‘Als de huidige droogte nog anderhalve maand aanhoudt, dan is het niet onrealistisch dat er geen water meer uit de kraan komt. Als de waterreserves op zijn, zijn ze op.’ Professor waterbouwkunde Patrick Willems (KU Leuven) brengt in De Morgen een onheilspellende boodschap.
Op dit moment is in de provincies Oost- en West-Vlaanderen en voor het Pajottenland in Vlaams-Brabant ‘code geel’ afgekondigd. Volgens het kleurenschema van Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) betekent dat: als de situatie daar niet verbetert, kan het inderdaad gebeuren dat bij hetzelfde verbruik een tekort ontstaat van de drinkwatervoorraad. De Vlaamse zomer is dus voor het tweede jaar op rij zeer droog.
Tegen 2021 wil Schauvliege met een pakket maatregelen op de proppen komen om lange periodes van droogte te voorkomen. Volgens professor Willems laten overheid, bedrijven en burgers tot dusver inderdaad te veel kansen onbenut om het tij te keren.
1. Vang het regenwater op
Veel hemelwater verdwijnt in rioolputjes. Het water wordt dan in rivieren geloosd en uiteindelijk stroomt het in de zee. Dan kan het zelfs niet meer gebruikt worden om een auto te wassen.
Veel Vlamingen hebben wel een regenwaterput en gebruiken het regenwater om hun toilet door te spoelen en hun kleren te wassen. Maar net in periodes zonder regen is hun eigen voorraad ontoereikend en zijn ze gedwongen om over te schakelen op kostbaar drinkwater van de kraan.
‘Collectieve regenwaterputten die ondergronds veel water opslaan en hele wijken voorzien van regenwater zouden dat oplossen’, zegt professor Willems. ‘Als het regent, wordt het water via regenpijpen en gootjes naar de grote regenwaterputten geleid. Dat voorkomt meteen overstromingen als het hevig regent en de riolen de toestroom niet aankunnen.’
Als meer regenwater in (onverharde) grond zou sijpelen en niet via riool afgevoerd zou worden, zou er overigens ook al veel gewonnen zijn. ‘Uit de grond kan je het water later nog oppompen’, aldus Willems.
De nieuwe wijk ‘Nieuw Zuid’ in de stad Antwerpen zet precies daarop in. De regen wordt er afgevoerd naar ondergrondse bassins onder pleintjes en gebouwen. Die bassins slaan het water op en lozen het traag, zodat het water geleidelijk kan insijpelen in de bodem.
2. Boeren, leg druppelslangen bij je teelt
‘Vandaag worden planten in de landbouw doorgaans besproeid met water. Het water komt dan boven op de planten terecht en verdampt voor een deel’, zegt Willems. ‘Een veel efficiënter systeem zijn druppelslangen – waterslangen met kleine gaatjes – die tussen de planten liggen en het water rechtstreeks naar de wortels leiden.’
De massale overschakeling op druppelslangen klinkt als een quick win. Maar het is een serieuze investering voor landbouwers. De overheid zou ze daarbij moeten ondersteunen, vindt de professor. ‘Anders loont de overstap op druppelslangen voor de landbouwers niet. Zeker zolang ze heel goedkoop water kunnen oppompen uit de grond.’
Minister Schauvliege wijst erop dat de tarieven voor het oppompen van grondwater vorig jaar aangepast zijn. In gebieden waar er heel diep geboord moet worden omdat het waterpeil er ontoereikend is, is het duurder geworden om water op te pompen. Maar de gemiddelde prijs voor dat grondwater blijft laag: tegenover de jaarlijkse 85 miljoen kubieke meter water uit de Vlaamse ondergrond staat maar zo’n 12 miljoen euro aan heffingen.
3. Gezuiverd water is goud waard
In Ardooie zal tegen volgend jaar een leidingnetwerk van 25 kilometer liggen, waarmee gezuiverd afvalwater van het groenteverwerkend bedrijf Ardo naar landbouwers in de omgeving gevoerd kan worden. Ardo zal in zijn bufferbekken ruim 150.000 kubieke meter water kunnen stockeren, goed voor de watervoorziening van 47 landbouwers bij langdurige droogte zoals die van vorig jaar.
‘Door de extreme droogte vorige zomer beweegt er wat en worden er goede initiatieven genomen. Maar er zou nog veel meer water van bedrijven gezuiverd en hergebruikt moeten worden’, zegt professor Willems. ‘Veel bedrijven hebben trouwens ook geen zuiver drinkwater nodig. Meestal volstaat licht gezuiverd afvalwater.’
FOCUS TV
