Verdeeldheid binnen de Vlaamse Regering met betrekking tot het stikstofdossier

De heer Sintobin heeft het woord.

Minister-president, het stikstofakkoord is dood, leve het stikstofakkoord. U zult zich ongetwijfeld herinneren dat we hier in februari een actuadebat hebben gehouden over het bereikte akkoord binnen de Vlaamse meerderheid. U hebt toen eerst een verklaring afgelegd. U hebt gezegd: kijk eens hoe goed de Vlaamse Regering bezig is, kijk eens waar we in geslaagd zijn, we hebben een historisch akkoord bereikt over stikstof.

Welnu, minister-president, van die hoerastemming blijft er weinig of niets meer over. De verdeeldheid binnen de Vlaamse meerderheid over de uitrol van het stikstofakkoord is groter dan ooit. We hebben eigenlijk alles te danken, als ik dat woord mag gebruiken, aan Averbode. Averbode, dat recent wereldnieuws werd, heeft aangetoond wat de nefaste gevolgen zijn van het stikstofakkoord. Dat heeft niet alleen een aantal politici wakker gemaakt, maar heeft ook bij de brede publieke opinie duidelijk gemaakt dat dit niet kan, dat bedrijven zomaar gesloten worden.

Wat die verdeeldheid betreft: minister Demir heeft het al verschillende keren, in Terzake en in de krant dit weekend, vandaag tijdens de gedachtewisseling en ook vorige week nog tijdens de gedachtewisseling, over Averbode gehad. Maar het gaat eigenlijk over veel meer dan alleen maar Averbode. ‘Ik zie geen enkel rationeel argument om iets te veranderen aan de sluiting van die bedrijven.’

Mag ik u, minister, eraan herinneren dat er een openbaar onderzoek loopt en dat mensen de kans moeten krijgen om een bezwaar in te dienen? Een minister zou moeten zwijgen op dat moment en zou geen voorafname mogen doen op de beslissing die moet volgen. Als het over een arrest gaat in het Oosterweeldossier, spreekt men van activistische rechters, maar als het over stikstof gaat, past men het onmiddellijk toe. Mevrouw Crevits zegt dat elk geval apart behandeld zal worden en dat mensen begeleid zullen worden bij het indienen van een bezwaar. De liberalen willen ook dat er iets gebeurt met het geval in Averbode. Vandaar mijn logische vraag, minister-president: hoe zit het binnen de Vlaamse Regering met dit stikstofakkoord? (Applaus bij het Vlaams Belang)

Minister-president Jambon heeft het woord.

Mijnheer Sintobin, bedankt voor de grote bezorgdheid die u aan de dag legt over hoe het zit binnen de Vlaamse Regering. We hebben in februari binnen de Vlaamse Regering inderdaad een algeheel stikstofakkoord afgesproken. Op dit moment, zoals u terecht opmerkt, loopt het openbaar onderzoek, waar iedereen zijn opmerkingen in kwijt kan. Dat onderzoek loopt van 19 april tot 17 juni 2022. Ook de buurlanden, ook de gemeentebesturen kunnen in dat openbaar onderzoek hun mening kwijt.

Waarover gaat dat onderzoek nu? Enerzijds over de Vlaamse Programmatische Aanpak Stikstof (PAS), maar ook het bijhorende plan-milieueffectrapport (plan-MER) en de passende beoordeling. Na dat openbaar onderzoek worden de opmerkingen van het publiek en alle adviesinstanties verwerkt en ernstig bekeken. Laat daar geen misverstand over bestaan: zoals bij ieder openbaar onderzoek bekijken we de bezwaren ernstig en houden we ze tegen het licht.

Daarna komt het definitieve plan-MER, dat voor goedkeuring naar het team MER gaat. Nadat die instantie het plan-MER heeft goedgekeurd, zal de Vlaamse Regering bij decreet de PAS definitief vastleggen en zullen we het decreet voorstellen aan het parlement; ieder zijn rol.

We houden daarbij natuurlijk rekening met de conclusies uit het plan-MER. Ik ga daar echter niet op vooruitlopen. Als er bedrijven zijn die vinden dat ze ten onrechte op de rode lijst staan of niet correct behandeld zijn, dan mogen ze hun onderbouwde bezwaren uiteraard uiten; we leven in een rechtstaat. Die onderbouwde bezwaren zullen ernstig bekeken worden, zoals in elk openbaar onderzoek. Zowel minister Crevits als minister Demir hebben dat gezegd in de vele commissievergaderingen die daarover gegaan zijn. Belangrijk is wel dat iedereen die bezwaren heeft, die ook tijdig indient. Ik heb op dit moment geen enkele reden om eraan te twijfelen dat alle regeringspartners achter dat akkoord staan en achter de uitvoering ervan. Laat vooral de verschillende bevoegde ministers verder werken ter zake.

De heer Sintobin heeft het woord.

Minister-president, ik stel voor dat u de verslagen van de commissie van vorige week en deze morgen eens leest. U zult het duidelijk met me eens zijn dat er wel degelijk sprake is van een grote verdeeldheid binnen deze Vlaamse Regering. Wat u zegt over minister Demir, klopt niet. Zij zegt gewoon: “Averbode, daar ga ik niets meer aan veranderen.” Nu krabbelt ze een klein beetje terug en zegt ze dat ze dat openbaar onderzoek toch gaat afwachten, maar haar beslissing ligt al vast.

Waar geen rekening mee gehouden wordt in heel dat dossier, is de menselijkheid. De menselijke kant van deze zaak is verschrikkelijk. U hebt zelf waarschijnlijk wel gehoord hoe alles verlopen is. Er wordt gegoocheld met cijfers, de berekeningen kloppen niet, minister Demir wist vorige week zelfs niet te zeggen hoe die berekeningen gemaakt zijn, op basis van welke criteria. Mensen krijgen een telefoontje met de boodschap dat ze in 2025 moeten sluiten, krijgen een briefje. Dat is toch absoluut geen manier van werken?! Ik begrijp de verontwaardiging, niet alleen bij de landbouwbedrijven, maar ook bij de publieke opinie.

Er wordt absoluut geen rechtszekerheid geboden. Wij hebben nood aan een nieuwe, jonge generatie landbouwers. Mijn bijkomende vraag is: waar blijft die socio-economische impactstudie?

De heer Tobback heeft het woord.

Een week of twee geleden zaten we hier met al de meerderheidspartijen, die storm liepen tegen activisten die akkoorden in het gedrang brengen. Vandaag stel ik vast dat een groot deel van de meerderheidspartijen achter de activisten van de BB lopen. Als het over gezondheid gaat, is het blijkbaar minder prioritair. Als het over de ‘heilige koeien’ van Averbode gaat, is het voor sommige van de meerderheidspartijen plots goed om activisten te hebben.

Collega’s, minister-president, ik was vanochtend ook in die commissievergadering. Vergeleken met wat ik daar gezien heb tussen mevrouw Rutten, mevrouw Rombouts en minister Demir, is Vivaldi een harmonie die klinkt als geen ander en een oase van rust is. (Gelach)

Als ik dat aan de overkant had gehoord, waren het binnen een maand verkiezingen. Mijn vraag is simpel. Minister-president, u hebt hier met veel aplomb een schitterend akkoord aangekondigd, met plichten, verantwoordelijkheden en vergoedingen. Is dat nog iets waard in het licht van wat ik deze ochtend gehoord heb? Worden die beloftes waargemaakt, zowel aan de natuursector als aan de landbouwers die vergoed gaan worden? Of wordt het opnieuw op de lange baan geschoven en gaat iedereen zich profileren, de ene op kosten van de jonge boeren, de andere op kosten van de heilige koeien, of op de ‘crèmekar’ van Averbode? Of wordt het ook nog uitgevoerd? Want daar zag het vanmorgen echt niet naar uit. (Applaus bij Vooruit)

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Minister-president, u kondigde inderdaad met veel tamtam een stikstofakkoord aan. Dat was, zo zei u, een stikstofakkoord en een akkoord over de bouwshift. We zijn intussen een maand en zeer veel discussies verder, maar van het akkoord blijft niet veel meer heel. Nochtans, minister-president, is die stikstofregeling broodnodig, voor de gezondheid van mens en milieu, voor onze natuur, maar ook voor onze ondernemers en onze landbouwers. Geen akkoord hebben stort ons immers in de afgrond van de rechtsonzekerheid.

De afgelopen dagen vielen wij ook van de ene verbazing in de andere, mijnheer Jambon. Mevrouw Demir kondigde vanmorgen aan dat de regeling één en ondeelbaar is. Mevrouw Crevits zei dat maatwerk mogelijk was. Mijnheer Jambon, de duivel zit blijkbaar in de details. De duivel wordt door uw coalitiegenoten losgelaten om deze regeling te kelderen. Nochtans, ik zei het al, is die regeling echt nodig. Zal deze Vlaamse Regering erin slagen om dat akkoord om te zetten in een robuuste regeling die ervoor zorgt dat de gezondheid en de natuur verbetert en die rechtszekerheid biedt aan onze landbouwers en onze ondernemers? (Applaus bij Groen)

Minister-president Jambon heeft het woord.

Bedankt, collega’s. Het is simpel. Eerst en vooral, ik heb u de procedure geschetst die we gaan uitvoeren: openbaar onderzoek, plan-MER en het decreet. Die is zo afgesproken.

Aan de collega’s van de oppositie, of aan de andere kant van de oppositie, die zich zorgen maken: ik zal erop toezien dat het akkoord dat wij gesloten hebben, ook uitgevoerd wordt. Dat is mijn rol als leider van deze regering. Wij hebben dat nodig. We willen een algehele bouwstop vermijden, zoals zich in Nederland voordoet. Daarvoor zijn een aantal maatregelen nodig.

Mijnheer Sintobin, het is natuurlijk uw rol om alles op te kloppen. We praten hier over een 40-tal rode bedrijven terwijl we in Vlaanderen meer dan 12.000 veehouderijbedrijven hebben. Dat is de context waarover we hier praten.

Is dat een moeilijke beslissing? Bij het grote debat dat we hier gehad hebben, hebben we dat gezegd: dat is natuurlijk een moeilijke beslissing. Maar de beslissing is noodzakelijk om te vermijden wat men in Nederland wel heeft meegemaakt: een algehele bouwstop. Als chef van de regering zal ik erop toezien dat het bereikte akkoord uitgevoerd wordt.

De heer Sintobin heeft het woord.

Het gebeurt niet vaak dat ik gelijk krijg van de linkse partijen wat betreft de verdeeldheid binnen de Vlaamse Regering. Maar wat mij bijzonder opvalt, minister – misschien zijn jullie samen gaan lunchen – is dat mevrouw Rutten en mevrouw Rombouts nu niet zijn tussengekomen. U moet er het verslag van deze morgen even op nalezen, en misschien ook de beelden even bekijken, om te zien hoe mevrouw Rutten en mevrouw Rombouts tekeergingen tegen mevrouw Demir. Ik vind dat echt hypocriet dat ze hier niet tussenkomen. Ze durven het niet. Maar ze doen het wel om Averbode te verdedigen omdat dat toevallig in de achtertuin van mevrouw Rutten ligt. (Opmerkingen van Gwendolyn Rutten)

Uit electoraal gewin komen ze op voor Averbode. Anders horen we ze niet over de landbouwsector. Ook CD&V horen we niet meer. (Applaus bij Vlaams Belang)

Het Vlaams Belang, minister-president, is de enige partij die nog opkomt voor de belangen van de landbouw in Vlaanderen. (Applaus bij het Vlaams Belang)

Oké, collega Rutten, u krijgt kort het woord vanwege een persoonlijk feit.

Ik heb haar drie of vier keer vernoemd, en nu plots ...

Ja, maar ik wilde u eerst laten uitspreken.

Het moet steken, mijnheer Sintobin. Het moet steken als u zo op mij moet schieten om een punt te maken. (Opmerkingen van Stefaan Sintobin)

Dit is een persoonlijk feit, voorzitter, want hij doet hier allerlei aannames terwijl hij weet dat wij, ikzelf, maar ook mijn collega’s, hier als parlementsleden gewoon ons werk doen.

De reden waarom ik niet tussenkom, minister-president, is dat ik volledig onderschrijf wat u hebt gezegd: er is een openbaar onderzoek, er mogen bezwaren worden ingediend én er zal rekening mee worden gehouden als ze legitiem zijn. Meer moeten wij niet weten. Zo werkt het en dat is het enige juiste antwoord. (Applaus bij Open Vld en CD&V)

Collega Rombouts, u krijgt ook kort het woord vanwege een persoonlijk feit.

Voorzitter, collega, ik wil mij eveneens tot u richten. De tussenkomst en de vragen die deze ochtend in de bespreking zijn gesteld, waren zeer duidelijk. Dat zijn zeer terechte vragen die leven en antwoorden verdienen. Daarover is er geen discussie. Dit debat laat echter niet toe om die vragen hier opnieuw te stellen. Want u weet dat er per actuele vraag één vraag mogelijk is aan de regering.

Bij dezen heeft de minister-president u een heel duidelijk antwoord gegeven. Ik ben inderdaad zeer tevreden met dit antwoord, want vanaf dag één dat het debat hier werd gevoerd in het parlement hebben we heel duidelijk aangegeven dat er een openbaar onderzoek is en dat dat openbaar onderzoek terdege moet kunnen plaatsvinden. Alle elementen die worden aangereikt, moeten terdege worden onderzocht en ter harte worden genomen. De regering heeft toen bevestigd dat ze dat zal doen. Ik heb nu dezelfde bevestiging gehoord. En dat is niet meer dan terecht het belangrijkste antwoord en zal ook een gevolg krijgen. (Applaus bij CD&V en Open Vld)

De actuele vraag is afgehandeld.