De vorming van de prijs voor melk

De heer De Meyer heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega's, een Nederlandse retailer met vestigingsplaatsen in Vlaanderen heeft een reclamestunt naar voren gebracht: 55 eurocent voor een liter volle melk. Dat is beneden de bodemprijs, maar de verkoopprijs in Vlaanderen. In Nederland vraagt hij voor hetzelfde product 87 eurocent per liter. Een week later pakt dezelfde retailer uit met een nieuwe reclamestunt: 1+2 producten gratis, ook voor voedingsproducten.

Mijn bezorgdheid is dat onze land- en tuinbouwers een faire prijs krijgen voor hun producten, want dit is de enige waarborg op een duurzame landbouw in de drievoudige betekenis: economisch, sociaal maar ook ecologisch.

De reclamestunt confronteert ons opnieuw met de machtsverhoudingen binnen de keten, waar spijtig genoeg de land- en tuinbouwers de zwakste schakel zijn. De moordende concurrentie tussen de warenhuizen op kap van de producenten zorgt ook voor een verschraling van het aanbod voor de consumenten.

Mijn vraag aan de nieuwe minister van Landbouw – die ik overigens feliciteer – is om alstublieft een krachtig signaal te geven aan de retailers: dat u voorstander bent van een duurzame landbouw en dus ook van een faire prijs voor de producenten.

Minister Van den Heuvel heeft het woord.

Mijnheer De Meyer, ik kan uw bekommernis helemaal delen. Ik heb samen met u kennis genomen van de promotieactie van de Nederlandse retailer. In een vrije markt is iedereen vrij en kan iedereen promotieacties lanceren, maar ze moeten natuurlijk onze wetten respecteren. De eerste daad die we in dit dossier hebben gesteld, is contact opnemen met de federale verantwoordelijken, namelijk de federale administratie en federaal minister Kris Peeters, om te bekijken hoe deze actie geïnterpreteerd moet worden. We wachten nu het rapport af van de federale inspectie om conclusies te trekken. Ik heb met minister Peeters afgesproken om daarover in nauw contact te blijven.

Ten tweede denk ik dat het goed is dat de landbouwers zich goed organiseren en zich goed wapenen om in een sterke onderhandelingspositie te komen in de keten. We hebben de producentenorganisaties. Het is ook heel belangrijk om zich per sector in de hele keten te organiseren, via brancheorganisaties, om op die vlakken dus verticale afspraken te maken. Daarvoor wordt vanuit Europa nu toch een heel belangrijk hulpmiddel gelanceerd. Op Europees niveau is er zopas een politiek akkoord gekomen over een nieuwe richtlijn om oneerlijke handelspraktijken tot een minimum te beperken. Die verbiedt tien oneerlijke praktijken absoluut, waaronder het afwentelen van promoties op leveranciers. Ik denk dat dat een goed handvat is om te gebruiken en zo deze zaak in het oog te houden.

Collega De Meyer, het is dus heel duidelijk dat wij die duurzame landbouw willen ondersteunen. We hebben nu vanuit Europa een nieuw instrument gekregen. Het is mijn taak als minister van Landbouw om deze sector aan te moedigen, om die nieuwe richtlijnen dus ook te gaan gebruiken. Bovendien moet men, zoals ik daarnet heb gezegd, zich goed organiseren in sterke, daadkrachtige producentenorganisaties. Daarom zullen we ook een call organiseren voor nieuwe producentenorganisaties, opdat men zich beter zou organiseren. Via die call zullen nieuwe producentenorganisaties vijf jaar ondersteuning en financiële stimulansen krijgen. Ik denk dat we dus een duidelijk signaal geven dat we achter onze landbouw staan in de voedselketen.

Minister, dank u wel voor uw duidelijk en krachtig signaal. Mocht vandaag deze onredelijke promotie wél mogelijk zijn, dan zou ik het enorm appreciëren dat u er in overleg met uw federale collega voor zou zorgen dat de wettelijke regeling wordt aangepast. Daarvoor kunt u trouwens inspiratie vinden in Frankrijk, waar recent nog wettelijke beperkingen zijn ingevoerd op onredelijke promoties, om zo te zorgen voor een faire prijs voor onze land- en tuinbouwers.

De heer Caron heeft het woord.

Voorzitter, geloof het of niet, maar ik ben het helemaal eens met de vraagsteller en met de antwoorder. Minister, het is eigenlijk onverantwoord dat de landbouwer, de voedselproducent de zwakste schakel in de keten blijft, en een faire prijs is maar het minste dat we hier kunnen eisen. Dit is blijkbaar de enige sector in de economie die met verlies mag blijven verkopen, en dat is onaanvaardbaar. Minister, dat is echt een missie die ik u graag meegeef: waarmaken dat dit stopt – het is trouwens niet de enige grootwarenhuisketen waar dergelijke marktprakijken gebeuren – en dat ook de bevolking beseft dat een faire prijs ook tot kwaliteitsvol voedsel en tot duurzame landbouw leidt, in die volgorde.

Mevrouw Joosen heeft het woord.

Onze retailsector beweert steeds meer duurzaamheid hoog in het vaandel te hebben staan. Melkveehouders zijn ook al heel sterk tegemoetgekomen aan die vraag, maar acties van de retail zoals die ‘1+2 gratis’ duiden natuurlijk niet meteen op een duurzame relatie met onze landbouwers Stunten met melk, dat is gewoon niet duurzaam. Voor de consument zijn dergelijke promoties natuurlijk wél aantrekkelijk, maar onze landbouwers zijn daar het eerste slachtoffer van. Minister, zijn er nog meer mogelijkheden qua bewustwording van de consument over deze problematiek?

De heer Vanderjeugd heeft het woord.

Dank u wel, beste liberale vrienden.

Ik en mijn partij zijn absoluut voorstanders van een vrije markt, maar die vrije markt mag natuurlijk geen schade aanrichten bij derden, en jammer genoeg zijn onze landbouwers natuurlijk geen prijszetters, maar prijsnemers. Minister, ik weet dat de overheid daar niet direct vat op heeft, maar dit is voor u misschien wel een ideaal gegeven om binnen het ketenoverleg aan te sturen op actie, op onderhandelingen, op sensibilisering. Zult u ook binnen het ketenoverleg actie ondernemen, om hen te sensibiliseren en er toch voor te zorgen dat er correct wordt gespeeld op die vrije markt?

Ik heb daarnet gezegd dat een goed beleid drie mega-instrumenten heeft: sensibiliseren, sturen en normeren, en ook in dit dossier is dat van toepassing. Mevrouw Joosen, mijnheer Caron, ik ben het met jullie eens dat ook de consumenten moeten worden gesensibiliseerd zodat zij beseffen dat ook zij een bijdrage kunnen leveren aan het stimuleren van duurzame landbouw.

We moeten ook normeren. Vandaar dat ik heel duidelijk heb gezegd – en de heer De Meyer heeft dat nog eens benadrukt – dat ik dit samen met de federale inspectiediensten in het oog zal houden en sterk zal optreden wanneer dit buiten de normering valt. Ik houd dan ook nauw contact met de federale vicepremier, Kris Peeters.

Wat sturing betreft, heb ik daarnet al heel duidelijk gezegd dat het heel belangrijk is dat de landbouw zich organiseert in sterke producentenorganisaties en sterke brancheorganisaties. Vandaar dat wij een call doen bij die nieuwe producentenorganisaties zodat zij sterker staan in het ketenoverleg. We geven hun een startsteun gedurende vijf jaar.

Die drie instrumenten, sensibiliseren, sturen en normeren, zullen we toepassen in dit dossier. Ik denk dat dit een krachtig signaal is van de Vlaamse overheid om te zeggen dat zij achter de duurzame landbouw in Vlaanderen staat. (Applaus bij de meerderheid en Groen)

Voorzitter, u hebt samen met mij begrepen dat de meeste collega’s ook vinden dat een faire prijs noodzakelijk is om te komen tot een duurzame landbouw, zowel ecologisch, sociaal als economisch.

Minister, ik wil u aanmoedigen in het initiatief dat u samen met uw federale collega zult nemen. U zult begrijpen dat wij u, indien noodzakelijk, daarover te gepasten tijde nog in de commissie Landbouw zullen ondervragen, maar wij hopen dat dit niet meer nodig zal zijn.

De actuele vraag is afgehandeld.