Crevits en Demir vullen subsidies voor Vlaamse boeren anders in

Zo’n 23.000 landbouwers zijn er in Vlaanderen. En velen onder hen hebben net zoals hun Europese collega’s subsidies nodig om te kunnen overleven. Dat er wordt uitgekeken naar de nieuwe subsidieregeling is dan ook normaal. Maar liefst 365 miljard besteedt Europa aan landbouw tussen 2021 en 2027, iets minder dan nu het geval is. Maar het blijft wel veruit het grootste budget van de EU. België krijgt uit die geldpot 4,1 miljard, te verdelen over Vlaanderen en Wallonië.

De Europese Raad en het Europees Parlement moeten het onderling nog eens raken over het zogenaamd Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, maar nu al is duidelijk dat landbouwers een deel van de subsidies – de ministers zeggen 20 procent, het Parlement 30 procent – maar krijgen indien ze ook inspanningen leveren voor het milieu.

Ook nu moeten boeren zich al houden aan milieuvoorschriften, maar er moet duidelijk meer gebeuren. De landbouw is niet meteen de beste leerling in de klas als het over klimaat- en milieu-inspanningen gaat. Een bijzonder grote veestapel die veel uitstoot, bodemerosie, watervervuiling … Zeker met de bijzonder ambitieuze Europese klimaatdoelstellingen – een daling van de CO2-uitstoot met 55 procent tegen 2030 – zal er meer dan één tand moeten worden bijgestoken.

Maar net het Europa dat van de Green Deal zijn stokpaardje heeft gemaakt, komt met een flets smakend landbouwakkoord op de proppen, meent Milieuminister Zuhal Demir. Zij is het eens met de kritiek van de milieuorganisaties en experten: dat het akkoord nog altijd teveel gericht is op de grote industriële spelers in de sector. Hoe groter het landbouwbedrijf, hoe meer subsidies. Het werkt de schaalvergroting alleen maar in de hand, zegt ook Laurens De Meyer van Bond Beter Leefmilieu (BBL). “Landbouw neemt de helft van Vlaanderen in en heeft dus een grote impact op ons milieu en onze ruimte. Maar de grote omslag die nodig is, komt er niet. Dit bevoordeelt de industriële landbouw”, klinkt het.

Wat de landbouwers moeten doen, dat mogen de lidstaten zelf invullen. Vlaanderen dus ook. Het kan bijvoorbeeld gaan om het plaatsen van hagen, het telen van eiwitrijke gewassen, het aanleggen van buffers langs waterlopen, … Landbouwminister Hilde Crevits en Zuhal Demir moeten samen een strategisch plan uitwerken dat ze dan aan Europa moeten voorleggen.

Dat het tussen die twee wel eens zou kunnen clashen, is nu al duidelijk. Crevits pleit voor een goed evenwicht tussen milieu en economie. Het moet allemaal duurzamer, maar het moet ook nog rendabel zijn, vindt ze. “Want als de lat zodanig hoog wordt gelegd, verliezen zij 20 procent van de subsidies”, luidt het bij haar specialisten. Demir pleit dan weer voor een kleinere landbouw en vindt dat de sector meer moet doen, anders haalt Vlaanderen de Europese doelstellingen gewoon niet. “Als de milieudruk door bemesting, ammoniakemissies, pesticiden, het scheuren van graslanden en erosie niet fors daalt, dan is het onmogelijk om de door Europa opgelegde doelen te behalen.”

BBL en Greenpeace zijn niet meteen hoopvol. Dat elk land zelf mag bepalen wat het doet, zal eerder een race to the bottom veroorzaken, vrezen ze. De uitkomst van het overleg tussen Crevits en Demir zal het uitwijzen.

De CD&V-minister is in elk geval tevreden dat ze van Europa heeft bekomen dat ze boeren mag stimuleren die willen omschakelen. Ook jongere landbouwers krijgen steun en het beroep wordt via innovatie, opleiding en investeringssteun aantrekkelijker gemaakt. Aangezien maar 13 procent van de landbouwers van 50 jaar en ouder al zicht heeft op opvolging is dat belangrijk, klinkt het.