Uitkoopregeling voor varkensboeren

Mevrouw Joosen heeft het woord.

Beste collega's, een belangrijke stap om de aanhoudende crisis in de varkenssector het hoofd te bieden, is gezet. Deze Vlaamse Regering heeft een uitkoopregeling afgeklopt voor varkensbedrijven met een impactscore van 0,5 procent of meer op de omliggende natuur. 200 miljoen euro is reeds voorzien. Ik durf de prijzen die onze boeren gaan krijgen voor hun varkens echt wel billijk te noemen. De eerste signalen die ik uit de sector mocht ontvangen, waren alvast positief. Minister, hoe zal het verdere verloop van deze uitkoopregeling eruitzien? Welke timing stelt u voorop?

De heer Dochy heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega's, aanvullend op de vraag van collega Joosen zou ik nog iets verder willen gaan. De doelstelling van de uitkoopregeling zoals ze is opgesteld, is in eerste instantie het aspect van de vermindering van het stikstofgehalte of van de stikstof in het bad. De link moet natuurlijk gemaakt worden met het effect op de volledige sector, maar ik neem aan dat dat ook kan worden meegenomen wanneer verder evaluaties van het stikstofbeleid zullen worden gedaan.

Wanneer mensen de overweging maken om al dan niet in te gaan op een vermindering van de stikstofuitstoot door hun bedrijfsactiviteit stop te zetten, dan is het zeer belangrijk dat ze alle aspecten kennen. Een van die aspecten is de fiscaliteit die zal worden gelegd op de uitkoopsom die eventueel aan die mensen zal worden betaald. Minister, ik weet dat dat geen Vlaamse bevoegdheid is, maar u had gezegd dat u met uw federale collega zou overleggen. Wat is de fiscaliteit waaraan de uitkoopregeling zal worden onderworpen?

Minister Brouns heeft het woord.

Dank u wel, collega's, voor de belangrijke vraag. Sta me toe eerst te zeggen dat ik heel tevreden ben met deze stopzetregeling voor de varkenssector. Het is een duidelijke vraag vanuit de sector zelf, die daar breed gedragen werd en die een dubbel doel heeft: enerzijds de reductie van emissies die noodzakelijk zijn, dat weten we allemaal, en anderzijds ook een kans geven aan degenen die willen afbouwen en degenen die willen stoppen. Heel belangrijk hierbij, en dat ik wil benadrukken, is dat we daarmee ook zuurstof moeten kunnen geven aan onze jonge boeren.

Afgelopen vrijdag is er een principieel akkoord gemaakt rond deze regeling op de Vlaamse Regering. Deze regeling ligt nu voor aan de Europese Commissie om een definitief ja te vragen. Er is uiteraard vooraf met de Europese Commissie over deze regeling gesproken. Ze ligt nu voor advies voor aan de Raad van State.

Wat de fiscaliteit betreft, kan het uiteraard niet de bedoeling zijn dat wij die getroffen varkenshouders nog eens extra gaan straffen als het ware. Wat dat betreft, is het zo dat degenen die hun activiteit hebben ondergebracht in een vennootschap, onderworpen zijn aan de vennootschapsbelasting. Maar ook heel wat bedrijven worden belast in het regime van de personenbelasting. Zij zullen daar afzonderlijk op worden getaxeerd via een reeds bestaand bijzonder regime, tegen de gemiddelde aanslagvoet van het laatste volledige jaar waarin het bedrijf belastbare beroepsinkomsten heeft gehad. Er wordt dus gewerkt met een zo gunstig mogelijk fiscaal regime voor degenen die daar vrijwillig instappen.

Collega Joosen, u hebt gevraagd naar de verschillende stappen. Ik heb verwezen naar de Europese Commissie waar de regeling nu voorligt voor een definitief groen licht. Er is advies gevraagd aan de Vlaamse Toezichtcommissie en ook aan de Raad van State. Er zal nu een vooraankondiging komen waarin het reglement wordt bekendgemaakt, waarin men kan lezen wat de voorwaarden zijn. Het besluit is goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Er zal dus een maand de tijd zijn om daarop in te schrijven. Dan zal er een behandelingsperiode zijn en kan er worden overgegaan tot uitbetaling.

Mevrouw Joosen heeft het woord.

Dank u wel, minister, voor de verdere schets van de timing. Ik schat in dat ongeveer 900 bedrijven in aanmerking zullen komen. Vandaag zijn er in totaal nog 3500 bedrijven actief. Dat zal ongeveer 25 procent zijn van alle bedrijven. Deze Vlaamse Regering heeft een reductie vooropgesteld van de varkensstapel van 30 procent. Deze uitkoopregeling zal natuurlijk een belangrijke stap kunnen zijn in de richting van die 30 procent.

U hebt inderdaad aangegeven dat de Europese Commissie hier nog haar fiat voor moet geven, maar u zei dat u al wat informatie hebt ingewonnen. Dan benieuwt het mij natuurlijk ten zeerste of de Europese Commissie hier positief op zal reageren en of u nog pijnpunten ziet voor een goedkeuring.

De heer Dochy heeft het woord.

Dank u, minister, voor dit duidelijke antwoord. Zoals ik reeds aanhaalde, is het voor een individuele landbouwer, die overweegt om al dan niet in te stappen in een dergelijke regeling, heel belangrijk om te weten wat de finaliteit is. Dat betekent dat de vergoedingen die vermeld staan in het besluit duidelijk zijn, maar als die nog onderworpen worden aan fiscaliteit, en men heeft daar nog onzekerheid over, dan is dat een probleem.

Ik ben zeer blij dat u nu, hier, vandaag, twee dingen zegt. Ten eerste zegt u dat de fiscaliteit uitgeklaard is, en dat het getaxeerd wordt aan het tarief van het voorgaande jaar, zo heb ik het begrepen, voor de mensen die in de forfaitaire personenbelasting zitten. U geeft ook duidelijk aan dat de link belangrijk is tussen de afbouw van dit aspect van de stikstof en de ontwikkelingskansen voor onze jonge boeren.

De heer Tobback heeft het woord.

Minister, het wordt al eens gesuggereerd dat dit komt vanwege het stikstofprobleem, maar het is natuurlijk alleen maar mogelijk, en het komt ook voor een groot deel omdat er een crisis is in de varkenssector. Ik heb er op zich niets tegen dat de overheid dan intervenieert, maar ik denk dat het wel belangrijk is dat diezelfde overheid aan de belastingbetaler, met wiens geld die opkoopregeling zal betaald worden, garandeert dat het niet zo is dat de staat de kosten opraapt wanneer het slecht gaat in de sector, en dan, bij wijze van spreken, een jaar later opnieuw vergunningen geeft aan de volgende, als het er misschien weer beter uitziet, en opnieuw een kost creëert voor de volgende belastingbetaler.

Met andere woorden, simpel gezegd: kunt u garanderen dat, wanneer we die varkens met belastinggeld opkopen, de bedrijven uitkopen, dat dan ook de vergunning verdwijnt, de nitraatemissierechten verdwijnen, en dat het probleem niet terugkomt binnen zes maanden, als er plotseling opnieuw iemand zin heeft om te investeren, in de wetenschap dat er toch een verzekering is, en dat de staat altijd weer de kosten zal oprapen als het misloopt?

Ik denk dat we die duidelijkheid wel aan de belastingbetaler moeten bieden. Het is een garantie die u absoluut moet kunnen geven.

De heer Coenegrachts heeft het woord.

Dank u, minister, voor het antwoord op de interessante vragen. Collega Joosen zegt dat er wellicht negenhonderd bedrijven in aanmerking komen. Als we die willen overtuigen om in te stappen in dit systeem, dan moet, collega Dochy, het fiscaal stelsel daartoe optimaal zijn, om dat stikstofbad effectief leeg te krijgen, en met dat significantiekader eindelijk opnieuw marge te bieden aan jonge ondernemers.

Ik vraag me af, minister, of het fiscaal stelsel dat u schetst daartoe wel voldoende is. We maken, denk ik, wel een onderscheid tussen zij die verplicht moeten stoppen, en zij die vrijwillig zouden stoppen. De vraag is waar dat onderscheid vandaan komt. Als ik me niet vergis is de behandeling van de rode bedrijven fiscaal interessanter dan die voor zij die er vrijwillig uit zouden stappen.

Ik vraag u ten eerste of dat klopt, en ook waar die ongelijke behandeling dan vandaan komt, en of die vol te houden en te verantwoorden is.

De heer Steenwegen heeft het woord.

Minister, we gaan een aantal bedrijven de kans geven om uit te stappen. Er is nu al een roep om die uitstappers te compenseren door jonge boeren weer ontwikkelruimte te geven. Dat kan natuurlijk niet. We moeten eerst het bad, dat sterk aan het overlopen is, voor een stukje leegmaken. Dan pas kunnen we opnieuw nieuwe ontwikkelingskansen kunnen geven voor jonge boeren.

In dat verband – we hebben het daar vroeger al over gehad – blijft het me toch verbazen dat er een drempel van 0,5 procent impact blijft gelden voor de varkensbedrijven die mogen instappen, vermits deze regel wel in het stikstofakkoord zit, maar toch als eerste doel had om mensen de kans te geven om eruit te stappen. Dat was trouwens op vraag van de sector, vanwege de diepe crisis die in de varkenssector heerst.

Waarom doet u die drempel van 0,5 procent niet weg? Daarmee geeft u meer bedrijven de kans om te stoppen. Op die manier zult u meer stikstof wegnemen en dus meer ontwikkelkansen creëren voor jonge boeren.

De heer Sintobin heeft het woord.

Ik moet eerlijk zeggen, minister, dat ik het niet meer begrijp. Ik heb deze morgen de opkoopregeling van de varkens aangekaart, en toen zei u dat dit niets te maken had met het stikstofakkoord. Vandaag hoor ik en lees ik dat alles bepaald wordt door de impactscore, en 30 procent van de varkensstapel moet het uiteindelijke doel zijn.

Ik lees bij uw vrienden van BB dat de opkoopregeling van de varkensbedrijven niet zou meetellen in het geheel van de stikstofemissie. Wat voor onzin is dat nu feitelijk?

Jullie zeggen, en ik hoor het Jan Jambon hier nog zeggen in februari: de reductie van 30 procent van de varkensstapel was een onderdeel van het stikstofakkoord. Ik hoor verschillende collega’s zeggen: dit stikstofbad moet leeg; we gaan 30 procent van de varkensstapel wegdoen, maar we gaan dat niet meetellen in het hele verhaal van het stikstofbad. Wel, dat begrijp ik dus niet. Ik zou daar toch graag wat meer uitleg bij krijgen. Klopt het wat BB zegt of klopt dat niet? (Applaus bij het Vlaams Belang)

Minister Brouns heeft het woord.

Collega Joosen, ik ga natuurlijk niet vooruitlopen op het antwoord van de Europese Commissie, maar ik ben wel hoopvol. Vandaar ook dat er voorafgaande contacten geweest zijn. Die waren alvast positief. 

Collega Dochy, ik herhaal het graag: het kan inderdaad niet de bedoeling zijn dat de maatregelen die we uitgewerkt hebben in deze stoppersregeling, uitgehold worden via de fiscaliteit. Dat is de ambitie die ik daarstraks ook geduid heb.

Collega Tobback, het klopt inderdaad dat de NER's verdwijnen en dat het niet de bedoeling kan zijn dat je opnieuw uitstoot gaat creëren op diezelfde plaats.

Collega Coenegrachts, er is inderdaad een verschil met de opkoopregeling – daar gaat het vandaag over. De rode bedrijven zitten in het flankerend beleid. En die drempel is natuurlijk meegenomen in het kader van het stikstofverhaal.

Mevrouw Joosen heeft het woord.

Minister, ik denk dat we met deze uitkoopregeling echt wel tegemoetkomen aan de noodkreten vanuit de sector, een sector die het al heel lang heel erg moeilijk heeft door hoge voederprijzen en lage prijzen voor het varkensvlees. Heel wat landbouwers en heel wat varkensboeren die wensen te stoppen, gaan dat dus nu kunnen doen onder gunstige voorwaarden. Laten we niet onderschatten welke wereld van verschil dat voor bepaalde gezinnen kan betekenen.

Daarnaast geeft dit natuurlijk ook meer toekomstperspectief aan de resterende boeren, de boeren die verder willen doen. Ik denk dus dat dit een win-winsituatie is. (Applaus bij de N-VA)

De heer Dochy heeft het woord.

Nogmaals bedankt, minister, voor die duidelijkheid. Het klopt inderdaad dat die 0,5 procent door heel wat actoren in vraag wordt gesteld. Maar ik heb ook gelezen dat Europa vraagt om een relatie te hebben met het stikstofverhaal.

Collega Sintobin, uw opmerking verwondert mij dan ook, omdat het heel duidelijk is dat er in elk geval ook een relatie moet zijn met stikstofreductie wanneer er een dergelijke opkoopregeling komt. Maar daarnaast zijn er ook nog andere regelingen die vandaag van toepassing zijn. Ik wil u vragen, minister, om uw goede contacten met uw federale collega te gebruiken om het dossier van de nertsenhouders op te nemen, een dossier dat nog lopende is en waarbij nog heel wat onduidelijkheid is omtrent de fiscaliteit. (Applaus van Kathleen Krekels en Arnout Coel)

De actuele vragen zijn afgehandeld.