Pesticiden of gewasbeschermingsmiddelen zijn stoffen die gebruikt worden om schadelijke organismen in planten te bestrijden. Deze stoffen zijn veilig voor de mens en omgeving als ze onder de juiste omstandigheden en voorwaarden worden gebruikt.
Aangezien pesticiden op wereldwijd niveau worden verhandeld, werken de Europese lidstaten nauw samen om deze handel veilig te houden. SILVER AXE is zo’n internationale actie die gecoördineerd wordt door EUROPOL en OLAF. Tijdens deze actie voeren rechercheurs uit de deelnemende landen controles uit op verschillende locaties zoals lucht- en zeehavens, aan de landsgrenzen en bij bedrijven die pesticiden produceren en verpakken. Tussen de maanden februari en april controleerde het FAVV 128 zendingen, goed voor een totale hoeveelheid van 2048 ton pesticiden.
Bij deze controles werd 18,7 ton aan illegale pesticiden in beslag genomen. Een deel van de inbeslaggenomen goederen waren pesticiden die verboden zijn op Europese markt (1,1 ton). Daarnaast waren er ook overtredingen bij producten die wel toegelaten zijn in Europa, maar waarvan de samenstelling of fabrikant niet overeen kwam met de toelating (2,6 ton) of waarvan de traceerbaarheid niet kon worden gegarandeerd (15 ton).
De maatregelen die het FAVV neemt hangen af van de aard van de overtreding. In gevallen waar er een risico bestond (voor het milieu, de gebruikers, de consument) werden de producten vernietigd door gespecialiseerde firma’s (1,1 ton). Andere producten konden opnieuw vrijgegeven worden nadat de traceerbaarheid gegarandeerd kon worden, bv. na het aanleveren van de originele documenten (15 ton). Sommige producten staan momenteel nog in beslag (2,6 ton).
Tijdens de vorige editie in 2020 nam het FAVV 816 ton pesticiden in beslag. Het aandeel van België bestond uit 60% van de totale hoeveelheid in beslag genomen producten van alle 32 deelnemende landen samen. Deze resultaten van 2020 hebben geleid tot een aanzienlijke daling van het aantal overtredingen die werden vastgesteld tijdens de actie in 2021.
De resultaten van de SILVER AXE-actie op Europees niveau zijn hier terug te vinden: « Pesticides worth up to € 80 million in criminal profits seized during operation Silver Axe VI »
Illegale pesticiden: een risico voor de omgeving
De handel in pesticiden is sterk gereguleerd. In Europa werkt men met een toelatingssysteem: elk gewasbeschermingsmiddel dat op de Europese markt komt moet een toelating krijgen. Dat betekent dat producten die geen toelating hebben per definitie illegaal zijn.
Het probleem van illegale pesticiden is dat het risico of gevaar voor de gebruiker of consument niet gekend is omdat het product niet wetenschappelijk werd geëvalueerd. Het is dus best mogelijk dat de pesticide ongevaarlijk is; maar evengoed dat de pesticide schadelijke stoffen bevat die een risico vormen voor het milieu, de gebruiker (bijvoorbeeld bij een licht ontvlambaar product) of de uiteindelijke consument.
Gecombineerde aanpak van controles en acties houdt de markt veilig
Het FAVV voert het hele jaar door controles uit waarbij wordt gecontroleerd op de pesticiden zelf en het gebruik ervan en waarbij stalen worden genomen om levensmiddelen te testen op residuen. Gelukkig zien we in België dat deze controles gunstig zijn: in 2019 was 97,3% van de controles op pesticiden en 98,1% van de residuen op de levensmiddelen conform.
Naast deze controles en de gerichte actie op de invoer van pesticiden ‘PESTIMPORT’, neemt het FAVV ook deel aan internationale acties in samenwerking met de havenautoriteiten, de douanediensten, de grenscontroleposten, de autoriteiten van de andere Europese Lidstaten, EUROPOL, ...
In 2019 en 2020 heeft de NOE bovendien ook een specifieke actie ‘PPP op internet’ georganiseerd. Op die manier houden het Agentschap ook een oogje in het zeil bij de online verkoop van (illegale) pesticiden.
Door deze gecombineerde aanpak van verschillende acties houdt het FAVV de markt van pesticiden veilig, voor de landbouwers of andere gebruikers van pesticiden, voor de dieren en planten en voor de uiteindelijke consument.
Over de Nationale Opsporingseenheid van het FAVV
Naar aanleiding van de zaken Fipronil en Veviba werd besloten om de Nationale Opsporingseenheid (NOE) van het FAVV te versterken. De NOE beschikt over 32 medewerkers die gespecialiseerd zijn in fraudebestrijding. Acht van deze medewerkers werken voor de dienst FYTO, FEED en VOEDINGSSUPPLEMENTEN en zijn onder meer gespecialiseerd in pesticiden.
Dit team maakt het mogelijk om intensief te controleren, met name in de strijd tegen illegale en namaakproducten, de illegale invoer van vlees, planten, plantaardige en dierlijke producten en illegale pesticiden.
Voor meer informatie over gewasbeschermingsmiddelen: http://www.favv.be/plantaardigeproductie/gewasbeschermingsmiddelen/
