Welke alternatieve afzet voor aardappeloverschot?

De Belgische verwerkers stellen alles in het werk om de gecontracteerde aardappelen af te nemen. We hopen dat alle buitenlandse verwerkers die Belgische aardappelen gecontracteerd hebben dezelfde verantwoordelijkheid zullen tonen. Voor de vrije aardappelen lijkt op vandaag de verwerking tot humane voeding zeer onwaarschijnlijk.

Belpotato.be ijvert voor een aanpak volgens de cascade van waardenbehoud. Dat betekent dat er eerst gekeken wordt of er toch geen bestemming van menselijke consumptie (food) van de aardappelen kan gevonden worden. Concreet gaat het dan om export of schenking aan voedselbanken. Verwerking tot zetmeel zou ook een oplossing kunnen zijn, maar de capaciteit voor verwerking tot zetmeel is in ons land zeer beperkt. Het aardappeloverschot is op vandaag dermate groot dat deze bestemmingen de probleemsituatie niet kunnen oplossen.

Een stapje lager in het waardenbehoud is de bestemming tot dierenvoeder (feed). We zijn ondertussen eind april en de weidegang beperkt de hoeveelheid aardappelen die naar de veestapel kan. Belangrijk bij vervoederen is dat de aardappelen proper zijn : vrij van grond en stenen. Wie aardappelen in zijn geheel wil vervoederen, dient voorzichtig te zijn : koeien die dit niet kennen durven zich wel eens verslikken in aardappelen die nog heel zijn.

Voor een langere bewaring kunnen aardappelen ingekuild worden. Er is hiermee weinig ervaring in de sector. Toch lijkt het goed te werken op de plaatsen waar het reeds geprobeerd werd. Het vochtgehalte van de inkuilpartner – doorgaans gras – is een belangrijke factor : niet te droog zodat het inkuilproces goed op gang komt en niet te nat om sapverliezen te voorkomen. Idealiter kunnen de aardappelen ingekuild worden met maïs. Door de zuurheid gaan de aardappelen minder snel rotten. Herinkuilen van maïs is evenwel op dit ogenblik van het jaar een minpunt. Altijd belangrijk bij het inkuilen is om een voldoende dikke bodemlaag van inkuilpartner te voorzien sapverliezen op te vangen. 

Bij melkkoeien moet er eerst bekeken worden of aardappelen wel in het rantsoen passen. Bij een tekort aan maïszetmeel kunnen aardappelen een goede vervanger zijn. Indien het zetmeelgehalte reeds op peil is in het rantsoen, is de kans op vervetting toch een aandachtspunt. Momenteel is de voordroogperiode volop aan de gang. Een lasagnesilo gras/aardappelen is een interessante opportuniteit. In een graskuil kan vlot 100 ton gewassen aardappelen vermengd worden. Straks is er door de nieuwe droogte misschien terug een tekort aan ruwvoeder voor de melkveebedrijven en kunnen aardappelen best interessant zijn. Er is bovendien ook minder aardappelpuree ter beschikking.

Nog lager in de cascade van waardenbehoud is de transformatie van aardappelen tot energie (green energy). Aardappelen zijn geen geschikt uitgangsmateriaal voor de omzetting tot bio-ethanol door een te laag drogestofgehalte. Ook voor vergisting is het lage drogestofgehalte geen voordeel. Toch kunnen aardappelen wel gebruikt worden in een biovergister. De hoeveelheden aardappelen zijn op vandaag echter te groot om door de biovergisters verwerkt te worden gezien hun beperkte vergunde capaciteit. Belpotato.be gaat momenteel na of daar iets kan aan gedaan worden. Aardappelen zouden eventueel kunnen ingekuild worden om geleidelijk in biovergisters verwerkt te worden.

De allerlaagste trap in de cascade van waardenbehoud is het storten van aardappelen op het land. Dat mag niet zomaar. Daar is een grondstoffenverklaring voor nodig. Om dit dossier rond te krijgen wordt veel onderbouwing gevraagd. Naast de nutriëntensamenstelling en eventuele aanwezigheden van pesticidenresiduen, moet er zeker ook aangetoond worden dat alle bovenstaande alternatieve pistes ofwel volledige gebruikt worden ofwel uitgesloten zijn. Ook met dit dossier is Belpotato.be momenteel aan de slag.