Op 20 januari werd in Huldenberg officieel de oprichtingsakte van Belpotato.be ondertekend. Bij de samenstelling van de Raad van Bestuur wordt gewaakt over evenwichten tussen telers en handelaars en verwerkers en tussen Nederlandstaligen en Franstaligen. Jean-Pierre van Puymbrouck wordt de eerste voorzitter. In het eerste werkjaar wordt het secretariaat waargenomen door Pierre Lebrun (Fiwap) en Kurt Cornelissen (PCA).
In afwachting van de officiële oprichting maakten de stichtende leden echter al een lijst met prioriteiten die door Belpotato.be aangepakt dienen te worden :
- De belangrijkste doelstelling van de brancheorganisatie is het waken over de duurzaamheid van de sector (zowel ecologisch, economisch als sociaal). Belpotato.be wil via innovatie de duurzaamheid verder versterken.
- De aardappelketen heeft enorme behoeften op het gebied van onderzoek en ontwikkeling gezien de snelle maatschappelijke ontwikkelingen, de complexiteit van de teelt, de scherpe eisen als grondstof, de impact op het milieu, de financiële risico’s, ... Momenteel wordt er in België te weinig aan onderzoek en ontwikkeling gedaan in verhouding tot het economische belang dat de aardappel. Bestaande acties zijn bovendien verdeeld over diverse instellingen met een gebrek aan samenhang of uitwisselingen met de behoeften van de keten. Belpotato.be wil dan ook ijveren voor meer middelen voor onderzoek en ontwikkeling en een betere afstemming op de reële behoeften van de sector en zijn duurzaamheid.
- België is op dit ogenblik (te) afhankelijk van het buitenland voor de pootgoedvoorziening. De kwaliteit van het pootgoed levert de laatste jaren regelmatig problemen op met betrekking tot kiemkracht. In het geval van een slechte opkomst kan de financiële impact aanzienlijk zijn voor de producent van consumptieaardappelen, rekening houdend met de contractuele verkoopverplichtingen die hij moet nakomen. In deze context is een ontwikkeling van de Belgische productie van gecertificeerde pootgoed in de meest gebruikte beschermde rassen wenselijk.
- De brancheorganisatie zal waken over de contractuele relaties opdat er evenwichtige commerciële relaties tussen de producent en de eerste koper binnen de leveringscontracten voor industriële aardappelen gerealiseerd blijven.
- Marktinformatie zal verzameld en geanalyseerd worden en met de volledige keten gedeeld worden.
- Verandering van wetgeving stelt de sector soms voor problemen. Een actueel voorbeeld is het verdwijnen van de erkenning van kiemremmer CIPC. De praktische, technische, sanitaire en financiële gevolgen zullen immers impact hebben op de hele aardappelketen. Belpotato.be wacht een zware taak om de transitie naar een bewaring zonder CIPC zo vlot mogelijk te laten verlopen zonder significant verlies aan opslagcapaciteit, zonder kwaliteitsverlies van de aangeleverde aardappelen en zonder de marges binnen de sector of het concurrentievermogen van Belgische afgewerkte producten voor export te beïnvloeden.
- De branche-organisatie wil ook een rol spelen bij het bepalen van de receptievoorwaarden en de transparantie van de beoordeling van de kwaliteit van industriële aardappelen door duidelijke en ondubbelzinnige protocollen vast te stellen.
- Belpotato.be zal ook de sector vertegenwoordigen in openbare en particuliere structuren waarvan de acties en besluiten rechtstreeks betrekking hebben op aardappelvraagstukken (technologie, economie, milieu, volksgezondheid, handel, sociaal, ...)
8 prioritiaire acties voor Belpotato.be
De stichtende leden van Belpotato.be hebben samen 8 prioriteiten vastgelegd voor de komende weken en maanden. Deze prioriteiten hebben betrekking op thema's die tot dusver te weinig (of helemaal niet) in de aardappelsector op Belgische schaal zijn aangepakt en die belangrijke uitdagingen vormen voor alle schakels in de keten. Sleutelbegrippen bij de acties van Belpotato.be zijn interprofessioneel overleg en effeciënte, doelgerichte communicatie, zowel intern als naar buiten toe.
De duurzaamheid van de sector is een grote zorg voor de hele sector - op milieugebied, maar zeker ook maatschappelijk en vooral economisch. In teelttechnische aangelegenheden zullen de acties betrekking hebben op het beheer van vruchtafwisseling, de strijd tegen erosie, het duurzame gebruik van hulpbronnen (water, bodem), de beheersing van ziekten en plagen (bekende belagers maar ook nieuwe bedreigingen). Vanuit economisch en sociaal oogpunt zal Belpotato.be aandacht besteden aan de winstgevendheid van elk onderdeel van de sector en het concurrentievermogen van de hele keten op middellange en lange termijn. Maatschappelijke duurzaamheid vereist een betere communicatie met het grote publiek over de voortdurende verbeteringen van de sector, de gegenereerde economische activiteit en de aantrekkelijkheid (van de onderdelen) van de sector (als beroep of werkgever).
Belpotato.be zal zich ook wijden aan de initiatie en coördinatie van onderzoek en ontwikkeling in België. De aardappelketen heeft enorme behoeften op het gebied van onderzoek en ontwikkeling gezien de snelle maatschappelijke ontwikkelingen, de complexiteit van de teelt, de scherpe eisen als grondstof, de impact op het milieu, ... Belpotato.be wil dan ook ijveren voor meer middelen voor onderzoek en ontwikkeling – zowel qua teelttechniek als op het gebied van verwerking - en een betere afstemming ervan op de reële behoeften van de sector en zijn duurzaamheid. Momenteel wordt er in België te weinig aan onderzoek en ontwikkeling gedaan in verhouding tot het economische belang van de aardappel. Bestaande onderzoeksprogramma’s zijn vaak verdeeld over diverse instellingen, wat kan leiden tot een gebrek aan samenhang en coördinatie. Belpotato.be zal ook aandacht besteden aan de brede verspreiding van resultaten onder alle schakels van de keten, via bestaande structuren of via nieuwe kanalen.
De voorradigheid en de kwaliteit van pootgoed zal eveneens een belangrijk aandachtspunt zijn. Beschermde rassen maken het overgrote deel van het areaal uit. Er worden grote hoeveelheden pootgoed geimporteerd uit Nederland en Frankrijk (meer dan 100.000 ton per jaar). De kwaliteit van het pootgoed laat te vaak te wensen over. Redenen genoeg om te streven naar een hogere zelfvoorzieningsgraad van gecertificeerd pootgoed ; ook om de risico's voor de spelers verderop in de keten te beperken.
Er zal overleg zijn over de contractuele relaties tussen de verschillenden schakels in de keten. De verschillen in opbrengst waren de laatste seizoenen zeer groot : gemiddeld 54 ton per ha in 2017 en 37 ton per ha in 2018 volgens de groeicurvecijfers van Fiwap / PCA / Carah / Inagro). Onder de huidige vorm bieden de contracten onvoldoende risicodekking voor de telers. De contracten voldoen daarom niet langer aan hun belangrijkste doelstelling en moeten evolueren om beter aan veranderingen in risico en productiekosten te beantwoorden. Het doel is om de commerciële relaties tussen de teler en de aankoper opnieuw in evenwicht te brengen.
Wat marktinformatie betreft, streeft Belpotato.be ernaar om alle schakels van de keten ten allen tijde een zo volledig mogelijk overzicht en een verwachting op korte termijn van het aanbod, de vraag en de prijzen van industrieaardappelen te bieden, en dit zowel binnen België als binnen de rest van Europa. Concreet houdt dit in dat we de huidige economische indicatoren en statistische bronnen vervolledigen en de communicatie van de informatie naar de volledige keten verbeteren.
De overgang naar een bewaring zonder CIPC betekent een enorme uitdaging. De praktische, technische, sanitaire en financiële gevolgen zullen immers impact hebben op de hele aardappelketen., Belpotato.be wacht een zware taak om de transitie naar een bewaring zonder CIPC zo vlot mogelijk te laten verlopen zonder significant verlies aan opslagcapaciteit, zonder kwaliteitsverlies van de aangeleverde aardappelen en zonder de marges binnen de sector of het concurrentievermogen van Belgische afgewerkte producten voor export te beïnvloeden. De sector moet aantonen dat hij zich kan aanpassen aan de evolutie van de wetgeving en aan de onvermijdelijke overgang naar steeds duurzamere praktijken voor landbouw en verwerking.
Belpotato.be is het instrument voor het vertegenwoordigen van de keten. De aardappel is onderworpen aan een brede waaier van Europese, federale en regionale wet- en regelgeving. In de publieke opinie wordt de ecologische duurzaamheid van de aardappel in vraag gesteld. Vaak wordt vergeten dat de aardappelteelt een belangrijke plaats inneemt in de landbouw en dat de aardappelketen een aanzienlijke toegevoegde waarde genereert voor de Belgische economie (o.a. op het gebied van export). Het is daarom een belangrijke doelstelling van Belpotato.be om de sector te vertegenwoordigen in openbare en particuliere structuren waarvan de acties en besluiten rechtstreeks betrekking hebben op aardappelvraagstukken (technologie, economie, milieu, volksgezondheid, handel, sociaal, ...). Concreet betekent dit dat via (de leden van) Belpotato.be de aardappelketen vertegenwoordigd wordt bij diverse bestuursniveaus binnen België en in het buitenland en dat Belpotato.be actief zal participeren in dossiers die door de diverse overheidsniveaus worden behandeld. Correcte en volledige informatie zal verstrekt worden aan beslissingsnemers. Ook een veelvuldige en samenhangende communicatie met de media maakt deel uit van de vertegenwoordiging van de sector.
Ten slotte zal er aandacht zijn voor de ontvangstvoorwaarden voor aardappelen. Het doel is transparantie bij de beoordeling van de kwaliteit van industriële aardappelen door de communicatie van de methoden / apparatuur / middelen die door de kopers toegepast worden, door duidelijke en ondubbelzinnige protocollen uit te werken en door een snelle en gestructureerde overdracht van resultaten. Ook het faciliteren van de beslechting van geschillen is een doelstelling.
Deze opsomming beoogt niet volledig te zijn. Andere thema's kunnen worden aangepakt al naar gelang de behoeften van de sector en de ontwikkelingen die zich voordoen.
