Europa kraakt ingediende Vlaamse plannen af: honderden miljoenen landbouwsteun??

Het Europese gemeenschappe­lijke landbouwbeleid moet maken dat er voldoende voedsel in Europa is, de prijzen redelijk blijven en de boeren een behoorlijk inkomen hebben. Daarvoor worden jaarlijks miljarden uitgekeerd aan ­inkomenssteun voor landbouwers en aan plattelandsontwikkeling, een van de grootste uitgaven­posten van de EU.

Dat landbouwbeleid wordt nu hervormd. De steun aan boeren en aan het platteland blijft, maar er komt meer aandacht voor een duurzame landbouw met respect voor milieu en klimaat. Alle lidstaten, en in België de bevoegde regio’s, moesten tegen vorig jaar een strategisch plan indienen waarin ze uiteenzetten hoe ze dat zouden realiseren.

Maar het Vlaamse plan blijkt niet alleen te laat te zijn in­gediend, het stoot ook op stevige kritiek van de Europese Commissie. In een brief met opmerkingen aan de Vlaamse ­regering twijfelt de ­Commissie er ernstig aan of de Vlaamse voornemens voldoende bijdragen aan sterkere milieubescherming, betere biodiversiteit en meer klimaatactie.

Volgens het kabinet van minister van Leefmilieu Zuhal Demir (N-VA) zegt de Commissie in de brief dat er onvoldoende maatregelen zijn genomen om de uitstoot van de veestapel, die een zware druk uitoefent op het ­milieu, te verminderen. De Commissie wil dat Vlaanderen zijn ­ambities op het vlak van vergroening aantoont met indicatoren en budgetten. Daarnaast vindt ze de bestaande doel­stelling voor onder meer lucht- en waterkwaliteit te laag.

Ook heeft de Commissie problemen met de vele voedings­stoffen die in de Vlaamse landbouw nog verloren gaan, bijvoorbeeld doordat ze wegspoelen, met verontreiniging tot gevolg. Voor pesticiden acht de Commissie de ambitie te laag, en dat Vlaanderen slechts 1,5 procent biolandbouw heeft, vindt ze zeer weinig in vergelijking met de rest van de EU. Ten slotte moet het ook beter op het vlak van biodiversiteit.

De conclusie is duidelijk: er is een significante bijsturing nodig van de plannen. Doelstellingen zijn niet ambitieus genoeg en onvoldoende onderbouwd. Een door ­Europa goedgekeurd strategisch plan is nochtans nodig om de inkomsten uit het Europese landbouwbeleid te krijgen. Het gaat om 229 miljoen euro per jaar aan inkomenssteun voor landbouwers en 43 miljoen euro voor plattelandsontwikkeling.

Vlaanderen krijg nu de tijd om bij te sturen. Tegen eind dit jaar moet er hoe dan ook een definitief plan voorliggen, aangezien het nieuwe gemeenschappelijke landbouwbeleid in 2023 in werking treedt.

Het kabinet van minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) bevestigt dat de Europese Commissie een set verduidelijkingen heeft gevraagd en een reeks “opmerkingen en aanbevelingen” heeft uitgemaakt. “De komende weken en maanden zullen mijn diensten met de Commissie in gesprek gaan om het strategisch plan verder te verdiepen en aan te ­passen waar nodig”, reageert de ­minister.

Minister van Leefmilieu Zuhal Demir (N-VA) zegt dat zij het landbouwbeleid op minstens één punt wil aanpassen: het probleem van erosie, het afstromen van vruchtbare gronden naar waterlopen en bewoning. Daarvoor wordt ­gedacht aan verplichtingen rond ­onder meer het aanplanten van hagen en houtkanten rond velden. “Ik weet dat niemand graag dwingende maatregelen heeft”, zegt Demir, “maar nood breekt wet.”