“Zelf heb ik nog geen melding gekregen. Meestal dient zich het wat later aan in het seizoen”, zegt Erwin Boogaard. Hij is teeltadviseur van Agrifirm voor Flevoland.
Alert blijven
Dat het te vroeg is om te zeggen of het effect heeft op de opbrengst, vindt ook teeltadviseur Hans Gunneman van Farm Frites. Wel heeft hij een duidelijk geval van doorwas vastgesteld op een perceel in de Brabantse Kempen. “Het is normale zandgrond en er is niet apart vroeg gepoot.” Gunneman vindt het te vroeg om alarm te slaan, maar stelt wel dat het goed is om alert te blijven.
Ook Egbert Ballast, adviseur van Profytodsd in de Noordoost-Polder, heeft nog niets vernomen. “In mijn werkgebied heb je vooral pootgoedteelt. Daar wordt volop beregend en is er geen last.” Pas wanneer het extreem warme weer zich langere tijd doorzet, zou in zijn ogen doorwas een probleem kunnen worden.
Volgens Erwin Boogaard zou het fenomeen zich kunnen gaan manifesteren bij percelen waar vroeg is gepoot en het gewas in een verder ontwikkelstadium is. Ook Johan Brooijmans, collega-adviseur van Boogaard in Zuid-Nederland, heeft geen melding van telers ontvangen. “Het is logisch dat er met dit weer sprake van zou kunnen zijn, maar ik heb het van nog geen teler gehoord.” Brooijmans vindt het veel te vroeg om nu te zeggen dat er een probleem is. “Dat ontstaat pas als je gaat beregenen of als er regen valt.”
Doorwas
Bij doorwas wordt als gevolg van een periode met hoge (bodem)temperaturen de kiemrust van de nieuw gevormde aardappelknollen in de grond verbroken. Deze bodemtemperaturen treden op als de maximumluchttemperatuur enkele dagen achter elkaar hoger is dan 25 °C, in combinatie met een droge grond en een niet gesloten bladerdek. Deze situatie kan zich momenteel aandienen.
Als de grond weer afkoelt na de hitteperiode en er voldoende vocht beschikbaar is, kunnen zich aan de kiemen van doorwasgevoelige rassen zogenaamde secundaire knollen vormen. Zijn de secundaire knolletjes 1,5 à 2 cm groot, dan stopt de groei van de primaire knol. Soms groeien aan de kiemen boven de grond nieuwe plantjes en ook kan bij doorwas knolmisvorming ontstaan. Is het gewas tijdens de periode dat hoge bodemtemperaturen gesloten, dan zal minder doorwas kunnen optreden dan bij een open gewas.
Schadelijke effecten
Doorwas kan de knolkwaliteit van consumptieaardappelen nadelig beïnvloeden. De sortering wordt fijner, een deel van de knollen kan glazig en daarmee ongeschikt worden voor consumptie, en het percentage misvormde knollen neemt toe. Het onderwatergewicht van doorwaspartijen is lager en loopt vaak binnen een partij sterk uiteen. Van een doorwaspartij kan geen goede frites worden gebakken, omdat kleur en textuur van de fritesstaafjes niet goed zijn. Bekend is ook dat er duidelijke rasverschillen zijn in de gevoeligheid voor doorwas. Onder andere Bintje en Eigenheimer zijn erg gevoelig voor dit verschijnsel.
Voorkomen en bestrijden
Is de grond tijdens de warme periode vochtig, dan zal minder gauw doorwas optreden. De ingestraalde warmte wordt dan gemakkelijker naar diepere lagen afgevoerd, waardoor de temperatuur in de ruggen minder hoog zal oplopen. “De bodem nat houden door te beregenen, dat is op dit moment het enige wat je kunt doen”, zegt Hans Gunneman. Het koele beregeningsvocht beperkt de temperatuurstijging van de grond, waardoor de kans op doorwas ook beperkt blijft. Per gebied en per perceel kunnen de verschillen in doorwas overigens groot zijn. Dit heeft dan vooral te maken met de beschikbaarheid van vocht.
