Hilde Vautmans:
"Goeiemorgen allemaal!
Welkom hier op het prachtige wijndomein van Gloire de Duras. Ik zie veel vertrouwde gezichten, en het doet me erg veel plezier dat jullie hier zo voltallig aanwezig zijn. Ik moet toegeven dat ik jullie allemaal liever verwelkomd had met een kus of een hand, maar corona beslist er anders over.
Ongeveer 3 jaar geleden stelde ik, met veel zenuwen, mijn eerste boek voor. “Koken met Haspengouws Goud: appelen en peren” werd een ongelofelijk succes. Het boek werd ondertussen maar liefst 25 000 keer uitgedeeld, we zitten in xx druk en vooral: ik zag massaal mensen koken met onze fantastische Belgische appelen en peren. De Ruslandboycot is jammer genoeg nog niet opgelost, maar het boek heeft iedereen wel aan het denken gezet, ons bewuster leren omgaan met onze voeding, en vooral meer mensen appelen en peren doen eten van eigen bodem. 3 stukken fruit van bij ons per dag? Ik denk dat veel Vlaamse gezinnen het ondertussen doen.
Mag ik eens een vraag stellen: wie eet hier dagelijks producten van lokale oorsprong? (Dat kan beter! of Maakt me blij dat te zien!) En wie is er meer lokaal beginnen eten net door de coronacrisis? Ik kan nu niet tellen hoeveel het er hier precies zijn, maar tijdens de coronacrisis hebben maar liefst 1 op de 5 Vlamingen vaker voor lokale producten gekozen. De coronacrisis doet ons meer dan ooit beseffen dat we onze lokale producten moeten koesteren en dat het belangrijk is terug te kunnen vallen op verse producten recht van het veld.
Landbouw… Het is het mooiste wat er is. Over boeren, hun beesten en het veld kan ik uren vertellen. Wie me kent, weet dat ook, dat die landbouwsector me bijzonder nauw aan het hart ligt. Als dochter van een Haspengouwse veehandelaar ben ik er dan ook letterlijk in geboren. Ik heb uren versleten op de boerderij: ploegen in de regen, helpen met kalveren of de stallen uitmesten. Ik deed het met plezier. En door mijn vakantiejobs tijdens de zomer kan ik nog steeds fruit plukken als de beste. is’t niet waar Piet?
Ik denk altijd met een grote glimlach terug aan die periode, behalve dan misschien de momenten dat ik op zaterdagmorgen uit bed moest na een zware avond op café. Ik weet uit die ervaring dat de boerenstiel een prachtige stiel is, maar wie ooit een dag heeft meegedraaid op de boerderij weet dat het ook een verdomd zware job is. Zwoegen en zweten. Door weer en wind. Dag en nacht. Tijdens de week en het weekend. Vakantie? Onbestaand.
Respect. Dat verdienen onze boeren. Want zonder hen, geen eten op ons bord. En dat doen onze boeren al lang niet meer enkel op het veld. Net als zoveel andere beroepen heeft de boerenstiel zich moeten heruitvinden. Mét succes. De tijd dat boeren enkel zaaiden, ploegden, oogstten en de koeien molken is al even achter de rug. Boeren zijn moderne ondernemers. Ingenieurs, managers en marketeers van de beste soort.
Je moet er niet aan twijfelen, deze stiel is niet voor iedereen weggelegd. Boer zijn is niet zomaar een beroep. Het is een manier van leven.
Daarom ben ik zó ontzettend trots op hen.
Trots op hun werkkracht en de heerlijke producten.
Trots op de manier waarop zij blijven doorgaan na de zoveelste tegenslag.
Want tegenslagen? Die kent de sector jammer genoeg. De coronacrisis was voor hen maar het topje van de ijsberg, want de uitdagingen zijn al jaren enorm. Hier in Vlaanderen, maar ook in de rest van Europa. Per jaar verliezen we in Europa 400 000 boerderijen. Dat zijn er meer dan 30 000 per maand en meer dan 1000 per dag.
In Vlaanderen verliezen we elk jaar bijna 900 boerderijen, dat zijn er gemiddeld 73 per maand, ongeveer 2,5 per dag…
Als geen ander weet ik dat de boerenstiel het de afgelopen jaren heel hard te verduren heeft gekregen.
· Lage prijzen, zoals we de afgelopen dagen bijvoorbeeld nog zagen voor de aardappelen,
· Stormen en hagelbuien die de hele oogst en zo maandenlange arbeid in een vingerknip vernietigen,
· De droogte en zonnebrand van de afgelopen zomers die nog vers in het geheugen zitten,
· Het duurzaamheidsvraagstuk en de inspanningen van de sector om de klimaatverandering een halt toe te roepen,
· De plotse uitbraak van ziektes,
· Ongelijke conurrentievoorwaarden met derde landen,
· En natuurlijk, niet te vergeten: politieke beslissingen, waar onze boeren niets mee te maken hebben, maar die dramatische gevolgen hebben voor de sector. De Ruslandboycot kennen we allemaal, en straks volgt de brexit, waarvan niemand weet hoe die zal eindigen. Boeren als pasmunt in internationale handelsverdragen en oorlogen? Het komt jammer genoeg steeds meer voor.
Vergis jullie niet. Dit zijn niet zomaar enkele problemen. Dit zijn uitdagingen die de leefbaarheid van onze boeren in gevaar brengt. Redenen waarom moeders en vaders hun kinderen het bedrijf niet durven laten overnemen. Een ooit bloeiende sector die steeds verder vergrijst en bij mondjesmaat verdwijnt… Het is de trieste realiteit van vandaag.
Jullie kennen ongetwijfeld allemaal het programma ‘Boer zoekt Vrouw’, maar als we zo doorgaan zal het binnenkort eerder ‘Vlaanderen zoekt Boer’ worden. Slagen we er niet in om een daadkrachtig antwoord op deze uitdagingen te formuleren, dan brengen we de toekomst van de Europese landbouwsector in gevaar. Alle duizenden boeren die zich uitsloven om oplossingen te zoeken voor de uitdagingen van morgen verdienen beter dan het landbouwbeleid van gisteren. Dat zijn we aan hen verplicht.
Als we een ‘Vlaanderen zoekt boer’ willen vermijden, dan zullen we sterk moeten inzetten op ons landbouwbeleid. Al jaren strijd ik dan ook voor een leefbare landbouwsector. Dat doe ik lokaal én in de landbouwcommissie van het Europees Parlement. Want wat velen niet weten, is dat Europa enorme inspanningen levert voor onze boeren via het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Het GLB ligt eigenlijk zelfs aan de basis van het huidige Vlaamse landbouwbeleid.
Het Europese landbouwbeleid werd in de jaren 50 in het leven geroepen in andere omstandigheden. Het was voornamelijk bedoeld om, na een periode van honger en schaarste tijdens de Tweede Wereldoorlog, de voedselvoorziening in Europa veilig te stellen.
Maar tijden veranderen, zo ook de landbouw. Van schaarste is in Europa nu geen sprake meer. Op dit moment is de Europese landbouwsector goed voor 44 miljoen directe en indirecte jobs. Maar liefst de helft van het Europese grondgebied wordt gecultiveerd. Het GLB werd doorheen de jaren hervormd en aangepast aan de noden en uitdagingen van haar tijd.
Toch zijn er nog heel wat tekortkomingen in het huidige GLB. Dat beseffen we als Europese beleidsmakers maar al te goed. Het huidige GLB zal daarom grondig hervormd worden, en Europa zit in de laatste fase in de onderhandelingen over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid voor de periode 2021-2027. Eerlijke inkomens voor de boeren, het ondersteunen en aantrekken van jonge boeren en een duurzaam beheer van onze natuurlijke hulpbronnen zijn maar enkele van de speerpunten van dat nieuwe beleid.
Wetgeving is belangrijk. Maar bewustwording? Dat is eigenlijk nog veel belangrijker. Wij als consument kiezen zelf wat dagelijks op ons bord beland en wat we in onze mond stoppen. We dragen A-LLE-MAAL een verantwoordelijkheid.
Daarom schreef ik Boerentrots. Negen straffe en oprechte verhalen van onze fantastische boeren in Vlaanderen, zodat iedereen kan ervaren hoe zij stuk voor stuk echte kanjers zijn.
Het malse vlees van het West-Vlaams rood van de Dierendoncks.
De knapperige boontjes van Maarten.
De verse vis van Dirk en zoon Yentl.
De heerlijke peren, kersen en appelsap van Piet en Brecht.
Het sappige varkensvlees van Schoonste boerin Mieke.
De unieke smaak van de Keiemse kaas van Dries en zus Lien.
De friet-, los- en vastkokende patatjes van sterke madammen Annie, Vera en Lutgarde.
De supergezonde witloof van Patrick, geteeld via hydrocultuur.
En natuurlijk de bekroonde wijnen van Peter, Isaline en Hilde, onze gastheer en -vrouwen van vandaag.
Allemaal vertellen onze boeren verhalen over vallen en opstaan, en het vakmanschap achter hun producten. Over hun doorzettingsvermogen, visie en veerkracht. Maar vooral: over de liefde en passie voor de sector.
En daar blijft het niet bij. Speciaal voor ‘Boerentrots’ geeft de Nederlandse top trendforecaster Lidewij Edelkoort haar visie over mens en boer anno 2050 én durft ze zelfs te stellen dat landbouwers in de toekomst de nieuwe elite van onze planeet zullen worden. Een nieuwe regering met boerenverstand, dat zou nogal iets zijn, he? Hopelijk doen ze er tegen 2050 minder lang over dan de huidige regering ;)
Met het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid in het verschiet, ging ik ook in gesprek met de Europese landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski over de toekomst en uitdagingen van de landbouwsector, de Green Deal, de rol van vrouwelijke landbouwers en de weerbaarheid van onze boeren tijdens de coronacrisis.
En als kers op de taart bezorgden alle boeren me hun favoriete gerecht, waarvan het recept terug te vinden is achteraan het boek en waarvan jullie hier tussendoor kunnen proeven.
Lieve mensen. Eindelijk zijn we op een moment gekomen waarin meer en meer mensen beseffen van welke onschatbare waarde onze landbouwsector is. De stijgende verkoop van lokale producten in hoevewinkels of op de boerderij is een belangrijke stap in de goede richting, maar het kan en moet nog beter.
Ik hoop dat iedereen na het lezen van dit boek trotser dan ooit is op onze boeren en massaal aan de slag gaat met lokale producten. Laat jullie inspireren door hun recepten en geniet met volle teugen!
Tot slot wil ook het woord richten tot een aantal mensen.
In de eerste plaats alle aanwezigen, bedankt voor jullie komst. Dat doet me heel veel plezier.
Peter, Isaline, Hilde, heel erg bedankt voor de warme ontvangst en om jullie schitterende wijndomein ter beschikking te stellen.
Bedankt aan de catering voor de heerlijke hapjes
Bedankt aan het volledige team voor de totstandkoming van Boerentrots.
Ook een speciale bedanking aan onze Miss België Celine Van Ouytsel. Het is een hele eer dat je hier vandaag aanwezig bent. Jouw steun voor de sector betekent enorm veel. Als Miss vertegenwoordig je ons land in al haar pracht, dus ik hoop dat je zeker ook onze boeren en hun fantastische producten niet vergeet. Dus graag zou ik jou het allereerste exemplaar van Boerentrots overhandigen."
*******
Speech van Steven Coenegrachts
Dames en heren,
Onze landbouwsector heeft zich de voorbije maanden van haar allersterkte kant laten zien. Nooit was de Vlaming zich meer bewust van het belang van veilig, duurzaam en vooral lokaal geproduceerd voedsel als tijdens de voorbije lockdown.
Het hamstergedrag van sommige Vlamingen ten spijt
zijn de voedselrekken in onze supermarkten nooit leeg geweest. Dat is de verdienste van de hele keten maar vooral van u, van de landbouwers. Het is immers bij jullie dat het allemaal begint.
Het visitekaartje dat jullie dit jaar hebben afgegeven kan tellen. Maar het kan niet verbergen dat de landbouw ook veel uitdagingen kent. Dat de Vlaming zich daar soms te weinig van bewust is. En dus ook te weinig begrip heeft voor de vaak terechte vragen van jullie als landbouw ondernemers.
Dat is iets dat Hilde goed begrepen heeft. En zoals we haar kennen vat ze dan onmiddellijk de koe bij de horens. Met dit boek wil ze de Vlaming laten kennis maken met de rijkdom van de landbouwsector. Met het ondernemerschap in de sector, met de innovaties zowel technologisch als in bedrijfsvoering. En iedereen die haar kent weet dat als ze iets wil het ook zal gebeuren. Ik ben ervan overtuigd dat ze hiermee een belangrijke bijdrage levert om de Vlaming opnieuw trots te maken op zijn boeren.
Dat de uitdagingen groot zijn is een understatement. Ik heb hier ook maar 10 minuten gekregen dus ik kan ze niet allemaal met u overlopen. Ik pik er maar enkele uit waarrond wij vandaag werken in het Vlaams parlement:
- Na de tweede zomer op rij met extreme droogte en zonnebrandschade is klimaat een erg actuele uitdaging. De strijd tegen droogte en erosie staat hoog op de agenda. Om die uitdaging aan te gaan zullen we moeten samenwerken en de aloude tegenstelling tussen natuur en landbouw eindelijk achter ons laten. Landbouwers zijn het eerste slachtoffer van klimaatsverandering.
Het is jullie oogst die niet groeit. Het is jullie inkomen waar aan geraakt wordt als de oogst mislukt. Dus in plaats van naar landbouw te kijken als de schuldige moet men ernaar kijken als deel van de oplossing. Ik weet dat die uitgestoken hand vanuit deze sector er is. Ik zie dat ook op het terrein.
De sector heeft zich in het verleden al geëngageerd om de impact van gewasbeschermingsmiddelen te verlagen. Tussen 1990 en 2010 daalde de impact van gewasbeschermingsmiddelen met maar liefst 60%.
Ander voorbeeld: Vlaamse landbouwers zaaiden in 2020 bijna 500 hectaren in met bloemen. Dat is 100 keer meer dan 5 jaar geleden. 100 keer. Dat is goed voor de bijen, de vlinders en dus voor de biodiversiteit in onze regio.
Als Vlaamse overheid hebben ook wij hierin een verantwoordelijkheid op te nemen. Bijvoorbeeld als we milieuverplichtingen opleggen. Ik verwijs naar MAP6. Daar moeten we – vind ik persoonlijk – eerlijk over zijn: Het zit niet goed in mekaar. Het is te ingewikkeld en het heeft te weinig impact. De eerste evaluatie van MAP6 is afgerond en de conclusie is dat de waterkwaliteit niet is verbeterd.
We moeten echt evolueren naar een systeem dat administratief haalbaar is, rekening houdt met de realiteit op de bedrijfsvloer én een bedrijf beloont en straft op basis van wat ze zélf heeft gedaan.
Vandaag wordt je afgerekend op wat je buurman heeft gedaan. En dat stimuleert niemand om zich echt te engageren voor een betere waterkwaliteit. Het is nu dus aan ons, de politiek om voor regels te zorgen die wel uitvoerbaar zijn en effectief de waterkwaliteit verbeteren.
- Een andere belangrijke werf is de toegang tot landbouwgrond. Grond is de basis van jullie business. Zonder grond voor landbouw, geen eten op het bord van de Vlaming. En toch is er steeds minder grond beschikbaar voor onze landbouwbedrijven. Over een tijdspanne van 10 jaar, verdween er in totaal 1.600 ha aan agrarisch gebied. Redenen zijn onder andere bebossingsprojecten van particulieren, natuurverenigingen en zelfs lokale overheden waarvoor vaak landbouwgrond wordt aangekocht. Daar boven komen nog bedrijven, grootgrondbezitters, speculanten en particulieren allerhande die altijd wel een nuttige functie kunnen bedenken voor landbouwgrond.
Als al die groepen samen op de markt actief zijn voor dezelfde grond, is het logisch dat de prijs omhoog gaat. We moeten dus nadenken over een betere ruimtelijke bescherming voor landbouwgrond. Maar we moeten ook de grond die wel beschikbaar is, beter laten “rouleren”.
Daarom heeft de Vlaamse regering beslist het pachtdecreet te herzien. Ik weet het, u heeft dat al vaak gehoord, maar dit keer is het ons menens. Teveel particulieren hebben vandaag schrik om hun grond in pacht te geven. Ook die grond zouden we moeten activeren voor onze landbouwbedrijven. We moeten af van die complexe pachtwetgeving. Weg van de overeenkomsten die – voor veel mensen – eeuwigdurend lijken. Maar dan wel zonder te raken aan de vrijheid van de boer om zelf te bepalen wat er op de grond geteeld wordt. De boer beslist zelf over zijn teeltplan. Dat is essentieel.
- Een laatste punt waar ik het heel kort over wil hebben is het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Vlaanderen zal hierin een grote rol krijgen. Veel meer marge en vrijheid dan we gewoon waren. We moeten dat dan ook goed gebruiken. Ervoor zorgen dat de directe inkomenssteun terecht komt bij degene die het verdienen: de échte landbouwers. Dat is de grootste uitdaging van het GLB. Hoe combineer je al die klimaat- en natuur ambities met een leefbaar en eerlijk inkomen voor de landbouw ondernemers
Dat is waar eerst Europa het kader voor zal moeten scheppen. En wie is de eerste vrouw die door uw hoofd schiet als ik het heb over Europa? Ursula Von der Leyen? Natuurlijk niet … dat is Hilde Vautmans. Want als er één politica is die elke dag opnieuw vecht voor de landbouw. Die zo goed als elke vergadering van het partijbestuur onze ministers (en tegenwoordig zelfs onze premier) aanspreekt over het belang van de landbouwsector. Als er één iemand is die op elk moment probeert het beleid bij te sturen, het makkelijker te maken voor landbouw ondernemers om hun bedrijf te runnen, die vecht voor een eerlijk inkomen voor onze boeren, … dan is het Hilde Vautmans wel.
Met het boek dat hier vandaag wordt voorgesteld bewijst ze opnieuw met welk engagement Hilde in de politiek zit. En ik wil hier vandaag uitdrukkelijk mijn waardering en respect daarover uitdrukken.
Hilde, als ik je bezig zie, soms op hakken, vaak met botten.
Als ik je bezig hoor, altijd met het hart op de tong dan denk ik vaak “chapeau”. Blijf zo verder werken. De landbouwondernemers, de boeren, ze zitten in je hart en ze rekenen op jou. Dank je wel.
