeenten meenemen. Er is een precedent, dat is in het verleden nog gebeurd. Het kan dus, maar we moeten eerst afwachten wat de lopende procedures opleveren en of aan alle voorwaarden is voldaan. Het is niet onze intentie om die gemeenten links te laten liggen en daarom hebben we ze nu al meteen ook aangeschreven.

Wat betreft de algemene weersverzekering, weet u dat ik daarvoor in een subsidie voorzie. Er is overleg geweest met de verzekeringsmaatschappijen die op onze markt actief zijn. Ze hebben niet meteen interesse om dat aan te bieden en wij kunnen verzekeringsmaatschappijen niet verplichten om dat te doen, maar ik voorzie toch in die subsidie en zo is er wel een mogelijkheid dat het ook bij ons aangeboden zou kunnen worden. In het buitenland bestaat het wel, zoals in Nederland. Onze markt is redelijk klein en ik heb begrepen dat men niet geneigd is om een algemene weersverzekering enkel voor de Belgische markt aan te bieden.

Collega's, ik vat samen. De eerste belangrijke hindernis is genomen om te spreken van een landbouwramp. Nu moeten we afwachten wat de bedragen zijn van de schadedossiers die worden ingediend. Dan moet het richting Vlaamse Regering die een beslissing zal nemen. Dan zullen de schadedossiers, als er een erkenning is, definitief kunnen worden ingediend en kunnen op die manier de landbouwers worden vergoed.

Minister, ik vind dat u ter zake goed uw werk doet. Ik vind de vragen die gesteld zijn, ook pertinent. Er staan 83 steden en gemeenten niet op de lijst. Wat betreft het grondgebied weet men niet juist waar de vorst ingreep, rekening houdende met de grenzen van die steden en gemeenten. Je hebt dus een argument om dat te doen. Dat is een goede zaak.

Het verzekeringsprobleem is reëel, maar is zo duur en zo onvoorspelbaar dat je ofwel een gesubsidieerde verzekering zult hebben ofwel er geen zult hebben. In elk geval, ‘good luck’ bij het oplossen van de schade. (Applaus bij Open Vld)

De actuele vraag is afgehandeld.