De voorzitter
De heer Ronse heeft het woord.
Axel Ronse (N-VA)
Minister, de aanleiding van mijn vraag is het arrest van het Grondwettelijk Hof van 7 februari 2018, dat een einde maakte aan de aanvechting door het actiecomité Red de Voorkempen van ons decreet dat de MER-procedure en de RUP-procedure integreert. Dat was een ontwerp van decreet dat we hier op uw initiatief hebben goedgekeurd omdat het zorgt voor een betere onderbouwing van het RUP en ruimtelijke keuzes, voor een betere afstemming tussen onderzoek van effectbeoordelingen, voor een betere doorwerking van maatregelen voorgesteld in effectbeoordelingen en voor een groter draagvlak door efficiënte participatie in het planningsproces. We hebben dus alle redenen om blij te zijn, want het decreet heeft de aanvechting bij het Grondwettelijk Hof overleefd.
Dat is de aanleiding voor mijn vraag, die tweeledig is. Zijn alle problemen nu van de baan en kan elk lokaal, provinciaal of Vlaams bestuur nu met een gerust gemoed die geïntegreerde procedure gebruiken? Ik hoor soms wel bij gemeentes, zeker kleinere, dat die nieuwe werkmethode niet zo evident is. Ik heb wel gezien dat er op het internet presentaties en zo meer vanuit Ruimte Vlaanderen circuleren, maar wordt er nog in extra ondersteuning voorzien, zodat ze dat degelijk verder kunnen doen?
De voorzitter
Minister Schauvliege heeft het woord.
Minister Joke Schauvliege
Collega Ronse, ik dank u voor uw vraag. Als er eens een positieve uitspraak is van het Grondwettelijk Hof, geven we daar graag meer duiding over.
Met het decreet van 1 juli 2016 werden de plan-milieueffectrapportage en andere effectbeoordelingen in het planningsproces van een ruimtelijk uitvoeringsplan geïntegreerd. Het zorgt ervoor dat een aantal bestaande inconsistenties werden weggewerkt, inhoudelijk en procedureel.
Tegen het decreet van 1 juli 2016 werd een beroep tot nietigverklaring ingesteld bij het Grondwettelijk Hof. Het Grondwettelijk Hof is van oordeel dat er geen schending is van de Grondwet, noch van het Verdrag van Aarhus.
De nieuwe geïntegreerde procedure voor de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen heeft dus de toets door het Grondwettelijk Hof doorstaan. Gemeenten kunnen dus inderdaad met een gerust hart deze geïntegreerde procedure gebruiken. Honderd procent gemoedsrust kan ik natuurlijk nooit bieden, maar het is alleszins positief te noemen dat het beroep tot nietigverklaring, gericht tegen de nieuwe geïntegreerde procedure, door het Grondwettelijk Hof integraal werd verworpen. Ik heb er dan ook alle vertrouwen in dat het geïntegreerd planproces een juridisch robuuste piste is.
De nieuwe geïntegreerde RUP-procedure is in een aantal aspecten een grote verandering. Er worden momenteel verschillende initiatieven genomen om dit zo goed mogelijk te begeleiden, vooral door uitwisseling van wederzijdse ervaring, maar ook door ondersteunende studies, kennisopbouw en digitaliseringprojecten. Ik overloop de belangrijkste.
In de decreetwijzigingen voor de nieuwe procedure werd expliciet de opmaak van een handleiding opgenomen. Deze handleiding bestaat in praktijk uit een website die regelmatig wordt aangevuld met nieuwe ervaringen of bijkomende verklaringen.
De uitwisseling van ervaring en kennis is essentieel. Het departement Omgeving heeft verschillende begeleidende projecten gestart om de integratie van de opmaak van het RUP met de milieueffectrapportage en andere effectenonderzoeken heel concreet vorm te geven, zowel inhoudelijk als organisatorisch. Dit vergt een leerperiode, maar het is eveneens belangrijk om de ervaringen over het gevoerde proces, inhoudelijke aspecten van documenten, effectbeoordelingen enzovoort uit te wisselen. Ik zal aan mijn administratie vragen om te gepasten tijde, en mogelijk is dat al binnenkort, opnieuw overlegmomenten met de lokale overheden – provincies, steden en gemeenten – te organiseren.
Er wordt eveneens gewerkt aan ondersteunende instrumenten voor de implementatie van het nieuwe RUP-proces en de begeleiding van de te doorlopen procedure. Het besluit van de Vlaamse Regering van 17 februari 2017 voorziet in een digitaal platform dat zorgt voor het delen van alle noodzakelijke documenten, grafische plannen, begeleidende onderzoeken en effectrapportages en adviezen. Dit digitale platform is operationeel en aangepast aan de nieuwe RUP-procedure. Hierbij wordt ook een online toepassing uitgewerkt, de zogenaamde RUP-adviestool. Die maakt het mogelijk om efficiënt te kunnen nagaan welke overheidsinstanties een advies moeten geven. Al deze initiatieven moeten ervoor zorgen dat lokale besturen voldoende informatie hebben.
Een belangrijk veranderpunt in de nieuwe geïntegreerde RUP-procedure is de wijzigende rol van de dienst MER in het hele proces. Voor lokale RUP’s zal de dienst MER vooral een ondersteunende taak krijgen. Pas in het geval dat er aanzienlijke effecten op mens en milieu zijn, wordt zijn rol stringenter om het plan-MER mee op te volgen. Daarom werd recent een project gestart om een online MER-toets uit te bouwen, in eerste instantie ten behoeve van de RUP’s. Het is hierbij de bedoeling om reeds in de prille beginfase van een voorgenomen RUP te kunnen nagaan welke mogelijke effecten er kunnen optreden naar het milieu in brede zin. Gezien de complexiteit ervan zal het realiseren van deze online MER-toets wel wat tijd en middelen vragen. Het zal ook de werklast voor de dienst MER doen afnemen.
De nieuwe RUP-procedure heeft, zoals reeds aangehaald, als doelstelling om de definitief vastgestelde RUP’s juridisch robuuster te maken. Dit moet gebeuren door een betere integratie van effectonderzoeken zoals de milieueffectrapportage, de doorwerking ervan in het uiteindelijke RUP en het verbeteren van het draagvlak voor het RUP door meer participatie en inspraak. Het is essentieel dat dit van in het begin van het proces gebeurt.
De recente vernietiging van het provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan (PRUP) Regionaal Bedrijventerrein Ieper is een voorbeeld en de onwettigverklaring van het gemeentelijk RUP Spreeuwenhoek. Het zijn voorbeelden van hoe het in het verleden fout is gelopen. De bedoeling van deze integratie is om dergelijke problemen te vermijden.
De voorzitter
De heer Ronse heeft het woord.
Axel Ronse (N-VA)
Minister, ik denk dat dit goed nieuws is. Het betekent een win voor eenieder omdat er meer inspraakmogelijkheden zijn. Het betekent ook een win voor initiatiefnemers omdat het planningsproces meer rechtszeker is. Het is ook een win voor de hele samenleving omdat het planningsproces ook veel beter zal zijn afgestemd en rekening zal houden met milieu- en omgevingsimpact. Dat is positief.
Het is ook positief dat u aangeeft verder te zullen investeren in de contacten met de lokale besturen, want het mag natuurlijk niet zijn dat nu alle planningsprocessen spaaklopen omdat men er niet aan uit geraakt hoe de procedures nu zijn en moeten lopen.
Er is het decreet Complexe Projecten, waarin naast het MER en het RUP ook de vergunning is geïntegreerd. Denkt u er eventueel aan om als vervolg op de integratie MER-RUP ook in dit verhaal het vergunningsluik mee te integreren?
De voorzitter
Minister Schauvliege heeft het woord.
Minister Joke Schauvliege
Uw vraag is wat er in een volgende fase kan gebeuren. Ik sluit natuurlijk niets uit. Alles wat kan vereenvoudigen, kunnen we meenemen. Laten we nu eerst zorgen dat we dit goed kunnen implementeren en dat iedereen mee is en dan kunnen we nagaan welke volgende stappen we zullen zetten.
De voorzitter
De vraag om uitleg is afgehandeld.
