De telers van vrije aardappelen, vooral dan in Laag-België, wisten niet wat ze zagen. Een kleine maand lang was er vanuit de Belgische groothandel en industrie vrijwel geen belangstelling voor primeuraardappelen.
Wel werden de contracten binnengehaald voor de onmiddellijke fabricage van afgewerkte producten. Niet dat de massa vrije aardappelen zo groot was, maar, omwille van de uitzonderlijke weersomstandigheden, viel de productie in Laag-België hard tegen en werd alles op alles gezet om er meer gewicht uit te halen.
Bij de vaststelling dat nu ook nog serieus verloren wordt, via de lage kiloprijs, is meteen duidelijk dat het primeurseizoen voor een groot deel van Vlaanderen een zware aderlating wordt.
De telers hebben er zeker geen fout aan. Dat de markt gebrek toonde aan vraag naar vrije aardappelen kwam uitsluitend vanuit de industrie.
Intussen werd massaal aangevuld met Duitse primeurs die naast de contracten verwerkt zijn. De kostprijs, geleverd, van de Duitse primeurs lag daarbij hoger dan de gepubliceerde prijs voor aankoop in België.
Door deze beweging zakte het slot van de primeurcampagne prijstechnisch compleet in elkaar. Bij evaluatie binnen de EU4 plus VK bleek inderdaad dat de globale oppervlakte voldoende was. De gemiddelde opbrengst van primeurs viel mee, behalve dan in Laag-België en Noord-Frankrijk.
West-Vlaamse telers hebben lang gewacht om te rooien, het kaliber viel tegen bij een vroege oogst. De industrie wachtte niet, ze gingen op het pad om aan te kopen buiten ons land.
Eenmaal de Belgische aardappelen nog wat aan gewicht gewonnen hadden, toonden ze geen belangstelling meer.
De Belgapom publicatie van gisteren, vrijdag, zal ongetwijfeld verdere druk uitoefenen op de Nederlandse noteringen, die tot nu toe nog behoorlijk meevielen.
De dalende trend van de notering op de termijnmarkt zal zich tegelijk doorzetten, dit kon gisteren al vastgesteld worden.
Inderdaad, de contracten worden afgenomen en opmerkelijk wordt door de industrie niet langer gereageerd op de niet ingevulde hoeveelheden. Hopelijk komt dit geschil niet later boven water.
Telers die nu nog vrije aardappelen moeten afleveren aan de industrie met hectare opbrengsten beneden de 25 ton en verliesprijzen, zullen niet tot de helft van de productiekostprijs komen, een uitzonderlijk zwaar verlies.
De tussenkomst in het kader van een Vlaamse landbouwramp zal onvoldoende zijn om een redelijke vergoeding binnen te halen. Toch moet alles in het werk gesteld worden om de verliezen zo precies mogelijk op te maken (door de schattingscommissie of een erkend expert). Dit kan pas als de leveringsbonnen en aankoopfacturen in beeld komen.
Voor wat de hoofdoogst betreft, kwamen de jongste dagen diverse inschattingen. VTA Nederland spreekt van een ha-opbrengst boven het jongste vijfjarig gemiddelde. Ook bij ons toonden de bewaardaardappelen in diverse streken nog groeipotentie.
Op vruchtbare gronden is de gewichtsaanwinst spectaculair. In Laag-België, en vooral bij Bintje, valt dit op veel plaatsen tegen.
De verwachting is dan ook dat voor de brede kuststreek de opbrengst veel tekenen van onregelmatigheid zal vertonen, maar in Midden- en Hoog-België nog zeer goed kan uitvallen.
Al deze ramingen zijn er net op het ogenblik dat de prijs van de halflate en late rassen in beeld zal komen.
De kwaliteit van de bewaaraardappelen is in doorsnee behoorlijk goed, toch steken er dieptepunten tussen waarover zal gepraat worden.
Prognose: de kans dat de industrie met stijgende prijzen buitenkomt, is eerder minimaal. Veel is afhankelijk van de noteringen in Nederland. De verwachting is dat ook dit seizoen onze noorderburen wat hoger zullen noteren dan de Belgische publicaties.
Luc Busschaert - Landbouwexpert
