Aardappelmarkt: stijgende spanning, dalende prijs

Over de contractteelt was weinig te vernemen op Weuthen Kartoffeltag. Wel bleek het zo dat tegenvallende partijen geen positief saldo zullen opleveren. Het betreft in ons land niet alleen de vroege aardappelen, maar vooral ook Bintje. Veel percelen kregen een zware deuk van de droogte in een vroeger stadium, de aardappelplanten waren niet meer bij machte om zich voldoende te herstellen. 
Bij Fontane ligt de herstelkracht en de recuperatie veel hoger. Dit wil niet zeggen dat daar geen laagvliegers tussen steken.
De inschatting van de percelen voor de Vlaamse droogteramp geeft daar een duidelijk beeld van. 

Het hoofdthema van de gesprekken bij de telers was in eerste rang de prijsevolutie van de vrije bewaaraardappelen voor de komende maanden. 

De prijszetting bij Belgapom kreeg veel aandacht. Vanuit alle landen waren de telers helemaal niet akkoord met de methode van werken om de primeurs voor de laatste weken van het seizoen, en zonder cijfers in de hand, in een soort automatisme, de notering op € 3 te plaatsen.
Duitse telers stelden de voorbije maand correcte prijzen ontvangen te hebben van Belgische kopers, er was sprake van € 7-8 - depart - en zelfs meer.

Eenmaal bij de oefening kon geschreven worden ‘voldoende voorraad’ werd het manoeuvre van verliesprijzen in België doorgedrukt. 

Gesprekken met Duitse, Nederlandse en Franse telers de jongste dagen lieten besluiten dat in België het kleinste medezeggenschap van toepassing is voor de telers zelf. 
Een beperkte eenzijdige commissie met wekelijks  telefonisch overleg tussen enkele dungezaaide fabrikanten en groothandelaars eindigt automatisch in een manoeuvre dat leidt tot zware prijzendruk.

Het bleek alvast dat de prijszetting van Goes (de laatste weken gemiddeld € 4-6) onvoldoende was om de Belgapom beweging niet te laten doordringen in Nederland.
De Duitse telers hebben daar minder last van: in een overlegcomiteit wordt de verkoopprijs naar de industrie in België periodiek gefixeerd.
Dat bij het bekend zijn van de Duitse prijs de Belgische kandidaat-kopers maar één oog meer hebben, noemen zelfs de Duitse producenten zeer merkwaardig.

Op Weuthen Kartoffeltag werd niet alleen over prijzen gesproken, maar ook over tonnages.
De EU-5 sprak dan van een gezamenlijke opbrengst tussen 27,5 en 28 miljoen ton.
Het groeiherstel van de laatste weken zal de Belgische handel na de lage primeurprijs mogelijk in staat stellen om de prijspublicatie op € 3-5 te houden. Duitse aardappelspecalisten spraken van een indicatie januari-juli tussen € 7-10.

Belgische en Nederlandse landbouwers hebben de mening dat een serieuze prijsstijging er alleen kan komen door het tekort, dat zich vanaf half mei kan manifesteren.

Uiteraard zullen de contracten ook volgend seizoen overal voorrang krijgen. Dit blijkt het beste instrument om zolang mogelijk door te gaan met een lage marktnotering voor de vrije aardappelen.

Het blijft koffiedik kijken gezien er met de uitbreiding van de frietindustrie in Noord-West-Europa (vooral België) geen exacte hoeveelheid kan ingeschat worden voor de laatste maanden van de op gang komende campagne.

Vast staat wel dat de stemming onder telers de laatste tien dagen negatief is. 

De afnemers kunnen voor volgend jaar de primeurteelt in Zuid-Duitsland, Spanje, Italië en de Franse Landes verder stimuleren en aldus twee tot drie weken vroeger over een ruim volume beschikken. Primeurtelers in al deze gebieden zijn evenwel minder geïnteresseerd in contractteelt.

De supermarkten kijken voor de verse aardappelen over een nog groter productiegebied, waarin Noord-Afrikaanse landen meer en meer in beeld komen.

Prognose: voorspellingen maken bij de afzetprijzen voor de oogst 2017 is erg lastig. De telers kunnen, wanneer binnen de EU-5 hogere opbrengsten geoogst worden dan voorzien, in een lastige parcours komen.
Er dient evenwel gelet te worden op de stijgende behoefte van de industrie. Eigen oefeningen laten besluiten dat vanaf de tweede helft van mei 2018 de vraag wel eens groter zou kunnen worden dan het aanbod.

 Luc Busschaert - Landbouwexpert