Corona crisis: aardappelsector vraagt voor het eerst Europese steun

Niet alleen de telers worden hard getroffen, ook de verwerkende bedrijven komen in de problemen. ‘Onze activiteit is met de helft gezakt’, zegt Marc Van Herreweghe, de ceo van ­Mydibel uit Moeskroen. De crisis slaat bij hen nog zwaarder toe, omdat ze voor 70 procent aan de foodservice leveren. Slechts 3 procent van hun omzet is bestemd voor de Belgische markt bestemd. ‘De wereld zit op slot’, zegt Van Herreweghe.

In de sector vallen de eerste ontslagen. Bij Mydibel gaat het om twintig werknemers die al tijdelijk werkloos waren. Een deel van hun opzegtermijn wordt dus betaald door de overheid. De vakbonden hebben ­erop aangedrongen dat de werknemers die daardoor verlies ­lijden, gecompenseerd zouden worden. Het omwegje via de staat bij het ontslag stuit op ­kritiek, zoals ook Schoenen Torfs al mocht ervaren.

‘Het gaat maar om enkele ontslagen. We stellen meer dan 700 mensen tewerk en als de helft van je omzet wegvalt, dan moet je schakelen’, zegt Van Herreweghe. De vakbonden ­erkennen dat het bedrijf het ­financieel lastig heeft, het gevolg van forse investeringen. ‘We zijn een fabriek aan het bouwen die in september operationeel moet zijn, en we investeren sterk in digitalisering. Alles ­samen vormt dat een investeringsplan van 90 miljoen euro’, zegt Van Herreweghe.

Bij de grote spelers in de ­sector horen Agristo, Clarebout Potatoes en Lutosa (McCain). Volgens Cools heeft de sector de afgelopen vier jaar voor 1,6 miljard geïnvesteerd. ‘Er is enorm op volume ingezet maar de marges zijn laag. Als ook mei slecht wordt, zullen verschillende ­bedrijven een overbruggings­krediet moeten vragen.’ Mydibel is een van de bedrijven die een gewaarborgde banklening ­vragen, zegt Van Herreweghe. ‘We hebben een goede relatie met onze bankiers.’

Toch is de schade in de sector ongezien. De telers zouden er 125 miljoen bij inschieten. Wie aardappelen teelt voor de vrije markt, en dus geen contract heeft met een verwerkings­bedrijf, teelt aardappelen waar hij mogelijk niets voor krijgt. 750.000 ton aardappelen zal zo niet verwerkt geraken. ‘Wij zullen wel de afspraken met de ­telers respecteren. Dat gaat om 1 miljoen ton aardappelen’, zegt Cools.

Door het grote aanbod en de ingeklapte vraag is er een tekort aan opslagcapaciteit. De aardappelen zullen mogelijk als vee­voeder gebruikt worden of verwerkt tot groene stroom.