1° Hoe diep kan de melkprijs in 2018 vallen?
De jongste twee maanden hadden de marktprijzen in België een keerpunt bereikt. Vooraf dient gesteld dat 2017 positieve saldi gaf, gemiddeld over het ganse jaar.
De afgeronde prijs voor januari tot november wees op een stijging, de novemberprijs kan de stempel van ‘hoog’ blijven dragen.
De meeste zuivelfabrieken spreken de jongste maanden van een zijwaartse beweging. De dalingen van de laatste maanden werden veroorzaakt door een veel lagere boterprijs. Melkpoeder en kaas vonden daarbij geen evenwicht.
Deze marktgegevens hebben de melkproducenten goed voor ogen, in het juiste kader.
De vraag concreet is nu hoe de eerste zes maanden van 2018 concreet kan en zal verlopen.
In Europa wordt het aantal stuks melkvee behoorlijk in de hand gehouden. Zuivelfabrieken zijn niet akkoord om sterke uitbreidingen van de melkveestapel te aanvaarden. Uiteraard is het moeilijker voorspelbaar hoe de aantallen zullen evolueren in de VS, Nieuw-Zeeland en China.
China moet een lopende marktspeler/koper blijven om de prijzen in Europa op een behoorlijk, zeg maar rendabel, niveau te houden. China en Rusland sleutelen opwaarts aan de melkveestapel. Rusland koos voor deze politiek na de Europese boycotmaatregelen. China zit met een stijgend verbruik, vooral omwille van de bevolkingstoename. De EU-branche moet India, met de betreffende koopcapaciteit goed in de gaten houden.
Het kruispunt van de drang om de melkveestapel te laten groeien en de marktbehoefte wereldwijd zal voor midden 2018 duidelijk worden.
De verwachting is dat daarna een periode van stabilisatie in de melkprijzen zal mogelijk worden. Hoeveel de prijsdaling in de lopende tussenperiode zal bedragen, is niet exact in te schatten.
Wel wordt aangenomen dat het nieuwe dieptepunt ver boven deze maatstaf in de vorige crisis zal belanden.
Positief is dat via de verwachte roomprijzen een behoorlijk niveau verwacht wordt en dat de 400.000 ton magere melkpoeder in overschot op een wijze manier zal opgeslagen en verkocht worden.
2° Zal de productiekostprijs in 2018 verder toenemen?
De Europese Commissie heeft in de jongste prognose (Agricultural Outlook) gepubliceerd dat een algemene stijging van de productiekostprijzen voor de deur staat.
Dit zou als gevolg hebben dat de landbouwinkomens minder zouden stijgen dan momenteel nodig is en verwacht wordt.
Opmerkelijk is dat in het betreffende rapport voor de veesector hogere prijzen van veevoeder verwacht worden. Naar de betreffende bedrijven luisterend, is dit waarschijnlijk niet het geval. Goedkope graanprijzen en vervangers van soja (koolzaadschroot) zullen de voederkosten drukken, terwijl de stalkosten nauwelijks zullen toenemen. Enige reserve dient wel gemaakt voor de prijzen van droge pulp.
In 2030 zal de Europese landbouw een werkplaats bieden voor 6,6 miljoen personen. De daling zou 2,3%/jaar bedragen. De bedrijven worden groter in activiteit en kleiner in aantal.
De noodzaak van investeren in automatisatie zal zich opdringen en dit kan inderdaad tot partiële kostprijsverhoging leiden.
Het financieel rendement van de bedrijven hangt uiteraard ook af van de marktprijzen bij verkoop. Voor melk wordt -zoals bovenstaand vermeld- een stabilisatie verwacht vanaf midden 2018, terwijl varkensvlees continu met ups en downs zal te maken hebben. Slachtkippen houden meer stabiliteit in.
Opvallend is dat de 13 nieuwe lidstaten relatief betere cijfers over meerdere jaren laten zien.
De strategie van de EC zal meer tot een gelijkmatige verdeling van de subsidieregelingen moeten leiden.
De daling van het aantal arbeidsplaatsen zal zich vooral in de nieuwe staten manifesteren.
3° Zullen de lonen in de agrarische sector verder stijgen?
In Nederland werd door CBS vastgesteld dat de lonen over alle industriële sectoren (ook buiten de landbouw) het snelst stegen in onze branche.
In 2017 was sprake van 1,5% stijging. In België liggen de cijfers in dezelfde lijn.
De stijging voor dit jaar komt er vooral omwille van de toenemende kostprijzen voor buitenlandse werknemers. Oost-Europeanen maken een belangrijk deel uit van de arbeidsprestaties in de land- en tuinbouw. Net deze lonen zullen netto voor 2018 het meest toenemen. Het controleapparaat wordt uitgebreid en de concurrentie tussen de verschillende landen als leverancier van deze arbeidskrachten neemt eerder af.
Zacht kan geconcludeerd worden dat de stijgingen landelijk opnieuw het hoogst kunnen uitvallen in de land- en tuinbouw.
4° Kan de tarweprijs fors stijgen?
Destijds was de tarweprijs het uitgangspunt voor de rentabiliteit van de akkerbouw. Dit is niet meer zo. In veel gevallen wordt het inkomen vergeleken op basis van de vrije aardappelprijzen.
Concreet, aangaande de tarwe zijn weinig vakspecialisten van mening dat deze prijs snel zal oplopen. De laatste dagen wordt veel gepraat over de droogte in Australië. De december cijfers van Gray Industrie Ass. of Western Austalia (GIWA) zijn sprekend. De gerstoogst zou voor de strook met droogteproblemen 3,4 miljoen ton bedragen, zijnde een plus van 7% tov 2016. De tarweoogst wordt geschat op 7,4 miljoen ton, zijnde een plus van 7,1%.
De ABARES schat de totale tarweoogst voor Australië op 20,3 miljoen ton en de gerstoogst op 8 miljoen ton. Ook dit zijn cijfers die niet wijzen op schaarste, integendeel.
En dan is er de Russische tarweproductie anno 2017. De meeste staatsbronnen spreken van een absolute recordoogst bij tarwe. Vlamingen in de regio's vertellen net hetzelfde.
Vraag is deze dagen uiteraard of er schade is in het Noord-Oosten van de VS, door de huidige vorst.
Een van origine Franse landbouwer aldaar gevestigd denkt dat het nog best kan meevallen. Er ligt een dikke laag korrelige sneeuw en bij luchttemperaturen van -28°C bleek de temperatuur op het niveau van de tarweplantjes -11°C te bedragen. De meeste tarwerassen aldaar verbouwd hebben een dergelijke vorstresistentie. Uiteraard is de periode van dooi altijd de meest delicate fase.
Samengevat ziet het er voorlopig niet naar uit dat de tarweprijzen de eerste zes maanden een spectaculaire opgang zullen doormaken.
De termijnmarkten wijzen in diezelfde richting.
5° Fruitteelt de zwakste sector?
Deze week verscheen in het HBvL dat circa een derde van de fruittelers absoluut en hoogdringend een financieel positief 2018 hard nodig hebben.
De eigen oefening van onderstaande in samenspraak met telers, banken en leveranciers wees inderdaad in die richting.
Het is pijnlijk voor uitbaters - tweede, derde en vierde generatie- om een conclusie uit deze oefening te trekken.
De fruitteelt is ongetwijfeld het meest getroffen door de klimaatsverandering. Komen daarbij de boycot van Rusland en de erg schommelende prijzen in functie van het Oost-Europees aanbod.
Vergeten we evenwel niet dat een eenzijdige akkerbouwer alles behalve gunstige financiële jaren kent. De evolutie in de suikerbietenteelt kan dit probleem nog aanscherpen.
Als conclusie op die vraag kunnen we alleen stellen dat iedere fruitteler, samen met zijn boekhouder, een diepgaande analyse van alle cijfers dient op te maken en daar, samen met vakspecialisten, de conclusies strict zal moeten naleven.
De kans dat het in 2018 in de goede richting draait, is aanzienlijk. Garanties zijn er evenwel niet.
Er is groot verschil tussen de plantagebedrijven en de fruitsector.
Luc Busschaert - Landbouwexpert
