3 jonge Waalse aardappeltelers lanceren Belgische merk 'Les Chips de Lucien'

Een anonieme loods aan de rand van een industrieterrein in Mettet, tussen Dinant en Charleroi. Achter een deur, met daarop een bordje met ‘Atelier de la Pomme de Terre’, schuilt de ‘microchipsmakerij’ van drie neven, de landbouwers Thomas Cnockaert (34), Stany Obin (29) en Antoine Van den Abeele (27). Van daaruit weten ze de aardappelen die ze in deze hoek van de Condroz verbouwen te slijten.

Cnockaert, een enthousiaste dertiger, gidst ons door het atelier, langs machines in blinkend inox. Aan de ene kant staat een container vol zanderige aardappelen, aan de andere kant een machine die de verse chips - licht gezouten, paprika, peper en gemengde kruiden - doseert en verpakt. Tussenin worden de aardappelen machinaal gewassen, geschild, gesneden, gefrituurd, gekruid en gedroogd. In een gezapig tempo van duizend pakjes per dag.

'Een investering met zeven cijfers', zegt Cnockaert. Een stevig bedrag voor drie jonge landbouwers. Maar veel keuze hadden ze niet. ‘Een jonge kerel die de akkers en de boerderij van zijn vader erft, zet die voort’, zegt Cnockaert in het benepen kantoortje naast het atelier. ‘Aan die traditie ontkom je niet. Maar je kan er wel mee spelen en variëren. Om dat goed te doen moet je de vinger aan de pols hebben bij de eindconsument.'

'We verbouwen op onze 500 hectaren samen elk jaar 22.500 ton aardappelen. Die leveren we aan grote producenten van diepvriesfrieten: Lamb Weston, Farm Frites, McCain, Ecofrost en Agristo. Als teler blijf je altijd anoniem. Nooit krijg je feedback over je product. Dat wilden we anders.’

Maar er was ook een economische noodzaak. De aardappelprijs bengelt de jongste jaren rond 150 euro per ton, terwijl een ton de boeren ongeveer 125 euro kost aan plantgoed, bewerking van de akkers, verwerking, magazijnen, enzovoort. De prijs is ook volatiel en onvoorspelbaar. In slechte seizoenen zakt hij onder de kosten. De voorbije maanden stortte de markt ook nog eens in door de coronacrisis. ‘De prijs staat op 30 euro per ton. Op elke ton die we verkopen, verliezen we 95 euro. Er moest iets anders komen.’

Het besluit een eigen chipsmerk te ontwikkelen, dateert al van twee jaar geleden, maar nu blijkt het de voorzienigheid zelve. ‘Het gaat traag’, zegt Cnockaert. ‘We zetten nog maar 1 procent van onze oogst om in chips. Ons product ligt in 500 winkels in Wallonië, vooral Delhaize, Carrefour en Intermarché. Elke dag verwerken we duizend kilo aardappelen. Ter vergelijking: bij Croky is dat 200.000 kilo.’

Maar de drie neven willen dat hun chipsmerk meer wordt dan een nieuwe Croky of Lay's. ‘Om ons te onderscheiden moesten we het artisanaal aanpakken: geen smaakversterkers of bewaarmiddelen, 100 procent natuurlijke ingrediënten. Onze chips bevatten 15 procent minder vet en geen kankerverwekkende acrylamide - eigen aan de klassieke chips - doordat ze op lage temperatuur gefrituurd zijn. Eerlijke, lokale voeding, op artisanale manier gemaakt, dat spreekt steeds meer consumenten aan. We zijn ook ecologisch: onze velden liggen niet verder dan 3 kilometer van ons atelier.’

Om de techniek onder de knie te krijgen ging Cnockaert een jaar gratis werken in een Zuid-Franse chipsfabriek. Ook commercieel en logistiek was de onderneming een serieuze tour de force, zegt hij. ‘We hebben de warenhuisketens moeten overtuigen ons een kans te geven. Eerst moet je bij het hoofdkwartier langs. Heb je de mensen daar mee, dan moet je winkel per winkel veroveren. Elke filiaalmanager heeft de vrijheid te weigeren.'

Ondanks hun pittige prijs, 2,30 euro voor een zakje van 125 gram, sloegen Les Chips de Lucien aan. In de eerste vier maanden na de lancering in december bestelden bijna alle winkels bij. 'We hebben nu een jonge West-Vlaming aangetrokken om de Vlaamse markt op te gaan. En er zijn nog extra handen nodig, boven op de tien mensen die al voor ons werken. Onze dagen beginnen om halfvijf en eindigen om halftien. Dat kan je even volhouden op je ondernemersdrive, maar niet te lang.’

Cnockaert wijst op het zwart-wit beeld op de verpakking: een boer op zijn tractor. ‘Dat is mijn grootvader Lucien Van den Abeele’, zegt hij. ‘Ook hij was de zoon van een landbouwer. Maar hij had zeven broers en twee zussen, en er was simpelweg niet genoeg landbouwgrond in Vlaanderen. Daarom verhuisde hij in 1960 van Kruishoutem naar hier. Wat wij doen is net hetzelfde: op zoek gaan naar een manier om de boerenstiel voort te zetten. Dit is dus ook een eerbetoon aan onze grootvader.'