Sint-Truiden, Borgloon en Nieuwerkerken beslisten eind juli dat seizoenarbeiders een negatieve coronatest moeten kunnen voorleggen om ingeschreven te worden in de gemeente. Kunnen ze dat niet, dan moet de werkgever hen veertien dagen in quarantaine plaatsen. “Die drie zijn daar dan op terug gekomen, want dat werkt niet. Testen in het land van herkomst heeft geen zin want onderweg kunnen ze nog allerhande besmettingen oplopen en die testen zijn te duur”, aldus de Wellense burgmeester Els Robeyns (sp.a). “Maar nu de seizoenarbeiders van de bussen stappen, is er weinig vooruitgang geboekt. We stevenen af op nieuwe broeihaarden. We moeten nu echt vermijden dat de seizoenarbeiders worden, wat de skiërs waren in de eerste golf. Een broeihaard. Er is gepoogd om de nationale Veiligheidsraad een beslissing rond seizoenarbeiders voor het hele land te laten nemen alsook rond de terugbetaling van de testen door het RIZIV. Dat is helaas niet gelukt. Nu hebben de gouverneurs van Limburg en Vlaams-Brabant dan maar een politiereglement afgevaardigd dat iedereen uit een rood en oranje gebied getest moet worden.”
“Vorige maandag was er een topoverleg met de voorzitter van de zorgraad, de externe preventiediensten, de labo’s, het agentschap Zorg Vlaanderen, de gouverneur, de gedeputeerde voor Landbouw en de burgemeesters van Sint-Truiden, Wellen, Nieuwerkerken en Borgloon”, gaat Robeyns verder. “Met één agendapunt. Hoe gaan we dat in godsnaam in praktijk omzetten? Het Agentschap Zorg en Gezondheid heeft mobiele testteams maar die worden enkel ingezet voor rusthuizen. In geen geval voor seizoenarbeiders. Alle andere partners (labo’s, triagecentra,...) gaven aan dat ze nu al aan de maximale capaciteit zitten. Uiteindelijk is daar afgesproken dat alle gemeenten zo snel mogelijk zouden opvragen bij hun fruitboeren: hoeveel seizoenarbeiders ze verwachten, uit welke landen ze komen, wanneer ze toekomen en bij welke externe preventiedienst de fruitboer is aangesloten. Dat is ondertussen gebeurd. Maar deze week komt de kat de koord op. Gaan de externe preventiediensten dit aankunnen? Want we kunnen niet gaan morsen met een foutmarge van besmettingen hè.”
“Het is tegen de klok werken”, zegt directeur Medisch Toezicht Wietske Hoogerwerf bij het CLB Externe Preventie waar het leeuwendeel van de fruittelers is mee aangesloten. “Maar we hebben vrijdag op de valreep kunnen klaar krijgen dat we de 34 bedrijven die ons de vraag hebben gesteld, volgende week kunnen testen. Dat gaat om zo’n 934 mensen. Maar, ik ben bezorgd, ja. We moeten de situatie minutieus opvolgen.
En wat met de fruittelers die geen aanvraag doen aan ons of een aan andere organisatie van bedrijfsartsen?” Is het reglement afdwingbaar? “Kijk, de gouverneur heeft een politiebesluit genomen en alle fruittelers zijn hier heel uitvoerig over ingelicht”, weet de Truiense burgemeester Veerle Heeren (CD&V). “Het is nu aan de fruitteler zelf om hierin zijn verantwoordelijkheid te nemen. Maar uiteraard, aan het niet naleven van een politiebesluit zijn ook sancties verbonden.”
Maar die fruittelers getuigen eerder van een warrige communicatie en zijn niet van plan te wachten op de bedrijfsartsen. Ze hebben vorige week hun eigen systeem uit de grond gestampt.
Uitvoerig ingelicht? We werden eerder van het kastje naar de muur gestuurd. Uiteindelijk hebben we tijdens een infovergadering in Wellen zelf het heft in eigen handen genomen en zijn we met heel wat telers in zee gaan met huisarts Wilfried Kolmonts en thuisverpleegster Birgit Engelbosch uit Borgloon”, zegt fruitteler Raf Goffin uit Wellen. “Zij komen op ons bedrijf en nemen er de tests af ter plaatse. Zij hebben ook goede afspraken gemaakt met de labo’s. Eerst mocht het niet, want in strijd met de federale wetgever. Die stelt immers dat het hier om preventieve testen gaat en die moeten uitgevoerd worden door bedrijfsartsen. In geval van effectieve ziekte (curatief) is het de huisarts die moet testen. Maar daar kunnen wij niet op wachten. Onze peren moeten van de bomen. Tot vrijdag was het zelfs niet zeker dat die bedrijfsartsen over voldoende testcapaciteit zouden beschikken. Gelukkig heeft de burgemeester van Borgloon Erik Awouters (Open Vld) groen licht gegeven om dokter Kolmonts en thuisverpleegster Engelbosch hun ding te laten doen. Nood breekt wet hè.”
“Het is één chaos en iedereen probeert ‘zijn of haar plan te trekken’ zonder enige vorm van coördinatie”, gaat burgemeester Robeyns verder. “Als er in Wellen straks een tiental positief testen dan gaan hier alle alarmbellen af en zal het Agentschap Zorg aan mij als burgemeester vragen om lokaal maatregelen te nemen. Terwijl datzelfde agentschap uit Vlaanderen nu geen enkele ondersteuning biedt. Ik hou mijn hart vast maar als het echt misloopt komen we bij lockdowns van bedrijven en wie is daarmee geholpen? In heel dit dossier is er 1 constante. Er is geen overleg, er is geen duidelijkheid en er is geen uniformiteit. Wie is daar de dupe van: de fruitboer maar bij uitbreiding wij allemaal, want het gaat tenslotte over onze gezondheid.”
