De voorzitter
De heer Coenegrachts heeft het woord.
Steven Coenegrachts (Open Vld)
Minister, eindelijk ook eens goed nieuws uit de perensector: door het schaarser worden van het aanbod aan peren in Europa en een opleving van de vraag is de prijsvorming positief. De prijs is gestegen met om en bij 15 procent. De kwaliteit van het fruit blijkt ook hoger te zijn dan vorig jaar. Dat heeft dan weer positieve effecten op de houdbaarheid. Door de schaarste worden ook de verruwde peren iets beter verkocht. Dat is goed nieuws. Het is natuurlijk zo dat we moeten proberen dat positieve te bestendigen.
Minister, hebt u een zicht op de concrete impact van de gunstige prijsvorming op de rendabiliteit van die bedrijven? Worden er binnen de sector inspanningen gedaan om nieuwe variëteiten te ontwikkelen, om eventueel ook diversificatie binnen de perenbedrijven te stimuleren? In welke mate werden er de afgelopen jaren nieuwe markten geprospecteerd én geopend voor Vlaamse peren, misschien in het bijzonder in Oost-Europa, omdat daar de prijsvorming zeer gunstig is, maar ook buiten de Europese Unie? In welke mate zijn die markten goed voor het compenseren van het verlies van de Russische markt, die destijds goed was voor een export van 90.000 ton per jaar?
De voorzitter
Minister Crevits heeft het woord.
Minister Hilde Crevits
Collega, ik zal starten met het goede nieuws. Het is voor mij zeer positief dat de prijzen van onze Belgische peren recent opnieuw zijn omhooggegaan, tot een rendabel niveau. Als we dat in detail gaan bekijken, dan zien we dat sinds december vorig jaar, maar zeker sinds begin deze maand, de prijs voor de conference zeer goed aantrekt. Voor de peren zien we in januari een prijs die bijna een kwart hoger ligt dan het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar. Dat is dus zeer, zeer goed nieuws voor onze perentelers, en ik hoop oprecht dat de trend zich ook de komende maanden zal doorzetten. Uiteraard maakt één zwaluw de lente niet. De kentering op de markt is zeker niet voldoende voor de telers om van een volledig rendabel seizoen te kunnen spreken. Alleen als de positieve prijsnotering zich doorzet in de komende maanden, kan dit seizoen voor de fruitbedrijven als rendabel worden beschouwd. Na de vele grote moeilijkheden waarmee de sector te kampen heeft gehad de afgelopen jaren, zien we nu echter wel een voorzichtig positieve evolutie.
Inzetten op diversificatie door het ontwikkelen van nieuwe variëteiten is een continue opdracht voor onze fruittelers. Ik ben trouwens bijzonder blij dat collega Schauvliege hier aanwezig is. Zij heeft in 2017 een actieplan hardfruit opgesteld, samen met de sector. Dat is hier in de commissie in het najaar ook al aan bod gekomen. Daar wordt ook heel veel aandacht aan besteed. Zowel de onderzoeksinstellingen als de veredelingsbedrijven en de telers zetten daar samen op in. Het Proefcentrum Fruitteelt besteedt veel aandacht aan het testen van nieuwe variëteiten, zowel voor de peer als voor de appel. Zij hebben zeer recent het project ‘Plant voor een klant’ uitgevoerd. Dat is een project in het kader van de Europese innovatiepartnerschappen binnen PDPO III (Programmeringsdocument voor Plattelandsontwikkeling). Hoe zat dat in elkaar? Een groep fruittelers ging samen met pcfruit aan de slag om de bestaande selectieprocessen voor nieuwe rassen te verbeteren, zodat aangeplante nieuwe rassen sneller succesvol ingang kunnen vinden op de markt. Een peren- of appelboom aanplanten doe je voor meerdere jaren, dus moet de keuze voor een nieuwe variëteit ook met het oog op het grootste toekomstpotentieel worden gemaakt. Anders krijg je alleen maar nieuwe problemen.
De Conferencepeer blijft in Vlaanderen het grootste marktaandeel innemen, maar ook andere peervariëteiten, zoals de peer met de welluidende naam Sweet Sensation en Migo, zoeken en vinden nu langzaam maar zeker hun weg. Ik heb die naam niet zelf bedacht, maar ik krijg plots zin in een peer.
Het is echt van belang dat we ons ervan bewust zijn dat peren niet in een fabriek worden geproduceerd, maar onderhevig zijn aan moeder natuur. Zo heeft de sector de voorbije jaren te kampen gehad met onder meer hagel, vorst en droogte. De exportcijfers van het ene jaar kunnen dus niet zo maar worden vergeleken met de exportcijfers van het andere jaar. Dit heeft met het productieproces te maken.
Algemeen genomen, zien we dat de totale export van peren uit België de afgelopen jaren, na de sluiting van de Russische markt, door een duidelijke verschuiving naar andere exportmarkten ongeveer op peil is gebleven. Die markten zijn vooral in de EU te vinden. In het seizoen 2013-2014, vlak voor de sluiting van de Russische markt, ging bijna 50 procent van onze export naar een derde land. Daarvan gingen vier op de vijf peren naar Rusland. Na de sluiting van de Russische markt is onze Belgische export naar derde landen zeer sterk teruggelopen. Het afgelopen seizoen 2018-2019 is slechts 5,6 procent van onze export naar buiten de EU gegaan. De belangrijkste markten buiten de EU zijn nu Noorwegen, China en Azerbeidzjan. Ook de export naar de Verenigde Arabische Emiraten en India is de afgelopen jaren toegenomen.
Er is ook een verschuiving binnen de EU. Mede dankzij de succesvolle promotiecampagnes die het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) samen met de sector voor de Duitse markt heeft uitgewerkt, is de export naar Duitsland de afgelopen vijf jaar verviervoudigd. Die campagnes hebben dus zeker een impact. Dankzij de Europese cofinanciering kan het VLAM in Duitse supermarkten degustaties van Conferenceperen organiseren. Uit de cijfers blijkt duidelijk dat wie de peer proeft van haar troeven overtuigd geraakt. Vanaf dit jaar breidt het VLAM zijn actieterrein uit naar de Oostenrijkse supermarkten. Ik word een echte peerambassadeur. (Opmerkingen)
Na de sluiting van de Russische markt zien we ook een verschuiving van de export naar meer Oost-Europese landen. Op vijf jaar tijd is de export naar de landen Polen, Litouwen, Estland en Letland verviervoudigd, tot bijna 75.000 ton het afgelopen seizoen 2018-2019. Ook voor het nieuwe seizoen zien de exportcijfers er goed uit.
Iets wat eigenlijk heel dramatisch is, want dat moeten we niet onder stoelen of banken steken, zorgt voor een dip, maar als we met hulp nieuwe afzetmarkten zoeken, werpt dat vruchten af. Het verlies van de Russische markt is daarmee niet goedgemaakt. De Russische consument was terecht zeer dol op onze Belgische peren en wilde daar ook een goede prijs voor betalen. Deze hoge prijzen en opbrengsten kunnen met de nieuwe exportbestemmingen niet altijd worden gerealiseerd. De export naar verdere bestemmingen brengt ook bijkomende kosten met zich mee.
Dit brengt me bij wat ik al heb vermeld. Brazilië is uiteraard een nieuwe exportbestemming en was vorig seizoen goed voor een afzet van 250 ton peren. We zien echter dat het verdere transport naar landen als China of Brazilië, samen met de hogere eisen die we soms stellen inzake de voedselveiligheid, duurder is. Als ze rendabele nieuwe exportbestemmingen zoeken, moeten onze exporteurs hier rekening mee houden.
Er zijn, om een lang verhaal kort te maken, lichtpunten aan de horizon voor onze perentelers, maar het zal nog grote inspanningen vergen. Om de toekomst van de sector veilig te stellen, zullen we ons de komende jaren fors op die perenmarkt moeten blijven richten.
De voorzitter
Minister, u bent een toffe peer. (Gelach)
De heer Coenegrachts heeft het woord.
Steven Coenegrachts (Open Vld)
U bent beiden meer wakker dan ik. Dat is duidelijk. (Gelach)
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Het is goed dat er wordt gewerkt op verschillende fronten, zoals innovatie van nieuwe soorten. Ik denk dat er in het actieplan hardfruit ook werd ingezet op rood fruit bijvoorbeeld als bijkomende variëteit in een landbouwbedrijf.
De VLAM, die we recent in deze commissie hebben gehoord, kan zeer professionele en indrukwekkende cijfers voorleggen op het vlak van marktprospectie en marketingcampagnes in het buitenland. Dat was een zeer verhelderende hoorzitting. Ook genoemd in die hoorzitting was de exportcel van het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV) die toch ook zeer goed en efficiënt werk levert.
De totaliteit aan maatregelen kan onze perensector verder ondersteunen. Nieuwe markten moeten inderdaad verder geprospecteerd worden. Met de VLAM en onze federale partners moeten we daar blijvend werk van maken.
Het was leuk om het in deze commissie ook eens over goed nieuws voor de landbouw te hebben.
De voorzitter
Mevrouw Grosemans heeft het woord.
Karolien Grosemans (N-VA)
Minister, het klopt inderdaad dat we hier meestal vragen stellen als de zaken slecht draaien. Het is dan ook heel fijn dat er lichtpuntjes zijn en dat het beter gaat met de perensector.
Op een eerste vraag die ik had, hebt u eigenlijk al geantwoord. Ik was ook benieuwd naar de promotiecampagnes van de VLAM en of de resultaten meetbaar zijn. Blijkbaar heeft dit een enorm effect, wat een zeer goede zaak is.
Vorig jaar werd de fruitsector door federaal Landbouwminister Ducarme erkend als sector in crisis. Dat was een belangrijke maatregel die zorgde voor extra ademruimte voor de fruittelers. Wanneer zal die erkenning aflopen? Heeft de goede prijszetting hier enige invloed op?
De voorzitter
Minister Crevits heeft het woord.
Minister Hilde Crevits
Ik was ook blij – vandaar misschien mijn goed humeur – dat de vraag goed nieuws in zich droeg.
Zoals ik al zei, is het echt van belang dat we blijven inzetten op de rentabiliteit, de kwaliteit en het onderzoek naar variëteiten. Dat zit ook in het actieplan. We blijven die drie sporen bewandelen in de komende jaren.
Mevrouw Grosemans, wat het effect is, is moeilijk te bewijzen maar er is sowieso een gunstig effect.
De maatregel van minister Ducarme heeft betrekking op de uitzondering op het vlak van sociale bijdragen. (Opmerkingen van Karolien Grosemans)
Ik heb geen bericht gekregen dat dit niet meer zo zou zijn. Ik veronderstel dus van wel.
De voorzitter
De vraag om uitleg is afgehandeld.
