Biorapport 2016

Het aantal Vlaamse gecertificeerde biologische landbouwbedrijven neemt toe van 370 naar 430. Er zijn 75 nieuwe aanmeldingen tegenover 15 bedrijven die hun activiteit als producent stopzetten.
Het areaal kent een forse toename met 30%, van 5.343 hectare naar 6.960 hectare, wat in grote mate toe te schrijven is aan een groep omschakelende melkveehouders. Vanaf eind 2017 wordt een verdubbeling van de bio-melkproductie verwacht. Een op de drie omschakelende bioboeren wint vooraf advies in bij Bio Zoekt Boer of een erkend biobedrijfsadviseur. 14% van alle deelnemers aan starterscursussen volgde een starterscursus bio.
De 32 grootste biobedrijven hebben de helft van het biologisch areaal in handen, terwijl de helft van de biobedrijven amper 6% van het biologisch areaal bewerken. Dat weerspiegelt het contrast tussen een grondgebonden dierlijke productie en de kleinschaligheid van de groente- en fruitteelten.

Er zijn 906 marktdeelnemers (exclusief producenten) onder controle eind 2016, 10% meer dan eind 2015.

De verwerking en distributie van bioproducten neemt een steeds prominentere plaats in de keten..

Het aantal nieuwkomers is in de voorbije jaren groter dan het aantal stoppers. Een analyse van 88 stoppers over de periode 2010-2016 leert dat meer dan de helft van hen binnen de eerste vijf jaar na hun eerste aanmelding als biologisch producent zijn gestopt. Een potentieel van 738 hectare biologische grond ging hierbij verloren. Een op de drie stopzettingen was definitief en nog een derde van de stoppers keerde terug naar de gangbare landbouw. De helft van de stoppers zijn tuinbouwbedrijven (groenten + fruit + combinaties van tuinbouwteelten). Het aandeel stoppers in de biologische sector (3,8%) ligt in dezelfde lijn als in de gangbare sector (3,5%).

Sinds de inwerkingtreding van het hervormde Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) in 2015, daalden de overheidsuitgaven voor de biologische sector licht. Vooral de actualisatie van de biohectare-subsidiebedragen in het kader van de tweede pijler van het GLB ligt aan de basis daarvan (-24% in 2015 t.o.v 2014). Daartegenover staat dat de Vlaamse overheidsuitgaven op vlak van de bioketen- en marktontwikkeling, onderzoek, ontwikkeling, communicatie, promotie en draagvlakverbreding toenamen (+11,50 % in 2016 tov 2015). Ook kunnen biologische landbouwers sinds deze GLB-hervorming aanspraak maken op een vergroeningsbetaling zonder dat ze de verschillende vergroeningsverplichtingen moeten uitvoeren die gelden voor de gangbare landbouwers (466.000 euro vergroeningssteun toegekend aan biolandbouwers in 2015).

In 2016 investeerde de Vlaamse overheid verder in onderzoek. De uitgaven worden geraamd op 864.500 euro en nemen met 6% toe. In vergelijking met vorig jaar zijn er meer initiatieven voor onderzoek in de dierlijke sectoren, met een aandeel van 14% in de totale onderzoeksuitgaven. Onderzoek naar de bestrijding van plagen en ziekten blijft de grootste hap uit het onderzoeksbudget nemen, met 46% van  de totale uitgaven. Dit onderzoek maakt vaak deel uit van het gangbaar onderzoek, waar men ook steeds meer op zoek gaat naar geïntegreerde bestrijdingsmethodes en het gebruik van biologische middelen.

De Belgische biomarkt groeide vorig jaar opnieuw met dubbele cijfers. De totale bestedingen in 2016 van biologische producten bedroegen 586 miljoen euro, een stijging met 12%. De groei was het sterkst in het zuiden van het land. Vlaanderen bleef met een stijging van 7% iets achter op het marktgemiddelde. Het totale aantal biokopers steeg tot een niveau van 93% van alle kopers.
Het marktaandeel van bioproducten groeide ook verder door. Binnen de verse voeding is het bioaandeel in België gestegen van 2,7 naar 3,0%. Het grootste marktaandeel hebben de biologische vleesvervangers. Een op de vier gekochte vleesvervangers is biologisch. Het kleinste marktaandeel hebben de biovleeswaren met 0,9%. De grootste groeiers waren de bio-aardappelen en de bio-eieren.

Biologische versproducten zijn gemiddeld een derde duurder dan gangbare producten en dit prijsverschil blijft nagenoeg stabiel over de jaren heen. Voor brood, vlees en kip was de bioversie gevoelig duurder dan de gangbare variant. Voor biomelk werd het prijsverschil kleiner.De gezinnen met kinderen met een beperkt inkomen hebben het laagste bio-aandeel van amper 1%. De alleenstaanden, zowel oud als jong, hebben het hoogste bioaandeel van 4 à 6%. De groeiers binnen de biomarkt op lange termijn zijn de tweeverdieners en de welgestelde gezinnen met kinderen.

De klassieke supermarkt blijft het grootste biokanaal met een aandeel van 41,5% in de totale verkopen van biologische producten. Op de tweede plaats volgt het gespecialiseerde kanaal (speciaalzaak/natuurvoeding/overige algemene voeding waaronder ook Bioplanet) met een aandeel van zo’n 31%. De hard discount blijft een kleine speler op de biomarkt maar groeit wel sterk van 5,5% naar 9,4%.