Oorlog Oekraïne: steunpakker EC voor bescherming mondiale voedselzekerheid

De heer Brouns heeft het woord.

Minister, op woensdag 23 maart maakte de Europese Commissie een breed steunpakket bekend ter ondersteuning en bescherming van de mondiale voedselzekerheid in respons op de geopolitieke en economische gevolgen van de oorlog in Oekraïne. Het pakket dient om de gevolgen van de prijsstijgingen van grondstoffen te temperen, opdat ze geen of weinig impact zouden hebben op de voedselprijzen. Dat is althans het doel. De Europese Commissie voorziet in een financiële injectie van 6,27 miljoen euro voor ons land. Ten laatste op 30 juni moeten de lidstaten de Commissie op de hoogte brengen van de maatregelen die ze willen nemen met die injectie.

In september van vorig jaar keurde de Vlaamse Regering het besluit goed om over te gaan tot de zogenaamde pre-ecoregelingen van 2022, die dienen als overgang van de opstap naar de ecoregelingen van 2023. Dat is bekend. Een van die pre-ecoregelingen is de financiële ondersteuning voor precisielandbouw. Precisielandbouw is, zoals uiteraard ruim bekend is in deze commissie, de aansturing van landbouwmachines via gps om te voorkomen dat er een overlapping gebeurt in de stroken waar meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen worden toegediend. Dat is uiteraard heel positief voor de kwaliteit van de gewassen, en het betekent ook een financiële uitsparing voor landbouwers, die hierdoor minder moeten sproeien. De subsidiemaatregel kan worden aangevraagd zodra op minstens 80 procent van het areaal hoofdteelten op het bedrijf de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen en/of korrelmeststoffen gebeurt via automatische gps-aansturing.

Minister, die pre-ecoregeling zorgt absoluut voor een win-winsituatie. We merken echter op het veld dat sommige landbouwers nog twijfelen over het inzetten op die pre-ecoregeling door de grote administratieve last van de subsidieaanvraag en de geringe financiële tegemoetkoming die daartegenover staat. De subsidie wordt beperkt tot een areaal van 100 hectare subsidiabele hoofdteelten per bedrijf en gaat tot 75 euro per hectare voor de toepassing met gps-aansturing en 90 euro als het gaat over ‘real time kinematic’ (rtk), de meer nauwkeurige gps-aansturing.

Minister, vandaar de volgende vraag. Hoe staat u ertegenover om eventueel een deel van die 6,27 miljoen euro in te zetten om de subsidies voor de pre-ecoregeling betreffende de precisielandbouw op te trekken?

Minister Crevits heeft het woord.

Collega, dank u wel voor uw vraag.

Er zijn voor dit jaar vijf pre-ecoregelingen goedgekeurd waarvoor onze boeren steun kunnen krijgen: het inzaaien van kruidenrijk grasland; ecologisch beheerd grasland; de teelt van milieu-, klimaat- en biodiversiteitsvriendelijke teelten; het verhogen van het effectieve organische koolstofgehalte van het bouwland via het teeltplan; de precisielandbouw, met het plaatsspecifiek bekalken en de toediening van gewasbeschermingsmiddelen en korrelmeststoffen via automatische gps-aansturing. In totaal is er 6 miljoen euro beschikbaar voor al die maatregelen. Voor de maatregel van het effectieve organische koolstofgehalte op bouwland komt daar nog eens 925.000 euro bij vanuit het Vlaams Klimaatfonds. De steunbedragen werden berekend conform de voorwaarden die van toepassing zullen zijn in het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB).

Specifiek voor precisielandbouw is er onder meer rekening gehouden met de VLIF-investeringssteun (Vlaams Landbouwinvesteringsfonds) die al kan worden gekregen, maar ook met de besparing als gevolg van het verminderd gebruik van gewasbescherming en korrelmeststof.

Dan is er het tweede aspect van uw vraag, de tijdelijke steun naar aanleiding van de Oekraïnecrisis. Het ziet ernaar uit dat Vlaanderen aanspraak zal maken op 2,77 miljoen euro uit de Europese enveloppe.

De Vlaamse Regering is – en ik ben daar bijzonder gelukkig mee – principieel akkoord gegaan met mijn voorstel om dat Europese bedrag te verdrievoudigen met Vlaamse middelen. Er kon 200 procent extra bijgelegd worden vanuit de lidstaat of regio en daardoor is er in totaal 8,31 miljoen euro ter beschikking.

We bekijken op dit ogenblik in nauw overleg met de sector hoe we de steun zo efficiënt en effectief mogelijk kunnen toewijzen. Hierbij willen we maximaal rekening houden met de productiesectoren en bedrijfstypes die het meeste effect ondervinden van de oorlog in Oekraïne. Ik verwacht hier op korte termijn meer duidelijkheid over te kunnen brengen. De budgetenveloppe hebben we dus al een stuk groter gemaakt.

Daarnaast kan ik meedelen dat Vlaanderen ervoor kiest om de productieflexibiliteit toe te passen die de EU aanbiedt, door braakliggende percelen landbouwgrond productief in te vullen in het productiejaar 2022. Het is wel van belang om op te merken dat braakliggende percelen in groene gebieden van die mogelijkheid worden uitgesloten. Het gaat over andere braakliggende percelen landbouwgrond.

De heer Brouns heeft het woord.

Ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat de precisielandbouw heel belangrijk is, om diverse redenen, o.a. klimatologisch en omwille van het rendement.

De administratieve last is voor een stuk wel reëel en dat is ook mijn eerste bijkomende vraag. Ik denk dat er in de nabije toekomst een applicatie komt in de vorm van de AgriLens-app die de landbouwer in staat moet stellen om de gevraagde bewijsvoering tot op perceelniveau op een heel handige manier te kunnen aanreiken. Hoever staat dat? Op de website staat momenteel immers ‘binnenkort’. Zodra de app er is, denk ik dat dit soort subsidieregels en de administratieve last die erbij komt kijken, een heel stuk eenvoudiger zullen zijn.

Die zeer nauwkeurige gps-systemen kosten toch al gauw 8000 tot 10.000 euro, met meerprijzen tot 30.000 euro voor de meer geavanceerde sproeiers en dergelijke. Ik heb daar natuurlijk wat over rondgevraagd en als ik dan kijk naar de specifieke casussen, zie ik dat tot op het niveau van een bedrijf. Het gemiddelde perceel in Vlaanderen is net geen hectare groot, als men dan 100 hectare heeft over 111 percelen, zou men ongeveer 178 geldige en volledige bewijsstukken moeten aanleveren om die grens van 80 procent aan te tonen. Het is toch een heel pakket dat op tafel moet worden gelegd voor die 2750 euro, wat op zich natuurlijk allemaal welgekomen is – en men zal dat ook wel doen –, maar alle steun en hulp is daarbij welkom.

Men is dus ook beducht om die voorwaarde van 80 procent te halen. Is het eventueel een piste om daar stapsgewijs naartoe te werken? Om 50, 60 of 70 procent als voorwaarde op te leggen? Dat is een tweede bijkomende vraag.

De heer Coel heeft het woord.

Ik hoor u zeggen, minister, dat we vanuit Vlaanderen 2,77 miljoen euro verwachten. Het Belgische bedrag is 6,27 miljoen euro. Dan blijft er nog 3,5 miljoen euro over. Hoe is die verdeelsleutel gemaakt? Waar gaat dat overige bedrag dan naartoe?

De heer Steenwegen heeft het woord.

Het verwondert mij een beetje dat u die braakliggende percelen ter sprake brengt in uw antwoord, minister, omdat u in een vorige commissie hebt gezegd dat het maar over 300 hectare ging in Vlaanderen. Dat is eigenlijk niet echt relevant, denk ik dan. En misschien zijn er dan nog percelen bij die in natuurgebied liggen en eigenlijk niet in aanmerking komen. Ik ben toch juist dat het over een heel klein areaal gaat en dat de rest al via andere manieren wordt ingezet?

Minister Crevits heeft het woord.

Collega Brouns, voor een update over het project van die ‘geotagged’ perceelsregistratie, denk ik dat u het best een schriftelijke vraag stelt. Dat is goed voor de statistiek … (onverstaanbaar) … Ik doe soms van die suggesties, want het is dan ook interessant voor mij om het antwoord te lezen, uiteraard. Zo leert men nog eens iets.

Collega Coel, de verdeelsleutel is gewoon de verdeelsleutel Vlaanderen-Wallonië. De verdeelsleutel Vlaanderen-Wallonië werd toegepast op de directe steun, en dan hebben wij gezegd dat wij op het deel dat wij krijgen, het maximale extra gaan geven van wat we mogen geven van Europa. Zo werkt het eigenlijk.

Europa heeft dan de middelen verdeeld over de lidstaten op basis van de verdeelsleutels voor de directe steun. Wij vertalen die methodiek … (Geroezemoes)

Ik ben op uw vraag aan het antwoorden, collega Coel. Enfin, u kunt het ook nalezen in het verslag, maar wat ik zeg is zeer interessant.

Europa bepaalt de methodiek waarmee ze het bedrag van de directe steun berekenen. Wij hebben dan binnen België die methodiek toegepast om te zien wat Vlaanderen krijgt. Dat is de manier waarop het gegaan is. We hebben er ook nog iets bijgelegd.

Collega Steenwegen, het was inderdaad een principiële keuze van ons om onze boeren ten volle de mogelijkheid te geven om te produceren. Dat gaat inderdaad over niet zoveel hectare, maar toch geven we de mogelijkheid. Daarvoor hebben we ook het licht op groen gezet.

De heer Brouns heeft het woord.

Ik zal een schriftelijke vraag stellen over de mate waarin er gebruik wordt gemaakt van die regeling. Ik denk dat elke Vlaamse euro die we uitgeven aan steun voor het verduurzamen van de landbouw, goed moet worden benut. Er is vandaag inderdaad de VLIF-steun om te investeren in gps-gestuurde apparatuur. Dat is op zich heel goed. Maar die pre-ecoregeling moet ook maximaal benut worden en alle hefbomen daartoe, zoals een app om de administratieve lasten te verlagen, moeten we met beide handen grijpen. Ik ben benieuwd naar het antwoord op die schriftelijke vraag. Die is tweeledig: wanneer zal ‘agrilance’ worden geïntroduceerd, en hoeveel mensen die vandaag werken met gps-gestuurde materialen, maken gebruik van de pre-ecoregeling?

De vraag om uitleg is afgehandeld.