De regen in september heeft de aardappelen op veel percelen eind september en begin oktober goed gedaan. Hierdoor zijn er nog veel extra tonnen bij gekomen. Dit heeft lokaal tot grote verschillen in opbrengst geleid.
De daling is het grootst in België. Daar valt de opbrengst maar liefst 18,7 procent lager uit dan in 2021 en dat ondanks een groter areaal. In Frankrijk gaat het om een daling van 9,5 procent. “Verschillende Belgische en Franse aardappeltelers zullen niet de gecontracteerde hoeveelheid aardappelen kunnen leveren”, is te horen.
In Duitsland bleef de opbrengstdaling beperkt tot 4 procent. De uitzondering van de vier landen vormt Nederland. Daar werd een opbrengststijging genoteerd van 13,3 procent. Het land heeft dan ook met voorsprong de hoogste opbrengsten per hectare gerealiseerd: 48 ton per hectare. In België was die het laagst met 38,9 ton per hectare, op de voet gevolg door Frankrijk (39 ton per ha). In Duitsland ging het om 42,3 ton per hectare.
De North-western European Potato Growers waarschuwt ook meteen voor de torenhoge productiekosten. “Er is geen enkele landbouwer in de NEPG-zone die de gestegen productiekosten niet heeft gevoeld de afgelopen maanden”, luidt het. De organisatie geeft daarbij twee voorbeelden: de elektriciteitsprijzen zijn tussen oktober 2021 en oktober dit jaar gestegen met 280 procent en in dezelfde periode zijn de dieselprijzen gestegen met 55 procent.
“Als je de hogere productiekosten combineert met de trend van lagere opbrengsten per hectare als gevolg van de klimaatverandering en bodemvermoeidheid, dan zijn de productiekosten per hectare nog sterker omhooggegaan en dat zullen ze nog verder doen”, aldus NEPG.
Meer graan, minder aardappelen
Als gevolg van extreem hoge productiekosten en goede graanprijzen hebben boeren er voor gekozen dit jaar meer graan (vooral tarwe en gerst) te zaaien, ten koste van het areaal aardappelen. Er is volgens de NEPG geen enkele boer in Nederland, Duitsland, Frankrijk of België die de gestegen productiekosten niet heeft gevoeld.
De elektriciteitstarieven zijn in de NEPG-landen tussen oktober 2021 en oktober 2022 gemiddeld met 280 procent gestegen. De verhogingen lopen uiteen van 50 tot 500 procent. In diezelfde periode zijn de dieselprijzen met gemiddeld 55 procent gestegen, variërend van 34 tot 95 procent. Daarnaast constateert NEPG dat de hectareopbrengsten afnemen als gevolg van onder meer klimaatverandering en uitputting van de bodem.
Kostprijsindicatoren
Afnemers moeten hier in hun contracten rekening mee houden, stelt de NEPG, als ze niet het risico willen lopen dat ze volgend jaar minder aardappelen kunnen contracteren en zo tegen een tekort aan gaan lopen. Eén van de manieren om reële contractprijzen te betalen, is om te werken met kostprijsindicatoren, geeft de telersorganisatie aan. Hierin kunnen afnemers hun contractprijzen koppelen aan een reeks prijsindexen (zoals de prijzen van meststoffen, energie, machines, gebouwen).
(Click to enlarge)
Final potato hectareage in the NEPG zone and projected total production
(Click to enlarge)
Trend of average potato yields
