Asperges steken in plaats van tanden trekken

Een asperge móét meteen geoogst worden als het kopje komt piepen. Anders verkleurt de groente en daalt de waarde pijlsnel. Zonder hulp zou bioboer Patrick voor een onmogelijke opdracht staan. Daarom zette hij een vacature op de deze week gelanceerde website helpdeoogst.be. Via dit platform van de VDAB kunnen boeren eenvoudig aan helpende handen gekoppeld worden. Sindsdien staat Patricks telefoon roodgloeiend. “Ik denk dat ik zeker honderd e-mails heb gekregen. En om het halfuur krijg ik nog een telefoon, ik kan ze allemaal niet beantwoorden. Normaal heb ik hier altijd enkele mensen uit exotische landen die helpen oogsten, maar dit jaar kan ik mijn uitleg gewoon in het Nederlands doen. Dat is de eerste keer in dertig jaar”, lacht Patrick.

De bioboer kreeg reacties van kandidaten uit zowat alle sectoren, maar vooral uit de horeca. “Ik ben kok bij brasserie Miraneau in Turnhout”, zegt Robin Lemmens (33) uit Wechelderzande, terwijl hij op het veld het zweet van zijn voorhoofd veegt. “Normaal zou ik nu in de keuken in de weer zijn met aspergesoepjes en asperges à la flamande, maar het is anders gelopen. Ik heb er geen problemen mee om eens een weekje thuis te zitten. Maar als dat weken en weken blijft duren, dan word je gek. Je kan niet alleen maar Netflix kijken. En de meeste andere leuke dingen mag je gewoon niet meer doen. Daarom heb ik gereageerd op deze vacature op de site van de VDAB.”

Deze job was niet de enige optie, maar Robin koos bewust om asperges te helpen oogsten. “Ik vind asperges een heel interessante groente. Dit was voor mij een uitgelezen kans om ze eens van de andere kant te bekijken. Klaarmaken ben ik gewoon, maar op een veld heb ik eigenlijk nog nooit gestaan. ik wist helemaal niet hoe asperges precies geoogst werden. Ik heb hier al geleerd dat ze makkelijk afbreken als je ze steekt en dat je dus heel voorzichtig moet zijn. Wij noemen ze in de keuken het witte goud. Ik zie hier nu ook dat ze echt als goud behandeld worden. Dat ga ik nooit vergeten. Ik ga ze met nog meer liefde en respect klaarmaken. Hopelijk kan dat nog dit seizoen.”

Een aspergerug verder – de lange rijen opgehoogde grond verzekeren meteen ook de social distancing – is Antwerpenaar Jef Van Alsenoy (28) druk in de weer. Hij verwijdert het afdekzeil van een nieuwe rij asperges en speurt naar aspergekopjes die klaar zijn om geoogst te worden. “Hoe ik hier ben beland? Ik ben een wereldreiziger en ben heel vaak in het buitenland. Ik was net in India en Nepal geweest en wilde begin dit jaar doorreizen naar China. Dat leek door de corona-uitbraak geen goed plan, dus ben ik naar Thailand gereisd. Maar ook daar ben ik ingehaald door het oprukken van het virus. Ik had nog snel een vliegticket gekocht om verder door te reizen naar mijn droombestemming Nieuw-Zeeland, maar 24 uur voor mijn vlucht gingen de grenzen er dicht.”

Ondertussen hoorde Jef van reizigers die toch in Thailand gebleven zijn dat ze er de bekende toeristische stranden quasi voor hen alleen hebben. Maar Jef maakte een andere keuze. “Ik heb voor de veiligste oplossing gekozen. Maar goed, als ik dan toch in België was, dan kon ik maar beter wat geld verdienen. Asperges spraken me dan wel aan, zeker omdat Patrick biologisch werkt. Ik doe dit werk heel graag, maar soms voelt het nog heel zuur aan en baal ik nog keihard dat het niet meer gelukt is om in Nieuw-Zeeland te geraken. Voor hetzelfde geld had ik daar nu mango’s en kiwi’s helpen oogsten. Het zijn asperges geworden, in Halle-Zoersel”, lacht Jef ietwat groen.

Niet iedereen van de gelegenheidsarbeiders blijkt gemaakt voor deze job. Jef en Robin wezen daarnet al even naar hun rug, maar houden tot nader order vol. “De voorbije dagen was hier nog een psychologe, maar zij kreeg echt te veel last van haar rug”, verklaart Patrick. “Ik begrijp dat, want je staat altijd gebukt. Je moet proberen om je rug zo recht mogelijk te houden als je vooroverbuigt. Na een tijdje passen je spieren zich dan aan en lukt het wel. Als er mensen het echt te zwaar vinden, dan kies ik gewoon iemand nieuw uit mijn lijstje kandidaten. Er blijven er nog altijd bijkomen.”

De tijdelijke aspergesteker die de voorbije dagen al het meeste uren op de teller volmaakte, is Jozefien, een 27-jarige uit Borgerhout. “Ik wilde altijd al eens graag op een veld werken. Het leek me zalig om echt met je handen bezig te kunnen zijn en iets fysieks te kunnen doen. Mijn grootouders waren vroeger boeren in West-Vlaanderen. Dit was de ideale gelegenheid om eens in dat wereldje binnen te kijken en iets totaal nieuw te ontdekken.”

Die laatste zin is nog zacht uitgedrukt, want in het dagelijks leven is Jozefien tandarts, bij groepspraktijk Identis in Sint-Antonius Zoersel. Maar die is nu dicht. “Mijn leven bestaat normaal gezien uit tanden trekken en gaatjes vullen, dit is eens iets anders. Het werken in de buitenlucht bevalt me wel. Ik heb even nodig gehad om de techniek te leren, maar eens je die doorhebt, lukt het wel. Je moet de grond met je vingers wat opzij duwen en dan diep genoeg steken met het mes, zodat de asperge zeker lang genoeg is. Anders is ze waardeloos.”

“Het heeft zeker zijn charme. Ik doe het niet tegen mijn goesting. Ik geniet er zelfs van”, zegt Jozefien. We moeten toegeven: dat straalt ze ook wel uit. Het plaatje van mensen van allerlei pluimage die hier allemaal door Covid-19 stoemelings beland zijn, oogt zelfs idyllisch. Het veld ligt ver af van de druk bewoonde wereld, achteraan in een doodlopend straatje. En dan nog met het lentezonnetje als trouwe compagnon.

“Of ik er ondertussen al goed in ben? Een echte aspergesteker doet volgens mij 15 kilogram per uur. Ik schat dat ik aan 6 of 7 kilogram zit. Maar ik leer bij, elke dag op het veld gaat het weer een klein beetje beter”, vertelt Jozefien.

Al merkt ze ook dat het hard labeur is. “Je moet constant bukken en rechtkomen, want die aspergeruggen zijn vrij laag. En je moet telkens je bakje met asperges verzetten naar het volgende aspergekopje dat komt piepen. Dat voel je na een paar uur wel. Soms kan ik als afwisseling ook een dag helpen met de verwerking, het verpakken en het verkopen in de biowinkel van Patrick (Het Vaarthof in Schoten, red.). Dat is minder belastend.”

Het loon voor de arbeid bedraagt een dikke 9 euro per uur. “Dat is wel een groot verschil met wat ik als tandarts verdien. Daar is dat een veelvoud. Maar het was me niet om het geld te doen. Ik doe dit voor de levenservaring. Ik droom hier wel eens weg in die prachtige omgeving. Als tandarts moet ik dikwijls werken onder tijdsdruk, want je wil altijd op tijd zijn voor je volgende patiënt. Hier in de natuur kijken we niet op de klok. En dat is voor mij onbetaalbaar.”

Wanneer Jozefien opnieuw gaatjes zal kunnen vullen, is nog onduidelijk. “Ik weet alleen dat ik mijn handen twee dagen ga moeten laten weken in warm water voor ik opnieuw als tandarts aan de slag kan gaan. Ze zien zwart van in de aarde te ploeteren en zitten vol kleine wondjes. Dat is misschien een beetje raar als tandarts.”

Het aantal seizoensarbeiders dat de land- en tuinbouwsector nodig heeft in april ligt rond de 15.000. In mei zal dat aantal volgens de verwachtingen nog oplopen tot 25.000. “Rond deze tijd is er al veel werk bij de aardbei- en aspergetelers. Andere boeren hebben ook al nood aan handenarbeid om de teelten voor te bereiden. Binnenkort start het plantseizoen voor groenten in openlucht, start de oogst van tomaten en sla en is er ook meer werk in de boomkwekerijen en de bloemisterijen”, zegt Wim Adriaens, gedelegeerd bestuurder bij VDAB.

Werkzoekenden, jobstudenten, gepensioneerden én de vele tijdelijke werklozen kunnen zich via www.helpdeoogst.be aanmelden als seizoensarbeider. “De sector heeft nu duizenden handen nodig om de oogst te laten lukken en zo onze voedselbevoorrading te verzekeren. De vele tijdelijke werklozen kunnen 75% van hun dagelijkse uitkering voor tijdelijke werkloosheid combineren met een inkomen in de land- en tuinbouw”, zegt Vlaams minister van Werk en Landbouw Hilde Crevits (CD&V).

Oogsten komt in aanmerking voor de speciale regeling, maar ook planten en andere teeltvoorbereidingen, sorteren en inpakken van producten behoort tot de mogelijkheden. De sollicitatiegesprekken moeten telefonisch of via videochat gebeuren.