Vorstschade bij Haspengouwse wijnboeren

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

Mevrouw Grosemans heeft het woord.

De voorbije weken – en dan heb ik het vooral over de week van 11 mei – heeft de vorstschade heel wat percelen van Haspengouwse wijnboeren beschadigd. Er waren verschillende getuigenissen die zeiden dat tot een kwart van de percelen hierbij vernield zou zijn. Vooral de lager gelegen percelen hebben last gehad van de nachtvorst, op sommige plaatsen daalde de temperatuur tot min 4,5 graden.

Ondanks verwoede pogingen van de wijnboeren om de schade zo beperkt mogelijk te houden, zijn er heel wat wijnstokken door de vorst geraakt. De wijnboeren spreken dan ook van een echt probleemjaar en concluderen nu al dat de productie dit jaar een pak lager zal liggen. De Haspengouwse wijnbouwers zullen in het najaar minder druiven plukken, en dus ook minder wijn maken.

Vanaf dit jaar is de regelgeving in verband met landbouwrampen gewijzigd. De Vlaamse overheid voorziet nu in een premiesubsidie wanneer landbouwers en fruittelers een erkende brede weersverzekering afsluiten bij een verzekeringsmaatschappij. Wie zo een verzekering afsluit kan van de verzekeringsmaatschappij een schadevergoeding krijgen als aan de polisvoorwaarden voldaan is. Deze verzekering zou ook vorstschade moeten dekken. Als telers een brede weersverzekering afsluiten, kunnen ze van de Vlaamse overheid een subsidie ontvangen die 65 procent van de jaarlijkse verzekeringspremie bedraagt. Deze subsidie kon aangevraagd worden tot 15 mei.

Wordt deze vorstschade gedekt door alle erkende verzekeraars binnen de brede weersverzekering? Kunnen deze wijnboeren een beroep doen op de brede weersverzekering om een deel van de geleden schade te recupereren?

Hebt u, naast de schadegevallen in Haspengouw, zicht op andere gevallen van vorstschade bij Vlaamse wijnbouwers? Zijn er nog meldingen van gemaakt?

De erkende verzekeringsmaatschappijen hanteren vaak andere normen voor de weersfenomenen. Hoe verifiëren zij of daadwerkelijk aan de vereisten voldaan is om steun te kunnen verlenen? Doen zij hiervoor een beroep op het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI)? Hebt u zicht op vaststellingen van het KMI?

Hebt u er ook een zicht op hoeveel procent van de wijnbouwpercelen door de brede weersverzekering is gedekt? Indien de percelen niet gedekt zouden zijn, wat kunnen die telers alsnog doen om de schade te dekken?

Het productieverlies en de beperkte export als gevolg van de coronacrisis zullen een impact hebben op de Vlaamse wijnbouw. Op welke algemene steunmaatregelen kunnen deze wijnbouwers rekenen? Hebben zij bijvoorbeeld ook recht op de hinderpremie?

In Frankrijk, waar de wijnsector uiteraard een veel grotere rol speelt, komt de regering met specifieke steunmaatregelen. Lijkt het u nodig om dit ook in Vlaanderen te doen? Ik denk aan praktische zaken, zoals bijvoorbeeld ondersteuning voor bijkomende opslag. Is daarvoor vraag vanuit de sector?

Minister Crevits heeft het woord.

Collega, voor alle open teelten die in Vlaanderen voorkomen, kan er een erkende brede weersverzekering worden afgesloten. Zoals jullie weten, kan 65 procent van de premie worden gesubsidieerd. Ook wijnboeren die druivenstokken hebben op hun velden, kunnen daar een beroep op doen. Het is daarbij echt van belang dat landbouwers de verzekeringsvoorwaarden van de diverse maatschappijen vergelijken, om dan te bepalen welke polis het best tegemoetkomt aan hun specifieke situatie. Vorstschade is sowieso opgenomen in alle erkende verzekeringspolissen. Wel kunnen er beperkingen zijn, bijvoorbeeld inzake de dekkingsperiode of de minimale vriestemperatuur die moet zijn opgetreden.

Eventuele schademeldingen worden direct afgehandeld door de verzekeraars. De overheid komt daarbij dus niet tussenbeide. Voor de niet-verzekerde percelen is er in het Algemeen Rampenfonds in een overgangsregeling voorzien. Er kan tot 2024 mogelijk nog worden gerekend op een beperkte tegemoetkoming van het Algemeen Rampenfonds indien de landbouwer minstens 25 procent van zijn teeltareaal heeft verzekerd én er een erkenning van ramp zou zijn. Onze minister-president is bevoegd voor het Algemeen Rampenfonds, zoals jullie weten.

Wat uw derde vraag betreft: het staat aanbieders van een erkende brede weersverzekering vrij om zelf te bepalen hoe ze controleren of aan de criteria is voldaan om tot vergoeding van de verzekerde over te gaan. Men kan zich bijvoorbeeld baseren op het KMI, maar evengoed op andere gegevensbronnen. De afhandeling van de schadegevallen gebeurt rechtstreeks tussen de verzekeraar en de landbouwer.

Ik heb op dit ogenblik nog geen zicht op het aantal wijnbouwers die zich verzekerden, noch op het verzekerde areaal. We hebben met de verzekeraars afgesproken dat zij die gegevens in het najaar bezorgen, met het oog op de subsidietoekenning.

Wat het productieverlies betreft: naast de export viel door de coronacrisis ook het belangrijkste afzetkanaal van de wijnsector weg, namelijk de horeca. Om de negatieve effecten van deze crisis op te vangen, zijn er zowel op Vlaams als op federaal niveau reeds een groot aantal maatregelen van kracht, waarop ook de wijnsector een beroep kan doen. Veel wijnbouwers verkopen wijn op hun domein, en wijn wordt aanzien als voeding. Bijgevolg was de verkoop van wijn een essentiële activiteit en komen wijnbouwers niet in aanmerking voor de coronahinderpremie. Wel hebben ze bijvoorbeeld recht op de compensatiepremie van 3000 euro, als ze voldoen, uiteraard, aan de daaraan gekoppelde voorwaarden.

Naast de algemene maatregelen waarvan ook de wijnbouwsector kan gebruikmaken, is er niet in specifieke steunmaatregelen voorzien voor de wijnbouwsector. Wijn is uiteraard een product dat langer houdbaar is dan bijvoorbeeld zuivelproducten of aardappelen, waardoor de toestand sneller kan verbeteren als we eenmaal terugkeren naar een normalere situatie. De grote onzekerheid voor deze sector is echter dat niemand kan voorspellen wanneer we zullen terugkeren naar een aanvaardbare situatie. Ik was van plan om in juni een symposium te organiseren voor onze wijnbouwsector, gevolgd door een rondetafel wijn, al dan niet gevolgd door een degustatie. We hebben dat symposium echter moeten uitstellen tot het najaar. Ik denk dat de gevolgen zeker nog voelbaar zullen zijn op dat moment. Ik hoop om in het najaar een aantal specifieke maatregelen te kunnen nemen om de sector verder uit te bouwen.

Mevrouw Grosemans heeft het woord.

Minister, dank u wel voor de toelichting. U hebt in een vorige commissievergadering eens gezegd dat hoe meer boeren zich aansluiten, hoe betaalbaarder het systeem uiteraard wordt. We zijn nu op het einde van die eerste cyclus van die subsidieaanvragen. 15 mei was de deadline. U voelt de vraag waarschijnlijk al komen. Ik ben nieuwsgierig, en een aantal mensen die meekijken ook, denk ik.

Minister, mijn eerste vraag is of u ons al zicht op het aantal subsidieaanvragen kunt geven. Moeten we daarvoor tot het najaar wachten?

U hebt aangegeven dat u het systeem zou evalueren, wat ook logisch is. Het is een heel nieuw gegeven. U hebt gezegd dat die evaluatie op het einde van de hele cyclus, ergens in september 2020, zou komen. Mijn tweede vraag is of volgens u al wat kinderziektes zijn opgedoken waardoor het nodig is die evaluatie al te versnellen.

Mevrouw Beckers heeft het woord.

Mevrouw Grosemans, ik dank u voor deze zeer interessante vraag om uitleg. Ik heb gelezen dat in dezelfde periode niet enkel de wijnboeren, maar ook de appelteelt vorstschade heeft ondervonden. Ik heb gelezen dat tot en met de helft van de gevoelige percelen schade heeft ondervonden.

Minister, hebt u signalen ontvangen in verband met de appelteelt?

Mevrouw Grosemans, wat de verzekering tegen weersfenomenen betreft, sluit ik me aan bij uw vraag om uitleg. Minister, hebt u al overwogen om die verzekering verplicht te maken, zoals de verzekering burgerlijke aansprakelijkheid voor auto’s?

De heer Coenegrachts heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw engagement ten aanzien van de wijnbouwsector in Haspengouw. Het staat buiten kijf dat het vriesweer van de afgelopen weken schade heeft veroorzaakt. Dit weekend heb ik in een verslag op TV Limburg tot mijn grote vreugde gezien dat de droogte toch voor iets goed is, namelijk voor de kwaliteit van de wijndruiven. Het zal misschien minder wijn worden, maar hij zal beter worden. Ik hoop die goede wijn samen met u tijdens het symposium te kunnen degusteren.

Wat de brede weersverzekering betreft, heb ik van fruittelers vernomen dat ze zwaar door de vrieskou zijn getroffen en dat er zelfs op het vlak van de datum een probleem is opgedoken. Iets voor 1 april 2020 is door de vrieskou wat schade opgedoken, maar voor veel fruittelers ging de brede weersverzekering pas in op 1 april 2020, zodat ze voor die schade waarschijnlijk uit de boot vallen. Ik weet niet of u er zicht op hebt of dat ook voor de wijnbouwsector een van de issues zou kunnen zijn. Voor het overige sluit ik me aan bij de vragen van de andere sprekers.

Minister, ik zou graag een verduidelijkingsvraag stellen. Er is verwezen naar 15 mei 2020 als uiterste indieningsdatum voor de verzamelaanvraag, maar in principe is een wijziging tot 12 juni 2020 mogelijk. Ik weet dat er in het werkveld wat onduidelijkheid is over de vraag of al dan niet nog bijkomende percelen kunnen worden aangeduid. Dit zou dan gebeuren in functie van het verkrijgen van een subsidie van 65 procent voor percelen die na 15 mei 2020 worden aangeduid als percelen waarvoor eventueel een weersverzekering wordt afgesloten.

Mevrouw Grosemans, het is in dat geval zeker niet evident nu al over cijfers te beschikken. Tot 12 juni 2020 kan er een vermindering zijn. Mijn vraag is of er ook een vermeerdering kan zijn, want daarover bestaat wat onduidelijkheid.

Minister Crevits heeft het woord.

Mevrouw Grosemans, er is veel interesse voor de wijnvragen, waaronder uiteraard mijn persoonlijke interesse. De landbouwers moesten tegen 15 mei 2020 hun intentie aangeven, maar dat betekent niet dat ze zich al effectief hebben verzekerd. Zoals daarnet is aangehaald, weten we dat pas in het najaar. Het is dus nog even wachten op specifieke cijfers hierover.

Wat betreft de kinderziektes is onze administratie in permanent overleg zowel met de landbouworganisaties als met de verzekeraars. Er is een werkgroep opgericht, die heel nauw de vinger aan de pols houdt, in het eerste jaar zeker. De afgelopen maanden was er vooral nood aan bijkomende duidelijkheid, en die hebben we ook gegeven. De volledige evaluatie zal pas in het najaar kunnen en als het nodig is zullen we die regelgeving moeten bijsturen, dat is evident.

Collega Beckers, de verzekeringen verplicht maken, is niet aan de orde. Een ondernemer kan zelf kiezen of en hoe risico's worden ingedekt. Sommigen doen dat via fakkels of vuurpotten tegen vorstschade. Die zullen zich mogelijk niet willen verzekeren. Dat is vrij. Het is van belang dat men weet dat als je je verzekert, de overheid tussenkomt voor 75 procent. Dat moet men afwegen tegen het niet-verzekerd zijn.

Wat betreft de vrieskou, collega Coenegrachts, is de startdatum van de polis een onderlinge afspraak tussen de landbouwer en de verzekeraar. Ook hier is het moeilijk voor de overheid om daarin tussen te komen. Daar moet men zich goed over laten informeren.

Voorzitter, de aanpassingen aan de aanvraag kunnen in principe tot 12 juni. Als het teeltplan dezer dagen nog wijzigt, kan dat worden gemeld aan het Departement Landbouw en Visserij.

Mevrouw Grosemans heeft het woord.

Ik heb geen verdere vragen. Dank u wel voor de toelichting, minister. U mag ons zeker uitnodigen voor het symposium.

Vooral voor de degustatie waarschijnlijk.

De vraag om uitleg is afgehandeld.