Koolstoflandbouw: wat en waarom?
De landbouwsector levert al heel wat inspanningen om de broeikasgasemissies te verminderen en de Vlaamse klimaatdoelstellingen te bereiken. Koolstofopslag in landbouwbodems speelt hierbij een belangrijke rol. Via koolstoflandbouw kunnen landbouwers CO2 uit de lucht halen en koolstof vastleggen in de bodem. Dit kan bijvoorbeeld door het type gewassen of het teeltplan aan te passen, of via aanvoer van stabiele organische meststoffen, zoals compost.
Bovendien draagt koolstofopslag in landbouwgronden ook bij aan een betere bodemkwaliteit en zorgt het voor een betere weerbaarheid tegen extreme weersomstandigheden door klimaatverandering, zoals droogte en wateroverlast.
Internationaal bestuderen experts hoe dit natuurlijk proces via een voor boeren belonend systeem kan bevorderd worden. “Een soort (Vlaamse) koolstofmarkt (publiek en/of privaat) kan koolstofopslag stimuleren en een win-winsituatie creëren voor landbouwers,” zeggen ook de initiatiefnemers van LIFE CarbonCounts.
Roadmap en actieplatform
Concreet gaan ILVO en het Departement Landbouw en Visserij in nauw overleg met belanghebbenden (landbouworganisaties, beleid, onderzoek, adviseurs, NGOs, bedrijven, certificeringsinstanties, …) een systeemanalyse uitvoeren om zo de huidige knelpunten, noden en behoeften (kennis, data, regelgevend kader, ...) te identificeren.
“Om te bereiken dat landbouwers zich systematisch en doeltreffend inspannen voor meer koolstof in de landbouwbodems, is een heldere roadmap nodig. Daarin zal staan welke barrières, door toedoen van welke verschillende stakeholders moeten worden geslecht. Ook de lessen, (do’s en don’ts) van de reeds lopende projecten nemen we mee.”
Het finale doel van het project is de ontwikkeling van een actieplatform voor koolstoflandbouw in Vlaanderen, dat met de uitgewerkte roadmap verder aan de slag kan gaan (vanaf februari 2023).
Geodataplatform: monitoring, registratie, cijfers
Het LIFE CarbonCounts-project ontwikkelt ook een geodataplatform om acties rond koolstoflandbouw te registeren, te monitoren en het effect op koolstofopslag te becijferen. “Belangrijk is dat er ook wordt gezocht hoe de carbon farming inspanningen van de Vlaamse landbouwers in rekening gebracht kunnen worden in de broeikasgasinventaris. Die inventaris dient voor de internationale rapportering van wat elke EU lidstaat realiseert inzake klimaatdoelstellingen”. ILVO en het departement zullen in eerste instantie werken aan een geodataplatform voor agroforestry, kleine landschapselememten en koolstofopslag in landbouwbodems.
Vlaams minister Hilde Crevits ziet link naar ecoregelingen
Vlaams minister van Landbouw en Voeding Hilde Crevits: “De strijd tegen de klimaat-uitdaging gaat ons allemaal aan. Onze landbouwers zijn ook de eerste om de negatieve effecten ervan te voelen. Gelukkig kunnen zij, onder andere via “carbon farming”, een belangrijke rol spelen in die strijd. Dit project moet toelaten dat toekomstige carbon farming projecten, privaat of publiek, dezelfde certificeringsregels hanteren en eenzelfde wetenschappelijke basis kennen.
Ook in de nieuwe pré-ecoregelingen, die in 2022 lopen, heeft koolstoflandbouw zijn plaats. Landbouwers worden er ondersteund om via het teeltplan bijkomende effectieve-organische koolstof in de bodem te brengen. In het volgende gemeenschappelijk landbouwbeleid, dat vanaf 2023 zal lopen, zal zowel aandacht gaan naar de opbouw van organische koolstof onder blijvend grasland als aan het verhogen van het organische koolstofgehalte in bouwlandpercelen. Daarnaast worden zowel groene investeringen in bijvoorbeeld heggen en houtkanten als aanleg en het onderhoud van agroforestrysystemensterk ondersteund .”
Maatschappelijke participatie: een oproep
Mogelijk zijn er organisaties, bedrijven of burgers die met een goede voorkennis en gedrevenheid mee willen denken en werken aan de roadmap voor koolstoflandbouw in Vlaanderen? Het LIFE CarbonCounts-project doet een oproep aan hen om zich te melden. Contacteer Sofie Annys (sofie.annys@ilvo.vlaanderen.be).
Deze communicatie kadert binnen het project ‘LIFE Carbon Counts: Enabling Carbon Farming in Flanders by establishing a geospatial information system’, gefinancierd door de Europese Commissie (LIFE2020 Preparatory Projects LIFE20 PRE/BE/019) en de Vlaamse Overheid.
