Vragen over een schaderegeling voor landbouwbedrijven die worden getroffen door botulisme

De heer Vanderjeugd heeft het woord.

Na het indienen van mijn vraag om uitleg heb ik begrepen dat dit een federale bevoegdheid betreft. Daarom heb ik mijn federale collega Frank Wilrycx gevraagd om daarover een mondelinge vraag te stellen aan federaal minister Ducarme. Hij zal dat doen in de Kamer van volksvertegenwoordigers.

Niettegenstaande is botulisme ook op Vlaanderen van toepassing inzake de economische gevolgen. Het is dan ook logisch dat de beide niveaus goed met elkaar communiceren en nagaan hoe ze kunnen samenwerken.

Het is ook belangrijk om de zaken Europees aan te kaarten om daar de nodige afspraken te maken. Uiteindelijk is voorkomen beter dan zieke dieren te moeten afmaken.

Minister, zult u met uw federale collega samenzitten omtrent deze materie? Zult u op Europees niveau deze materie aankaarten? Hoe kunnen we in Vlaanderen en binnen Europa nog beter werk maken van een preventiebeleid?

Mevrouw Rombouts heeft het woord.

Minister, ik besef uiteraard dat we hier spelen op verschillende bevoegdheidsdomeinen, maar het probleem laat zich nu eenmaal niet inpakken in een klein zakje. Het is een probleem dat rundveehouders boven het hoofd kan hangen en een gigantische impact kan hebben op het bedrijf, zowel voor de dieren als op economisch vlak. Het is niet zo dat een rundveehouder botulisme op een eenvoudige manier kan voorkomen. Wegens de impact dat botulisme op een bedrijf kan hebben, wil ik u enkele vragen stellen om na te gaan hoe rundveehouders en dieren beter beschermd kunnen worden.

Als het probleem zich toch voordoet, kan dat op één bedrijf of kunnen er natuurlijk ook meerdere bedrijven worden getroffen. Laat ons hopen dat dat niet al te veel gebeurt. Als een bedrijf wordt getroffen, dan staat dat moederziel alleen, terwijl de impact gigantisch is.

“Sinds einde 2009 is het mogelijk om runderen tegen botulisme te vaccineren: een vaccin (..) is op de Belgische markt beschikbaar met een tijdelijke gebruikstoelating. Het beschermt tegen de types botulisme C en D die bij ons het meest voorkomen. Eén enkele injectie geeft bescherming na enkele weken. Wel moet de vaccinatie jaarlijks herhaald worden.” Dit valt te lezen op de website van het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV).

Nochtans is er geen geregistreerd vaccin in Europa beschikbaar, berichtte het Vlaams Infocentrum Land- en Tuinbouw (VILT) in december toen ik de vraag indiende. Daarbuiten wel, zodat Nederlandse melkveehouders wel vaccineren met een middel dat via cascade-import uit derde landen zijn weg vindt naar de bedrijven. In principe is dat niet toegelaten zonder registratie van het vaccin, maar onze noorderburen voeren een gedoogbeleid en vinden dat minder een probleem dan een loopje te nemen met de diergezondheid. Omdat er in België geen vaccin en geen verzekering beschikbaar is, wordt naar de overheid gekeken voor een vergoeding.

Minister, naar aanleiding van een tragisch voorval in het noorden van de provincie Antwerpen met een gigantisch aantal dieren dat is overleden, wil ik u enkele vragen stellen.

Bestaat er in Vlaanderen, en bij uitbreiding in België, de mogelijkheid om preventief te vaccineren tegen botulisme? Indien dit niet het geval is, kan er dan gekeken worden naar een oplossing zoals in onze buurlanden?

Zult u als Vlaams landbouwminister de problematiek van botulisme op de Europese agenda plaatsen om tot een oplossing te komen?

Wat zijn de mogelijkheden voor de getroffen boer op het vlak van eventuele vergoeding? Aangezien deze problematiek voornamelijk tot het Sanitair Fonds behoort, zal hier overleg met uw federale collega nodig zijn. Is er al reactie gekomen op het initiatief dat u hiertoe nam, namelijk het versturen van een brief omtrent deze problematiek? Ondertussen heeft mevrouw Dierick in het Federaal Parlement een vraag gesteld aan minister Ducarme. Hij antwoordde dat hij niet veel mogelijkheden ziet, zelfs niet via het Sanitair Fonds omdat hij van oordeel is dat dit dan zou vallen onder federale staatsteun, wat niet zou mogen van Europa. Ik heb het moeilijk om dat te aanvaarden en ik vind dat kort door de bocht. Als dat niet mogelijk is, wat is er dan wel mogelijk?

In Nederland werkt men met een private catastrofeverzekering voor vee om dergelijke situaties in te schatten. Heeft deze verzekering ook potentieel voor de Vlaamse markt?

Minister Schauvliege heeft het woord.

Wat zich op het rundveebedrijf in Wuustwezel heeft voorgedaan, is dramatisch. Ik heb de bedrijfsleider en de bedrijfsdierenarts ontvangen. Ik heb naar aanleiding daarvan bevoegd federaal minister Ducarme gecontacteerd, en dit om twee redenen.

Ten eerste heeft dit te maken met dierengezondheidsbeleid. Ik heb gevraagd of er mogelijkheden zijn om de betrokken landbouwer te helpen. Ik dacht daarbij aan de fipronilcrisis, waarbij vanuit het Sanitair Fonds verantwoordelijkheid is genomen. Ik dacht dat dit hier ook tot de mogelijkheden zou behoren. Het gaat om een belangrijke emotionele klap voor de bedrijfsleider, maar natuurlijk ook een economische klap. Ik dacht dat de fipronilcrisis een gelijkaardige situatie was en dat hier dus ook financiële tussenkomst mogelijk zou kunnen zijn.

Ten tweede heb ik aan de bevoegde minister gevraagd of er mogelijkheden zijn om landbouwers in de toekomst beter te wapenen. Er zijn op verschillende plaatsen in de wereld vaccins tegen botulisme beschikbaar, maar niet op de Belgische markt. Dat moet geautoriseerd worden door het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG).

Ik heb nog geen antwoord ontvangen op die brief. Er zijn ook telefonische contacten geweest, maar die hebben nog geen aanleiding gegeven tot een concrete oplossing. Er zijn inderdaad ook vragen gesteld in het federaal parlement.

We kunnen die problematiek niet incorporeren in de brede weersverzekering. Het gaat om een weersverzekering, en dierengezondheidsbeleid is een federale bevoegdheid. Weersverzekeringen gaan om klimatologische risico's, zoals storm, hagel of droogte en dekken geen veterinaire risico's. Daar zijn we jammer genoeg niet voor bevoegd.

Aangezien er elk jaar dieren sterven aan botulisme, zal ik blijven aandringen op het beheersen van de risico's. Risicopreventie is belangrijk, maar er zullen zich altijd incidenten blijven voordoen. Vaccinatie zou dit risico uiteraard wel significant kunnen doen dalen.

Er moet ook een mogelijkheid zijn om naar een onderlinge verzekering te gaan, zoals in Nederland. Dat zou in de schoot van een producenten- of brancheorganisatie kunnen worden georganiseerd, een soort van solidarisering waarbij, als zich zoiets voordoet, er een oplossing is. Op die manier gebeurt het in Nederland.

Het is zeer uitzonderlijk dat dit zich op zo'n ruime schaal voordoet. Meestal is dit beperkt. Doordat er een dode vogel in hooi zit, eten maar een paar dieren ervan. Het is heel uitzonderlijk dat, zoals hier, de volledige stal getroffen wordt. Dat is economisch dramatisch, maar we kunnen niet zomaar ad hoc aan een bedrijf subsidies geven. We mogen en kunnen dat niet van Europa. Er is een gemeenschappelijk landbouwbeleid met een kader dat is goedgekeurd. De enige oplossingen die ik zie, zijn het Sanitair Fonds, in de toekomst zorgen voor een nog betere preventie en federale toelating voor dat vaccin.

De heer Vanderjeugd heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw volledige antwoord. U hebt alles binnen uw bevoegdheden gedaan om de situatie op te volgen. Ik heb geen bijkomende vragen.

Mevrouw Rombouts heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw antwoord. U hebt de problematiek van zeer nabij gevolgd. De contacten die er zijn geweest, maken heel duidelijk dat dit een gigantische klap is voor het getroffen bedrijf, zowel op economisch als emotioneel vlak. Als de volledige stal met dieren, waar men dag in dag uit voor werkt, verloren gaat, dan is dat dramatisch.

Het komt gelukkig niet veel voor en ik hoop dat we dat in de toekomst niet vaker zullen meemaken, hoewel klimaatveranderingen in dezen dieren gevoeliger maken. Die schrik leeft in de sector.

Ik denk dat eenieder hier wel erkent en ook aanvoelt dat dat een ramp is voor een bedrijf dat daarmee te maken krijgt. Ik hoop dat alle mogelijke druk toch wordt opgevoerd om voor de vaccins die er zijn, een erkenning te krijgen, zodat we die ook effectief zouden kunnen toepassen. Ik denk dat daar geen nadelige gevolgen van zijn, in die zin dat een vaccin een zeer toepasselijk iets is om u tegen ziektes te beschermen. We kennen allemaal het vaccin tegen griep en ervaren dat als iets wat we kunnen en mogen toepassen. Ik hoop dat daarin snel vooruitgang wordt geboekt.

Ten tweede, minister, erken ik dat ook dat geen volledig waterdicht systeem is. Ik blijf toch met een heel vervelend gevoel zitten dat we een bedrijf dat zichzelf niets te verwijten heeft, niet verder zouden kunnen helpen. Want het is een ramp als een bedrijf hierdoor wordt getroffen. Ik stel me dan ook de vraag of er geen andere mogelijkheden zijn. Kunnen we dat erkennen als een ramp? Ik weet dat het één bedrijf is. Als we dat goed omschrijven, zou in dezen bijvoorbeeld het Rampenfonds ook nog een mogelijkheid zijn. Dit kan een pad zijn dat we ook nog kunnen bewandelen indien we dit fenomeen goed omschrijven en een kader geven, zodat er toch de nodige ondersteuning kan gebeuren om zo’n bedrijf effectief vooruit te laten gaan. Het is uitzonderlijk, zoals we zelf erkennen, maar het is wel een ramp voor de bedrijven die ermee te maken krijgen.

Mevrouw Joosen heeft het woord.

Het is inderdaad een ernstig probleem. Meestal liggen de verliezen rond een 10-tal dieren. In Wuustwezel ging het over 184 dieren.

Ik weet niet wie de getuigenis van de zaakvoerder heeft gelezen. Er stond onder andere een stukje op de site van het Vlaams infocentrum land- en tuinbouw (VILT). Indien u dit nog niet hebt gedaan, zeker doen. Lees de getuigenis een keer. Dat zijn echt drama’s, en niet alleen op financieel vlak. Ook het dierenleed is onuitwisbaar, net als de indruk die dat nalaat op de zaakvoerder en zijn familie. Een financiële compensatie kan dus nooit volledig soelaas bieden bij zulke drama’s.

Dierengezondheid is inderdaad een federale bevoegdheid, maar ik ben wel heel tevreden dat u initiatief hebt genomen en dat u contact hebt gelegd met uw federale collega om toch te kijken wat de mogelijkheden zijn. Uiteraard rekenen we erop dat dit op korte termijn toch wat resultaten zal opleveren. We zijn uiteraard ook tevreden dat u inzet op preventie, want dat is de basis van alles.

We zijn het allen eens over de dramatische gevolgen voor dit specifieke bedrijf. Minister, ik ben het eens met de collega’s dat u binnen uw bevoegdheden het maximale hebt gedaan. De bevoegdheid ligt hier in de eerste plaats op het federale niveau, namelijk bij het Sanitair Fonds, maar ik blijf het merkwaardig vinden dat hiervoor niet kan worden tussengekomen. U hebt zelf naar de fipronilcrisis verwezen. Ik verwijs graag ook even naar andere rundveeziekten, zoals brucellose, waarvoor wel tussenkomsten zijn voorzien. U hebt deze bevoegdheid niet, maar laat me toe om toch eventjes te zeggen dat ik het een merkwaardige situatie vind, als ik de vergelijking maak met andere crisissen die we in de land- en tuinbouw hebben gehad, dat het Sanitair Fonds hier geen verantwoordelijkheid opneemt. 

De vragen om uitleg zijn afgehandeld.