Gezien de hoge melkveedichtheid in Nederland vormt fosfaat in mest van melkvee een aanzienlijk milieuprobleem omdat het grond- en oppervlaktewater kan verontreinigen.
Om de fosfaatproductie uit mest van melkvee in Nederland te beperken en grondgebonden landbouw in de melkveesector aan te moedigen en zo de waterkwaliteit te verbeteren, werken de Nederlandse autoriteiten aan een stelsel van verhandelbare fosfaatrechten voor melkvee. Het stelsel wil in de eerste plaats bijdragen aan milieudoelstellingen, maar ondersteunt ook jonge landbouwers en wil een positief effect sorteren op weiden en grasland.
Het nieuwe stelsel treedt in werking op 1 januari 2018. Vanaf dan krijgen melkveebedrijven gratis fosfaatrechten toegekend en mogen ze niet meer fosfaat uit mest van melkvee produceren dan overeenkomt met hun fosfaatrechten. Aan het eind van het kalenderjaar zullen melkveebedrijven moeten aantonen dat ze voldoende fosfaatrechten hebben om de fosfaatproductie van hun melkvee te verantwoorden.
Melkveebedrijven, inclusief nieuwkomers, kunnen fosfaatrechten op de markt aankopen, aangezien fosfaatrechten kunnen worden verhandeld.
Bij elke transactie wordt 10 % van de verhandelde rechten ingehouden en in een zogeheten fosfaatbank ondergebracht. Die bank moet de ontwikkeling naar een meer grondgebonden melkveehouderij aanmoedigen door tijdelijke niet-verhandelbare rechten te verlenen aan zogeheten "grondgebonden landbouwbedrijven", dat zijn bedrijven die alle fosfaat uit hun mestproductie op hun eigen grond kunnen absorberen.
Volgens de Commissie vormt de maatregel steun in de zin van artikel 107, lid 1, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. Aangezien met de maatregel een duidelijke milieudoelstelling wordt nagestreefd, heeft de Commissie hem getoetst aan de EU-richtsnoeren inzake staatssteun ten behoeve van milieubescherming en energie 2014-2020.
De Commissie heeft vastgesteld dat met het stelsel, conform de richtsnoeren, milieudoelstellingen worden nagestreefd die verder gaan dan de milieunormen waaraan bedrijven op grond van de EU-wetgeving moeten voldoen.
Met name heeft Nederland:
- aangetoond dat het stelsel bedoeld is om de fosfaatproductie te beperken tot onder het krachtens de nitraatrichtlijn voor Nederland geldende niveau;
- het stelsel opgezet om grondgebonden landbouw te stimuleren. Volgens het huidige EU-recht zijn melkveebedrijven niet verplicht alle fosfaat uit de mest van hun melkvee op hun eigen grond te absorberen.
Op basis van de nagestreefde milieudoelstellingen heeft de Commissie geconcludeerd dat het stelsel strookt met de EU-regels voor staatssteun op milieugebied.
Achtergrond
Zodra eventuele vertrouwelijkheidskwesties zijn opgelost, zal meer informatie beschikbaar zijn onder zaaknummer SA.46349 in het staatssteunregister op de website van DG concurrentie. Een overzicht van de recentste staatssteunbesluiten die op internet en in het EU-Publicatieblad zijn gepubliceerd, is te vinden in de elektronische nieuwsbrief State Aid Weekly e-News.
