Voor het eerst heeft een wetenschappelijk consortium daarom de opdracht gekregen om stappen te zetten naar een heuse AgriDataSpace, zodat sectoroverschrijdende datagestuurde innovaties sneller kunnen doorbreken.
Hiervoor gaan ze over de lidstaten heen in overleg met alle belanghebbenden, en definiëren duidelijke bestuursstructuren en verdienmodellen. Niet alleen de technische obstakels worden aangepakt, maar ook juridische, systemische en ethische uitdagingen. Die betreffen bijvoorbeeld de (niet wenselijke) dominantie van grote platforms, de versnippering en de terughoudendheid om gegevens te delen.
ILVO is een van de 15 partners in dit consortium en zal het huidige Europese datadeellandschap in kaart brengen en alle ervaringen systematisch in overleg met de stakeholders analyseren.
Behoefte aan duurzame bestuurs- en verdienmodellen
Het doel van AgriDataSpace is om de gegevensuitwisseling tussen de verschillende sectoren op een betrouwbare, transparante en verantwoordelijke manier te vergemakkelijken. Dat lukt enkel als alle spelers daar iets bij te winnen hebben.
Jürgen Vangeyte (ILVO, wetenschappelijk directeur): “Er moeten dus duurzame verdienmodellen uitgewerkt worden om platformen voor gegevensuitwisseling van boer tot bord te verbinden. Zeker voor landbouwers is het belangrijk om de mogelijkheden van gegevensuitwisseling ten volle te kunnen benutten. Zo kan hij zijn consument niet alleen informeren over de kwaliteit van zijn producten, maar ook over de inspanningen die hij doet om duurzaam te produceren.”
De verdienmodellen zijn niet per se alleen gebaseerd zijn op de gegevens zelf, maar kunnen ook bestaan uit het geven van inzichten die bv. leiden tot meer klant- of kwaliteitsgerichte productieprocessen.
Vertrouwen opbouwen door toestemming van de landbouwers
Om landbouwers te bewegen tot het delen van hun data is vertrouwen een sleutelwoord. Dat vertrouwen houdt rechtstreeks verband met de vraag of er in het datadeelplatform een sterke, duidelijke handhaving is ingebouwd van de data-soevereiniteit, en dat op basis van een door iedereen gerespecteerde gedragscode.
Het project AgriDataSpace zal zich hiervoor deels kunnen baseren op de procedures die in Vlaanderen uitgewerkt zijn in het datadeelplatform “Djustconnect”. Nu is het op Europees niveau dat de agrarische actor in het datadeelverhaal zal worden ondersteund en overtuigd om hun data te delen, onder de heldere voorwaarde van een blijvende volledige controle. Daarbij kan de landbouwer op elk moment in de tijd de ‘datadeelpoort’ weer sluiten, per app of klant.
ILVO beheert de regionale landbouw-dataruimte DjustConnect en is al meerdere jaren actief in onderzoek en innovatie voor het delen van data in de agrovoedingssector. Vanuit die ervaring en expertise zal de Vlaamse kennisinstelling binnen AgriDataSpace het huidige Europese datadeellandschap en alle datadeelinitiatieven en bijhorende gedragscodes in kaart brengen en analyseren.
Stephanie van Weyenberg, expert datadeelsystemen ILVO: “Ons doel is om een sterk en fair systeem naar het Europees niveau te brengen, dat mogelijke machtsonevenwichtigheden kan opvangen en een eerlijke vergoeding voor alle betrokken actoren en een omgeving van vertrouwen kan garanderen.”
Sterke onderzoeksgroep
Het consortium brengt een excellent team van experten uit 10 verschillende Europese landen samen uit onderzoek, data intermediairs en industriële organisaties en heeft een looptijd van 18 maanden en startte op 1 oktober 2022.
