In december 2019 werd een nieuw Europees regelgevend kader van kracht voor de plantengezondheid en voor de officiële controles en andere officiële activiteiten die op de regels voor de plantengezondheid van toepassing zijn. Die Europese regelgeving is nu verder uitgewerkt en geconcretiseerd in een Vlaams besluit.
Aangezien het Vlaamse Gewest bevoegd is voor de uitvoering van de Europese verordeningen voor de gereguleerde niet-quarantaineorganismen (RNQP’s), heeft de Vlaamse Regering in het besluit van 23 december 2022 tot uitvoering van de Europese plantengezondheidsregels voor het plantaardige teeltmateriaal, een aantal bepalingen vastgelegd die de Europese verordeningen verder uitvoering geven. De federale overheid (FAVV en FOD Volksgezondheid) is bevoegd voor de quarantaineorganismen (Q’s).
Met plantaardig teeltmateriaal worden in het besluit alle planten bedoeld die voor opplant zijn bestemd (dus ook zaden, stekken, plant- en pootgoed…) en die onder het toepassingsgebied van de handelsrichtlijnen vallen, alsook hopplanten die voor opplant bestemd zijn.
Het nieuwe besluit legt een aantal verplichtingen op aan de operatoren (professionele marktdeelnemers) zoals:
· de registratie bij het Departement Landbouw en Visserij die zowel geldt in het kader van de handelsrichtlijnen als voor het RNQP-luik van de Europese plantengezondheidsregels;
· de erkenning voor de afgifte van plantenpaspoorten, voor het RNQP-luik;
· het nemen van de nodige maatregelen om ervoor te zorgen dat het plantaardig teeltmateriaal voldoet aan de normen die de plantengezondheidsregels opleggen;
· het naleven van de voorwaarden om een plantenpaspoort te mogen aanbrengen.
Daarnaast bepaalt het besluit ook de regels voor het toezicht op de naleving van de plantengezondheidsregels door:
· de aanwijzing van officiële laboratoria om de analyses, tests en diagnoses uit te voeren van monsters die worden genomen bij de controles in het kader van de plantengezondheidsregels;
· de mogelijkheid om controletaken te delegeren aan controleorganen;
· de aanwijzing van grenscontroleposten zodat de bestaande grenscontroleposten en controlepunten voor de controles op de Q-organismen ook aangewezen zijn voor de RNQP-controles;
· de procedure bij de afgifte van fytosanitaire certificaten voor uitvoer, voor wederuitvoer en van pre-uitvoercertificaten;
· de bepalingen die de controle en handhaving verder uitwerken.
Omdat er in de meeste gevallen op plantaardig teeltmateriaal zowel Q’s als RNQP’s kunnen voorkomen, zouden operatoren die actief zijn in de sectoren van het plantaardig teeltmateriaal in vele gevallen officiële controles moeten ondergaan van twee verschillende overheden op éénzelfde partij plantmateriaal alvorens dit in de handel of het verkeer te kunnen brengen.
Om dit in de praktijk te regelen, werd reeds eerder het samenwerkingsakkoord van 5 januari 2021 tussen de Ministers van Landbouw van de Federale Staat en de gewesten inzake de verdeling van opdrachten voor de toepassing van de beschermende maatregelen tegen plaagorganismen bij planten, afgesloten. In dit akkoord wordt gestreefd naar een uniek loket voor de betrokken operatoren en naar efficiëntiewinsten.
Een overzicht waar u terecht kan voor welke sectoren van het plantaardig teeltmateriaal is te vinden op https://lv.vlaanderen.be/plant/plantaardig-teeltmateriaal/plantengezondheid-wie-bevoegd-en-waar-kan-u-terecht.
