Op 11 december werden de resultaten gepresenteerd tijdens de Inspiration Day: The ProteinShift, georganiseerd door Flanders’ FOOD in Brugge. De studie schetst een objectief beeld van de (internationale) status en het potentieel voor Vlaanderen inzake de eiwit-transitie. Uit de studie is gebleken dat er diverse opportuniteiten liggen voor het Vlaamse bedrijfsleven op dit gebied.
Transitie van dierlijke naar plantaardige eiwitten
Het streven naar een transitie van dierlijke naar plantaardige eiwitten in humane voeding komt voort uit diverse maatschappelijke tendensen, zoals een sterker wordend bewustzijn van dierenleed, vermindering van milieu-impact en gezondheidsoverwegingen. De laatste jaren kiezen consumenten in Europa en Noord-Amerika steeds vaker voor een alternatief voor vlees in hun menu. De groep flexitariërs (iemand die bewust één of meer dagen per week geen vlees eet) stijgt de laatste jaren aanzienlijk in deze regio’s. Steeds meer multinationals investeren in of zoeken samenwerkingen met bedrijven en startups binnen de vleesvervangersindustrie. Uit de studie komt naar voren dat er kansen liggen in verschillende sectoren in Vlaanderen voor alternatieve eiwitten voor vlees. Wetenschappelijk heeft Vlaanderen een toppositie als gekeken wordt naar aantal en kwaliteit van publicaties over dit onderwerp. De industrie in Vlaanderen lijkt iets achter te liggen op buurlanden als het gaat om het produceren van plantaardige vleesstructuren. Toch liggen hier volop kansen: de vlees- en voedselindustrie is een sterke sector in Vlaanderen en heeft daarmee veel technologische know-how in huis. Specifiek binnen de categorie bewerkt vlees zijn mogelijkheden om het aandeel plantaardige eiwitten te verhogen (hybride producten) zonder in te leveren op kwaliteit, smaak en textuur. Hiermee kan een brede doelgroep van vleeseters en flexitariërs bereikt worden. De landbouwsector toont, mede door de vraag naar lokaal geteelde producten, initiatief door nieuwe gewassen zoals soja te telen. Echter, de teelt van eiwitgewassen is niet volledig competitief en moet nog verder ontwikkeld worden om deze voor akkerbouwers economisch rendabel te maken. Afzetzekerheid is daarbij essentieel. In de toekomst liggen er wellicht kansen voor diverse gewassen, met name soja, erwten, lupine en veldbonen. Verder verwacht de Vlaamse consument dat vleesvervangers nutritioneel, sensorisch en ecologisch een goed alternatief vormen voor vlees. Deze voorwaarden creëren een klimaat waarin producenten en retailers uitgedaagd worden om hoogwaardige producten in de markt te zetten.
Bundelen van krachten, verbeteren van afzet- en leveringszekerheid en voorlichting voor consument
Afsluitend heeft het studieteam een aantal aanbevelingen geformuleerd. Een belangrijke aanbeveling is om de krachten van het bedrijfsleven, onderzoeksinstellingen, overheden en ngo’s te bundelen in een specifiek eiwit-transitieplatform (overleg- en netwerkorgaan), om kennis uit te wisselen, gezamenlijk projecten te starten, financieringsmogelijkheden te benutten en de sector te promoten. Verder wordt aanbevolen om de keten van teelt en verwerking van eiwitingrediënten (wetenschap, veredelaars, telers, verwerkers) beter te organiseren. Door het verbeteren van afzet- en leveringszekerheid kunnen telers en verwerkers beter inspelen op de kansen van een groeiende markt. De consument moet beter voorgelicht worden over de kwalitatieve, ecologische en gezondheidsaspecten van producten waar dierlijke eiwitten zijn vervangen door plantaardige eiwitten. Vlaams minister van Economie en Innovatie Philippe Muyters is tevreden over de studie: “Uit deze studie blijkt dat er veel potentieel in de eiwittransitie zit. Het komt er nu op aan om onze wetenschappelijke toppositie samen met onze bedrijven te valoriseren om zo de Vlaamse voedingsindustrie nog verder te versterken.”
