Veel startende insectenkwekers gaan aan de slag op basis van informatie die ze online bij elkaar sprokkelen. Dat is vaak een moeilijke zoektocht naar betrouwbare informatie, waarbij veel tijd verloren gaat. Het Vlaamse Introsect-project wil landbouwers begeleiden naar een (gedeeltelijke) omschakeling tot insectenkweker. Om starters op weg te helpen, hadden de projectpartners in maart en april fysieke lesmomenten gepland. Door de coronacrisis zijn die vervangen door digitale lessen.
“De coronacrisis bleek een uitgelezen moment om de avondlessen te vervangen door digitale lessen. Er zijn vijf theorie- en twee praktijklessen beschikbaar op het YouTube-kanaal van Inagro. Dankzij de videolessen bereiken we een breed publiek.” Carl Coudron, onderzoeker insectenkweek, Inagro
Is insecten kweken iets voor mij?
Insecten kweken mag geen bevlieging zijn. Het is belangrijk om over alle aspecten na te denken. De videolessen bouwen op van theorie naar praktijk. In de eerste les ontdekken geïnteresseerden wat de rol is van insecten, hoe duurzaam ze zijn en voor welke voornaamste markten ze gekweekt worden.
Vooraleer kwekers starten, moeten ze weten welke voorschriften gelden. Zo moeten starters zich registreren, hygiënemaatregelen treffen en registers bijhouden. Voor bepaalde activiteiten geldt ook een vergunningsplicht. Kwekers moeten bovendien op de hoogte zijn van de afzetmogelijkheden in humane voeding en diervoeder. In les twee en drie gaan de lesgevers dan ook dieper in op de wetgeving en vergunningen bij insectenkweek.
Is het economisch interessant om insecten te kweken? Een eenduidig antwoord is moeilijk te geven, want de rentabiliteit is afhankelijk van verschillende factoren, zoals de insectensoort, de schaal en de kweekmethode. In een vierde videoles schetsen Inagro, Vives en Thomas More het kostenplan van kleinschalige meelwormkweek. Tot slot kan de kweker de insecten oogsten en verwerken. In les vijf, de laatste theorieles, bespreken de lesgevers enkele verwerkingstechnieken.
“Insectenkweek gaat verder dan enkel de opkweek van een insect. In de laatste theorieles laten we de kijker kennismaken met drie verwerkingstechnieken. Tot slot geven we ook nog enkele recepten op basis van insecten mee.”
Thomas Spranghers, onderzoeker insectenkweek, Hogeschool Vives
De videoreeks eindigt met twee praktijklessen met (bewegende) beelden van handelingen in het kweekproces. In les zes komt meelwormenkweek aan bod en les zeven toont de stappen in de kweek van zwarte soldatenvliegen.
Stap voor stap insecten kweken
Met de theoretische kennis in het achterhoofd kunnen geïnteresseerden beginnen kweken. Een eigen kweekmethode ontwikkelen is een proces van vallen en opstaan.
“Om een moeilijk start te vermijden, doorliepen we het proces van elke startende kweker. We bundelden onze ervaringen in twee kweekhandleidingen waarbij we de kweek van meelwormen en zwarte soldatenvlieglarven stap voor stap toelichten.”
Meggie Van Peer, onderzoeker insectenkweek, Thomas More Kempen
Larven oogsten is het doel van insectenkwekers, omdat die de meeste eiwitten opleveren. De eitjes of jonge larven kopen ze aan bij andere kwekers. Kwekers die zelfvoorzienend willen zijn in de eiproductie, doorlopen de volledige levenscyclus van het insect. Kwekers die eitjes aankopen, hoeven geen kevers of vliegen te houden op hun bedrijf. Elke handleiding start met een toelichting bij de mogelijke kweekvorm: produceren of reproduceren. Vervolgens komt er advies over het benodigde materiaal, de infrastructuur en het voeder voor de opstart van de kweek.
Zodra de basisbehoeftes duidelijk zijn, doorloopt de lezer het eigenlijke kweekproces. De levenscyclus van het insect wordt als het ware afgewandeld. Waar nodig vertellen de auteurs hoe en wanneer de kweker het best een bepaalde actie onderneemt. Daarbij wijzen ze ook op mogelijk valkuilen en problemen die de insectenkweker tijdens de kweek kan tegenkomen.
Een overzicht van het lesmateriaal
• videoles 1 - Waarom insecten kweken?
• videoles 2 - Belgische wetgeving insectenkweek (deel 1)
• videoles 3 - Belgische wetgeving insectenkweek (deel 2)
• videoles 4 - Rentabiliteit van insectenkweek
• videoles 5 - Verwerking van insectenkweek
• videoles 6 - Stap voor stap meelwormen kweken
• videoles 7 - Stap voor stap zwarte soldatenvliegen kweken
• Handleiding stap voor stap meelwormen kweken
• Handleiding stap voor stap zwarte soldatenvliegen kweken
Virtuele rondleiding in de kweekcellen van Inagro
Elke maand organiseert Inagro een bezoek aan zijn onderzoeksruimtes en kweekcellen. Door de coronamaatregelen zijn de fysieke rondleidingen geschrapt. Als alternatief kunnen geïnteresseerden op 3 juli en 7 augustus deelnemen aan een webinar. Dan staat een virtuele rondleiding in het praktijkcentrum insectenkweek van Inagro op het programma.
