Goedkeuring GLB

De voorzitter

De heer Vandenhove heeft het woord.

Collega’s, minister, er zijn in de rand van het stikstofakkoord een aantal vragen gesteld over het nu zit met het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). De achterliggende grond van deze vraag is hoe het daar nu echt mee zit, want we horen daar verschillende versies over.

Vooral de natuurorganisaties blijven hun bezorgdheden uiten over dat GLB. Ze blijven vrezen dat er weinig rekening gehouden wordt met de negatieve effecten op het milieu. Nochtans zijn de bescherming van landschappen en de zorg voor het milieu twee van de negen kerndoelstellingen waarop de lidstaten bij de opmaak van hun strategisch plan van Europa moeten inspelen.

Na het negatieve advies van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) waren volgens de Vlaamse Regering slechts enkele aanpassingen nodig, vooral het volgen van de EU-Pesticiderichtlijn. Er is blijkbaar bij de natuurorganisaties weinig vertrouwen dat de wijzigingen die voorliggen, zullen resulteren in een voldoende daling van de milieudruk en een goedkeuring van het ANB.

Zelfs Bond Beter Leefmilieu en Natuurpunt hebben bekendgemaakt dat ze ook juridisch zullen tussenkomen in de procedure die de landbouworganisaties opgestart hebben. Dan hebben we nog eens een samenwerking, zij het in een procedure tegen de Vlaamse Regering. Op die manier willen ze inderdaad verzekeren dat een snelle goedkeuring van het GLB in geen geval aanleiding mag geven tot het niet respecteren van de verplichting om de milieuwetgeving te respecteren.

Vandaar mijn vragen, minister.

Wat is de stand van zaken in het dossier? Is het goedgekeurd? Is het niet goedgekeurd? Op welke voorwaarden? Welke wijzigingen in het GLB liggen op tafel om alsnog een positief advies te krijgen van het ANB? Bent u van oordeel dat die wijzigingen afdoende zullen zijn? Wat zijn de volgende stappen die de Vlaamse Regering hier zal ondernemen? Welke timing staat hiertegenover?

Wat de juridische procedure betreft: kunt u duidelijkheid geven over de juridische weg die dit dossier nog dient af te leggen, gezien de procedure van de landbouworganisaties om het GLB snel goed te keuren, de Aarhusprocedure van de natuurorganisaties, enzovoort?

Ik kijk uit naar uw antwoord.

Minister Brouns heeft het woord.

Dank u wel, collega Vandenhove. Zoals u hebt kunnen vernemen heeft de Vlaamse Regering inderdaad op 7 maart 2023 de besluiten met de voorschriften voor de uitvoering van een ruim pakket aan interventies van het ‘Vlaams Strategisch Plan voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid’ principieel goedgekeurd.

Ik verwijs hierbij naar de voorschriften voor de rechtstreekse betalingen aan landbouwers, de ondersteuning voor ecoregelingen en agromilieuklimaatmaatregelen, steun voor het aanplanten en onderhoud van boslandbouwsystemen, steun aan niet-productieve investeringen voor milieu- en klimaatdoelen, steun aan productieve investeringen voor verdere verduurzaming, voor groene investeringen en voor dierenwelzijn en aan opstartverrichtingen in de landbouw en tot slot ook aan steun aan innovatieve investeringen in de landbouw.

Tevens heeft ze ook haar principieel akkoord gegeven voor de besluiten die voorzien in steun voor projecten in het kader van het Europees Innvoatiepartnerschap (EIP) en sensibilisering in de landbouw, de zogenaamde demonstratieprojecten, die u bekend zijn.

Het GLB-plan zelf zal door de Vlaamse Regering worden goedgekeurd nadat het Milieueffectrapport (MER) finaal is goedgekeurd. Het ANB heeft hiertoe begin deze week een gunstig advies gegeven over de passende beoordeling van het Strategisch Plan. Ik hoop dat we hiermee dit moeilijke parcours de komende dagen definitief kunnen afsluiten.

Zoals al eerder in deze commissie aangegeven, is een Aarhusprocedure een procedure die door een ngo opgestart wordt bij de Europese Commissie. Wij worden dus niet betrokken in dit proces. De Europese Commissie rekent het onderzoek te kunnen afhandelen tegen de zomer. We hebben volgend bericht hierover gekregen: “Volgens artikel 9 van de GLB strategische plan Verordening 2021/2115 zijn we verplicht het GLB strategisch plan uit te voeren zoals het ook door de Europese Commissie is goedgekeurd op 5 december 2022.” Zoals ook reeds in het verleden toegelicht was de afspraak dat ik na de goedkeuring van de Europese Commissie het plan zou voorleggen aan de Vlaamse Regering. Dat is ook zo gebeurd.

Wat de door de landbouworganisaties ingestelde kortgedingprocedure betreft, verwijs ik voor een antwoord naar collega Demir, die namens de Vlaamse Regering de procedure zal voeren.

De heer Vandenhove heeft het woord.

Het is alleszins duidelijk nu wat de stand van zaken is. Ik denk dat er nogal wat onduidelijkheid over was. De verschillende organisaties zullen uiteraard elk hun dossier blijven verdedigen, afhankelijk of het over natuur of landbouw gaat. In de twee debatten die er geweest zijn en ook in heel de persverslaggeving errond was het nogal onduidelijk wat op dit moment de stand van zaken is. Ik dank u, wat dat betreft, technisch gezien, voor uw antwoord.

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Eindelijk is het zo ver. We hebben onterecht veel tijd verloren. Het is goed dat we nu die subsidies kunnen uitbetalen om  die verduurzaming verder in te zetten. De vertraging is er gekomen door de negatieve passende beoordeling van het Agentschap voor Natuur en Bos. Ik begrijp dat er nu plotseling wel een positieve passende beoordeling van het Agentschap voor Natuur en Bos is. Mijn vraag is dan ook wat er daar gebeurd is. Zijn er dan zulke grote wijzigingen aan dat GLB gebeurd dat er nu plotseling wel een positieve passende beoordeling is of niet? Dat is mijn concrete vraag. Wat is er gewijzigd aan het GLB dat er nu een positieve passende beoordeling van het Agentschap voor Natuur en Bos is?

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Daarbij aansluitend, er was een negatieve passende beoordeling die moest worden vertaald in een goedkeuring van het plan-MER. Is dat plan-MER dan goedgekeurd? Hebt u daar de ondertekende goedkeuring van? Ik heb die nog niet gevonden in de databank.

Mevrouw Joosen heeft het woord.

Ik denk dat het goed nieuws is. Het geeft de nodige zekerheid. Het GLB is in het leven geroepen na de tweede wereldoorlog omdat Europa werk wou maken van die voedselzekerheid en die voedselveiligheid. Ondertussen zijn die uitdagingen wat verschoven en is het ook nodig om die middelen en die acties te gaan verschuiven richting meer duurzaamheid. Of dit nieuwe GLB voldoende zal zijn om die omslag richting duurzaamheid te maken, is een legitieme vraag. Dat zal de toekomst uitwijzen en ongetwijfeld zal dat nog in de toekomst verder evolueren. De juridische procedures moeten we afwachten. Het is moeilijk om ons daar vandaag over uit te spreken. De subsidies zijn één zaak. Ik wil toch vooral benadrukken dat, veel meer dan op de subsidies, onze landbouwers zitten te wachten op een correcte prijs voor een duurzaam voedselveilig product. Ik wou van de gelegenheid nog eens gebruik maken om een oproep te doen om daar samen werk van te maken.

De heer Pieters heeft het woord.

Dat er een GLB is, is voor Europa goed en misschien voor de regering goed, maar niet alle landbouwers – en dat is toch een groot percentage – staan achter dat GLB. Dan hebben we het niet over de centen, want heel dikwijls krijg je ook te horen dat men de centen mag houden. Dat is misschien een botte manier van uitdrukken, maar zo wordt dat vlakaf gezegd.

Een ander punt is inderdaad dat juridisch gebeuren. We merken meer en meer dat blijkbaar alles voor de rechtbank moet worden gebracht. Dan vraag ik me af waar dan de bevoegdheid van de uitvoerende macht is? We zien dan die organisaties toch met heel veel Vlaams geld die Vlaamse Regering bestrijden. Vooraf zijn er toch ook contacten met die organisaties, die ook gelinkt zijn aan Vlaanderen? Ministers of hun kabinetten hebben toch contact met hen? Toch drijven ze het verder, in juridische zin, om toch maar hun zin te krijgen. Wil men met dat akkoord de gemoederen even rustig houden? In welke mate blijven wij die organisaties financieren om juridische procedures te starten tegen diegenen waarvan ze de centen krijgen?

Mevrouw Talpe heeft het woord.

Ik wou nog even kort tussenkomen. Ik denk dat het toch wel een heel goede zaak is dat er een loskoppeling van het stikstofakkoord gekomen is zodat dat het GLB niet langer in een blokkage zat en dat die middelen effectief vrij kunnen komen. Dat was de grootste bezorgdheid van onze landbouwers. Ze zaten daar vast en zagen niet meteen het licht aan het einde van de tunnel.

Ik heb een concrete vraag. We hebben het zevende Mestactieplan (MAP 7), dat nu ook is goedgekeurd. Mijn vraag is in hoeverre MAP 7 ook een impact zal hebben op het meerjarenprogramma ter uitvoering van het GLB? Zullen daar volgens u bijsturingen voor nodig zijn?   

Minister, het is inderdaad goed dat u eens duidelijkheid schept in het verhaal van het plan-MER. Over de passende beoordeling wordt heel wat geschreven; op sociale media wordt zelfs over manipulatie op bepaalde momenten in die procedures gesproken. Misschien even wat duidelijkheid over hoe dat nu gelopen is wat het GLB betreft.

Minister Brouns heeft het woord.

Ik denk dat het heel belangrijk is om aan te geven, collega’s Schauvliege en Schauvliege, dat de MER en de passende beoordeling gunstig waren, maar het advies van het ANB ongunstig. Dat is wel een belangrijke nuance. De MER op zich en de passende beoordeling waren goed, het advies was ongunstig, maar dat is nu gunstig. Dat is eigenlijk het verschil. Dat is dus ook positief. Nu kan het inderdaad doorgaan. Ik heb de documenten ook bij en ze kunnen ter beschikking worden gesteld . Dat is geen enkel probleem. Het plan zoals Europa het heeft goedgekeurd is ook wat het is. Er zijn natuurlijk de uitvoeringsbesluiten en voor de uitvoering ervan zijn er in de schoot van de regering nog een aantal afspraken gemaakt om het te kunnen laten doorgaan.

Ik denk dat wat dat betreft een hele grote horde genomen is. Het zijn inderdaad bijzonder veel middelen die Europa ter beschikking stelt aan Vlaanderen voor die verdere verduurzaming van die Vlaamse land- en tuinbouw, maar men krijgt die niet zomaar. Dat hebben we ook altijd gezegd. Daar staan serieuze inspanningen van die Vlaamse landbouwers tegenover en dan krijg je inderdaad soms van die opmerkingen, collega Pieters. Ik hoor dat soms ook. Dat zijn inderdaad geen blanco cheques. Men moet daar wel degelijk inspanningen voor doen, inspanningen die de Vlaamse landbouwer ook wil doen. Ik voel wel dat die mee wil in die verdere verduurzaming en daarvoor zijn die middelen natuurlijk wel absoluut noodzakelijk. Daarom is het goed dat ze zijn vrijgekomen, collega Talpe. Ik denk dat het voor iedereen die de landbouw een warm hart toedraagt en die de richting van die verdere verduurzaming die de landbouw moet uitgaan, ondersteunt, een heel belangrijke horde, een heel belangrijke beslissing was om ermee te kunnen starten.

De heer Vandenhove heeft het woord.

Dank u wel voor het antwoord.

De vraag om uitleg is afgehandeld.