Innovatieve grondbewerking, irrigatie en waterconservering helpen droge seizoenen overbruggen

Het belang van onze natuurlijke omgeving wordt dagelijks duidelijker. Er is bereidheid tot aandacht en ook om er concreet rond te werken stijgt. Elk onderdeel van de samenleving neemt hier zijn of haar rol in op. Ook de landbouw! De voorbije periode zijn acties uitgezet: agrowaterloket, het LandbouwActiePlan, … en ook het DroogteInnovatieFonds (DIF).

Vele suggesties na 2de oproep

Begin dit jaar werd de 2de oproep uitgestuurd om projecten in te dienen. Dit resulteerde in de volgende suggesties! De manier van irrigeren maar ook het bewerken van de bodem is bepalend voor de vochtopname van landbouwgewassen. In tijden van waterschaarste kan de ‘juiste’ methode een wereld van verschil betekenen. De Limburgse praktijkcentra PIBO Campus Tongeren en PVL Bocholt zullen onderzoeken hoe bestaande technieken kunnen worden geoptimaliseerd. Tegelijkertijd wil PVL het wateraanbod verhogen door regelbare stuwtjes te plaatsen en gebruik te maken van het kanaalwater. Beide praktijkcentra voor deze 3 projecten rekenen op financiële steun (253.000 euro). De innovatieve aanpak kan op grote schaal zijn nut bewijzen en moet de Limburgse landbouw toelaten in de toekomst beter te anticiperen op langdurige periodes van droogte.”
Klimaatverandering voelbaar

De zomer van 2021 was de natste ooit. Met een grondwaterpeil dat zich stilaan kan herstellen lijken de watertekorten en de extreme droogte van de voorgaande zomers vergeten. Maar de waterschade die in sommige regio’s nog steeds zichtbaar is, vestigt tegelijk opnieuw de aandacht op de uitdagingen die aan de klimaatverandering verbonden zijn. Als we de klimaatmodellen mogen geloven zal de tendens van extreme natte en droge periodes in de toekomst toenemen. Water is een onmisbare productiefactor binnen landbouw. Om droge seizoenen te overbruggen en de waterbevoorrading niet in het gedrang te brengen zal ons agrarisch watersysteem slimmer, robuuster en duurzamer moeten worden.

Het ‘Droogte Innovatie Fonds (DIF)’ spoort aan om die inspanningen te intensiveren en wakkert samenwerking tussen landbouwers en andere stakeholders aan. “Door de krachten te bundelen versterken we onze inspanningen en kunnen we op veel grotere schaal opereren. Nieuwe technologieën, concepten en businessmodellen worden gezocht”, aldus gedeputeerde van Landbouw Inge Moors (CD&V). “Verdeeld over 5 jaar voorzien we 1,25 miljoen euro.”
Slimme irrigatie, een ruimer wateraanbod en water langer vasthouden: 3 goedgekeurde projecten

Irrigatietechnieken voor maïs

Het Proef- en Vormingscentrum voor de Landbouw (PVL) in Bocholt onderzoekt verschillende irrigatietechnieken voor maïs. De jongste jaren wordt beregening veelvuldig ingezet om teelten te redden en/of opbrengsten te behouden. Onvoldoende inzicht in de noodzaak maakt dat het maatschappelijk draagvlak voor klassieke haspelberegening niet altijd even groot is. Vooral voor het beregenen van voedergewassen is er weinig begrip. PVL onderzoekt binnen de de economische rendabiliteit van de beregening bij voedergewassen en bestudeert alternatieve technieken om efficiënter te beregenen. Daarbij wordt vooral gekeken naar druppelirrigatie in diverse vormen. Daarnaast wordt onderzoek gevoerd naar het beste tijdstip om te kunnen beregenen. Met behulp van sensortechnologie wordt de vochtaanwezigheid in de bodem nauwkeurig bepaald. Door landbouwers de mogelijkheden van bodemvochtmeters en/of zuigspanningsmeters te tonen kan de conventionele beregening in de toekomst efficiënter verlopen en hoeft men niet langer op het gevoel en met zo min mogelijk verliezen te beregenen. (49 100 euro)

Stuwtjes

In een tweede project focust PVL op het herstel van de natuurlijke watercyclus in de stroomgebieden van de Abeek en de Warmbeek in Bocholt. Het teveel aan oppervlaktewater zal in natte periodes gecontroleerd verdeeld en vastgehouden worden via stuwtjes. Voor het beheer ervan wordt een samenwerking tussen landbouwers en waterbeheerders opgezet. Innovatieve technieken en digitale tools moeten de controle helpen bewaren en beheerders advies over het optimale waterpeil geven. Ook de mogelijkheid om in droge winterperiodes kanaalwater af te leiden uit de Zuid-Willemsvaart en het kanaal Bocholt-Herentals naar de lokale oppervlaktewaters wordt onderzocht. Een extra aanvoer biedt de kans om de grondwaterstanden aan te vullen en voorbereid te zijn op droogte tijdens het aankomende groeiseizoen. Door landbouwers, waterbeheerders en gemeentediensten te verbinden, kan het project fungeren als een pilootproject voor andere regio’s in Vlaanderen. (125 556 euro)

Behoud van het aanwezige bodemvocht

Het behoud van het aanwezige bodemvocht diept PIBO-campus Tongeren uit. De irrigatie en beregeningssystemen verdrong de aandacht voor de bodem an sich als belangrijkste waterreservoir voor de landbouw. Door beredeneerd én op het juiste moment bodembewerkingen uit te voeren, kan het beschikbare bodemvocht verbeterd worden.

PIBO-Campus zal daarom samen met PVL proefplatformen op zand- en leemgrond aanleggen waarop zowel gangbare als verbeterde bodembewerkingstechnieken worden gedemonstreerd die het vochthoudend vermogen van de grond verbeteren. De technieken worden verfijnd om de opkomst, jeugdgroei, opbrengst en kwaliteit voor een aantal gewassen te optimaliseren. Naar gelang de teelt, de omstandigheden en het bodemtype wordt er gedifferentieerd.

Een gerichte communicatiestrategie zal in combinatie met demomomenten ervoor zorgen dat de verbeterde technieken rond bodemmanagement vlotter ingang kunnen vinden bij loonwerkers en akkerbouwers. (78 544 euro)

Begin volgend jaar volgt de nieuwe oproep!