Lage melkprijs bij Milcobel

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

De heer Nachtergaele heeft het woord.

Op donderdag 10 september kwam een grote groep melkveehouders samen bij de fabriek van Milcobel in Langemark. Ze protesteerden er tegen de lage melkprijs die de coöperanten momenteel ontvangen voor hun product. Voor 1 liter melk krijgen landbouwers momenteel 27 cent, terwijl ze bij de Waalse coöperatie Laiterie des Ardennes momenteel meer dan 30 cent per liter krijgen. Bij FrieslandCampina en Danone wordt zelfs tot 37 cent per liter betaald. Op het einde van de rit spreekt men hier over enorme financiële verschillen in vergelijking met Waalse of Nederlandse collega’s.

Enkele dagen na de actie van de landbouwers kondigde de ondernemersraad van Milcobel de sluiting aan van de afdeling in Schoten. Daarmee geeft de nieuwe top van Milcobel vorm aan de herstructureringen en de langetermijnvisie die werd aangekondigd door de nieuwe CEO van Milcobel, waarover ik op 8 juli in deze commissie al een vraag om uitleg stelde.

Dat er door deze sluiting 167 jobs op de helling staan, is dramatisch voor de getroffen families in volle crisis, maar zorgt daarnaast weer voor heel wat ongerustheid bij de melkveehouder. In uw antwoord op mijn vraag voor de zomer gaf u aan dat u mijn bezorgdheid rond die onrust bij de werknemers en de coöperanten van Milcobel deelde en sprak u de hoop uit om in de loop van de zomer kennis te maken met de nieuwe top van de coöperatie. Daarnaast zou u de mogelijkheid bekijken om verdere beleidsinitiatieven te nemen ter ondersteuning van de melkveehouders.

Op korte termijn dreigen nu echter een crisis voor de coöperanten van Milcobel en bange dagen voor de werknemers. Volgens het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) heeft de exponentiële groei van de melkproductie bij de coöperanten van Milcobel en de afhaalgarantie ervoor gezorgd dat de prijzen laag blijven. Een structurele verandering op korte termijn is hierdoor volgens de nieuwe leiding van Milcobel niet mogelijk en men focust hier op een visie voor de lange termijn richting 2025. De melkveehouders zien de problemen echter op korte termijn toenemen en er dreigt een grote toename van het aantal faillissementen.

Minister, hoe verklaart u de lage melkprijs voor de coöperanten van Milcobel in vergelijking met collega’s in andere coöperaties? Hebt u deze zomer de kans gehad om een gesprek aan te gaan met de nieuwe top van Milcobel? Hoe verliep dit gesprek en welke knelpunten haalde de top van Milcobel aan om de situatie voor zijn coöperanten te verbeteren? Hoe staat u tegenover de aangekondigde sluiting van de Milcobel-afdeling in Schoten? Hebt u reeds de kans gehad om beleidsinitiatieven voor de bereiden om de melkveehouders en de werknemers van Milcobel te ondersteunen? In welke richting kijkt u hiervoor en wanneer mogen we deze initiatieven verwachten?

Minister Crevits heeft het woord.

Collega Nachtergaele, de covidcrisis heeft een zeer ernstige impact gehad op de zuivelsector en op de uitbetaalde melkprijzen. Vanaf de start van de crisis in februari is de gemiddelde Europese melkprijs maand na maand gedaald. Pas in juli 2020 kon er een eerste voorzichtige stijging worden opgetekend.

Ik stel echter vast dat de melkprijs die wordt uitbetaald door Milcobel aan zijn coöperanten lager is dan de prijs die andere melkerijen uitbetalen en lager is dan de gemiddelde Europese melkprijs. De coöperatie geeft te kennen dat ze in moeilijk vaarwater zit.

Naast de wijzigingen in de raad van bestuur werd een nieuwe CEO aangesteld, die in samenwerking met een externe consultant acties onderneemt om te saneren en te remediëren. Ze willen inzetten op een verbeterplan en een strategisch toekomstplan. Ze zullen bedrijfsbeslissingen nemen die zullen leiden tot een verhoogde performantie en natuurlijk tot een hogere melkprijs voor de aangesloten melkveehouders. Zoals ik eerder al antwoordde op uw vraag van 8 juli, ben ik als overheid niet betrokken bij beslissingen die worden genomen binnen de coöperatie.

Los van de bestuurlijke wijzigingen bij Milcobel, is de covidcrisis een bijkomende tegenvaller voor het bedrijf. Een belangrijke tak van de coöperatie bestaat uit de productie van mozzarella. Ten gevolge van de sluiting van de horeca heeft de mozzarellamarkt in Vlaanderen heel zware klappen gekregen, en dat had een bijzonder groot effect op de markt.

Er heeft uiteraard een overleg plaatsgevonden op mijn kabinet met de nieuwe top van Milcobel. De voorzitter van de raad van bestuur en de CEO gaven een toelichting bij de interne verbeteringsprocessen die ze zullen opstarten om de competitiviteit van de coöperatie te verhogen. Daarnaast hebben we de toekomstige uitdagingen op het vlak van de verdere duurzame ontwikkeling van de hele Belgische zuivelsector besproken.

Uit de bevraging van het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) blijkt dat de melkconsumptie achteruitgaat. Daar moeten we wel rekening mee houden.

Wat Schoten en de sluiting van de afdeling daar betreft: elke bedrijfssluiting valt te betreuren. Dat geldt des te meer als een dergelijke bedrijfssluiting tot jobverlies leidt. Het is een drama voor de getroffen gezinnen, zeker in deze onzekere tijden – en het ziet ernaar uit dat we voor nog een aantal onzekere maanden staan. Bij het management wordt sowieso bepleit dat men de sociale verplichtingen tegenover het getroffen personeel zeker respecteert.

Wat beleidsinitiatieven betreft, zijn er tijdens de coronacrisis verschillende Europese en Vlaamse maatregelen genomen om melkveehouders en zuivelfabrikanten te ondersteunen. Dat ging van grote maatregelen, zoals de ondersteuning van private opslag van verschillende zuivelproducten, tot kleine, eerder praktische maatregelen, zoals het verlengen van de ophaaltermijn van twee naar drie dagen voor AA-melk. We hebben dus al verschillende ingrepen gedaan.

Om de agrobusiness te ondersteunen heb ik een oproep gelanceerd voor het indienen van investeringsprojecten in de agrovoedingssector, beter bekend als VLIF-steun (Vlaams Landbouwinvesteringsfonds) aan de agrovoedingssector. In aanmerking komende projecten richten zich op de verhoging van de toegevoegde waarde en de kwaliteit en de voedselveiligheid van landbouwproducten. Dat zijn op dit moment heel belangrijke issues. Verwerkers die activiteiten uitvoeren gelinkt aan bepaalde NACE-codes (Nomenclature Générale des Activités Économiques dans les Communautés Européennes), waaronder melkverwerkers, groepen van landbouwers en een combinatie van deze begunstigden, kunnen nog tot en met 29 oktober 2020 een steunaanvraag indienen. Bij dezen dus een warme oproep: mochten jullie nog mensen kennen die mogelijkerwijze in aanmerking zouden komen, ze kunnen nog een oproep indienen.

De steun bedraagt 30 procent van de subsidiabele projectkosten en kan tot 300.000 euro per dossier bedragen. Het totale beschikbare budget voor de oproep 2020 bedraagt 4 miljoen euro. We kunnen dus vrij veel dossiers steunen. Twee van die investeringsfocussen liggen op circulaire economie en op de economische relance om de gevolgen van de coronacrisis te milderen. Hiervoor wordt telkens 1 miljoen euro voorbehouden. De derde pijler is beschikbaar voor projecten met een investeringsfocus naar keuze van de aanvrager.

Binnen mijn bevoegdheid, als minister van Economie dan, kunnen grote ondernemingen in het kader van de coronacrisis in aanmerking komen voor waarborgen bij bankkredieten. Dat geldt dus ook voor Milcobel. Dat gebeurt generiek via PMV/Z, tot 1,5 miljoen euro. Voor grotere bedragen gebeurt dat via Gigarant. Er is dus een set van maatregelen die ter beschikking staat.

De heer Nachtergaele heeft het woord.

Minister, bedankt voor de goede opvolging en het dichte contact met Milcobel. Corona heeft inderdaad aangetoond, nog maar eens, dat de landbouwer heel zwak staat in de productieketen. Zo’n coöperatie heeft in principe als doel om de zwakke onderhandelingspositie van de individuele landbouwer te versterken, iets waar wij zeer hard voor pleiten, niet alleen op het vlak van melk, want ook op het vlak van veeteelt of vlees zou zoiets mogelijk moeten zijn.

Milcobel zorgt er momenteel echter voor dat die landbouwers niet erg warm lopen voor zulke coöperaties en dat is heel jammer, natuurlijk. Ik hoop dus dat dat vertrouwen hersteld kan worden en dat de prijs opnieuw competitiever wordt, zodat de landbouwers hun vertrouwen in het werken via coöperaties voor een stuk gaan herwinnen.

In het federale regeerakkoord zag ik dat er sprake was van een stabilisatiemechanisme voor landbouwprijzen. Ik veronderstel dat u in de onderhandelingen daarover wel een hand hebt gehad. Kunt u misschien al aangeven in welke richting dat zou kunnen gaan? Hoe zou dat er kunnen uitzien?

Mevrouw Talpe heeft het woord.

Voorzitter, ik wil ook even tussenkomen, omdat ik het dossier goed ken. Langemark ligt hier net om de hoek en de melkveehouders zijn ook vanuit Ieper vertrokken met hun colonne tractoren om daar het gesprek aan te gaan met de bestuurders van Milcobel, in de hoop om tot een oplossing te komen.

Het klopt dat Milcobel de laatste jaren herhaaldelijk in het nieuws kwam omdat ze hun melkproducenten bedankten voor bewezen diensten of omdat de lage melkprijzen, zoals nu, tot heel wat misnoegdheid leidden bij heel wat leveranciers. En nu is er dan de potentiële sluiting in Schoten.

Ik ondersteun de opmerking die collega Nachtergaele daarnet al aanhaalde. Maar als voormalig lid van de commissie bevoegd voor de arbeidsmarkt kom ik graag nog even kort terug op die potentiële sluiting. Wat met de werknemers die daar potentieel hun job zouden verliezen? Kunnen zij aan de slag in de andere fabriekszetels? Of hoe kijkt u richting de activering van eventueel getroffen werknemers? Ik dank u.

We kunnen inderdaad enkel betreuren wat er gebeurt bij Milcobel. Een coöperatie moet inderdaad gestoeld zijn op vertrouwen. Het is een belangrijke afzetmogelijkheid van de melk in Vlaanderen. Het is zeer spijtig dat dit op deze manier evolueert. Ik hoop, net zoals de heer Nachtergaele, dat het vertrouwen kan worden hersteld en dat de competitiviteit van dit bedrijf in de markt weer op een goede manier kan ontwikkelen.

Minister Crevits heeft het woord.

Ik sluit mij aan bij uw woorden, voorzitter. Het is uiteraard een zeer pijnlijke situatie. Wat het coöperatief ondernemen betreft, is het zeker zo dat samenwerken heel belangrijke schaalvoordelen kan opleveren en de onderhandelingspositie kan verbeteren. Met mijn kabinet ben ik echt een heel grote fan van dat samenwerken. Maar als de conjunctuur tegenzit, is dat voor iedereen zo. Dat is nu natuurlijk lastig.

Collega's, ik moet nog melden dat ik persoonlijk niet aanwezig was op het overleg met Milcobel, omdat er een onverwachts een vergadering van hetOverlegcomité was. Mijn kabinetschef en raadgever hebben dat overleg toen overgenomen, maar ik heb wel een zeer uitgebreide feedback gekregen over de moeilijkheden die er zijn. Ik was verhinderd buiten mijn wil om.

Op federaal niveau is er inderdaad de intentie om dat prijzenbeleid voor landbouwproducten te onderzoeken, maar dat onderzoek moet nog starten. Ik zal ervoor zorgen dat we daar nauw bij betrokken blijven.

Tot slot, mevrouw Talpe, wat de begeleiding betreft, zijn er evident tools beschikbaar bij VDAB om de getroffen medewerkers te begeleiden naar een andere job of – maar dat is dan in het bedrijf zelf – naar gelijkaardige jobs binnen een andere vestiging.

De vraag om uitleg is afgehandeld.