De voorzitter
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Mieke Schauvliege (Groen)
BB kondigde op 31 mei aan dat hij naar de Raad van State zou trekken tegen het stikstofakkoord. Hij valt het akkoord op vier punten aan, namelijk: het zou gebaseerd zijn op verouderde emissiegegevens, de rode lijst is een inbreuk op het eigendomsrecht van landbouwers, er is onvoldoende rekening gehouden met de 20.000 bezwaarschriften en er is een ongelijke behandeling tussen industrie en landbouw. Dit zijn de punten waarmee BB naar de Raad van State zou trekken; dat kondigde die in ieder geval zo aan in de krant.
Het Vlaamse stikstofakkoord dateert van 10 maart en werd op 4 april 2023 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad, maar er volgde nog geen decreet. Het akkoord moet nog worden uitgevoerd. Dat hebt u in deze commissie ook al meerdere keren verklaard.
Naar aanleiding van het akkoord van 10 maart heb ik een schriftelijke vraag gesteld over de stand van zaken en de verdere stappen in dat akkoord. U antwoordde daar zo goed als niets op. Er was geen stappenplan en geen concrete timing.
Daarom stel ik deze vragen opnieuw. Wat is uw reactie op de aankondiging van BB over de procedure bij de Raad van State? Wat zijn de volgende stappen in de uitvoering van het stikstofakkoord? Wanneer zal een eerste versie van het Stikstofdecreet op de agenda van de Vlaamse Regering staan? Hoever staat u met het opmaken van een milieueffectrapport (MER) voor de twee discussiepunten, namelijk de externe saldering en gelijkschakeling van de drempel tussen industrie en landbouw? Wanneer zullen de resultaten hiervan bekend zijn? Wanneer mogen we de omzendbrief ter vervanging van de ministeriële instructie verwachten?
De voorzitter
De heer Sintobin heeft het woord.
Stefaan Sintobin (Vlaams Belang)
Ik weet niet of u een streepje zet bij elke vraag over stikstof, maar het zullen er ondertussen wel een aantal zijn. Ik wil nog eens benadrukken dat ik niet spreek voor BB, wat me soms wel voor de voeten wordt geworpen. Ik ben geen lid en ik denk ook niet dat ze mij zouden willen. (Opmerkingen van Wilfried Vandaele)
Ja, als erelid of voorzitter en opvolger van Lode Ceyssens. Ik spreek hier namens de boeren en stel gelijkaardige vragen als collega Schauvliege, maar wel vanuit een andere invalshoek. Ik verwijs nogmaals naar het debat dat we enkele weken geleden hebben gehad, met mijn interpellatie over de tweet van uw woordvoerder en het feit dat in het Staatsblad stond dat het stikstofakkoord van kracht was. Dat was niet het geval, want het akkoord moet nog uitgevoerd worden.
Het is een beetje eigenaardig dat een belangenorganisatie … daar kan ik u misschien in volgen: er is nog geen decreet en er wordt al naar de Raad van State gestapt. De organisatie eist enkele versoepelingen, waar ik straks nog op terugkom.
Ook meerderheidspartij cd&v zal, zoals ze veertien dagen geleden heeft gezegd, “niet op het groene knopje” drukken als aan enkele voorwaarden, die ook vernoemd worden door collega Schauvliege, niet wordt voldaan: extern salderen, gelijkschakeling industrie en landbouw en een soepelere vergunningverlening vanaf 2025. Maar blijkbaar worden deze zaken, als ik goed ben ingelicht, enkel onderzocht als het oorspronkelijke doel van het akkoord, namelijk de halvering van de ammoniakuitstoot in 2030, niet in het gedrang komt. Meer nog, we horen in de wandelgangen dat het onderzoek blijkbaar nog niet is gestart. Ook bij Open Vld zijn er geregeld kritische geluiden te horen over het stikstofakkoord en de uitvoering ervan.
BB geeft vier punten aan waardoor ze naar de Raad van State zijn gestapt. Dat gaat onder andere over verouderde emissiegegevens. Ze zeggen ook dat de rode lijst een inbreuk is op het eigendomsrecht van landbouwers, dat er onvoldoende rekening is gehouden met de 20.000 bezwaarschriften en ze pleiten ook voor een gelijke behandeling van industrie en landbouw. Ook andere belangenorganisaties, zoals Verenigde Veehouders, hebben vorig jaar reeds aangekondigd om naar de Raad van State te stappen.
Minister, wat is uw reactie op het initiatief van BB? Onderschrijft u hun bezwaar bij de Raad van State? Die laatste vraag vind ik trouwens belachelijk, aangezien ik veronderstel dat dat niet het geval is. (Opmerkingen)
Toch wel. Ik heb ze zelf gemaakt en ingediend, want wij hebben geen persoonlijke medewerkers. Maar nu zie ik welke dwazigheid ik hier heb geschreven.
In welke mate zijn het kabinet en de administratie Landbouw betrokken bij de voorbereiding? Er is mij altijd verteld dat het Stikstofdecreet, collega Vandaele, een samenwerking was tussen de commissie Omgeving, de administratie Omgeving en de administratie Landbouw. Ik ben wel eens benieuwd naar hoe het zit met die samenwerking.
Klopt het dat er nog geen onderzoek gestart is naar eventuele versoepelingen, zoals gevraagd door cd&v en anderen? U zult het wellicht ontkennen, maar toch wil ik u de vraag stellen: in welke mate is het stikstofakkoord gekoppeld aan andere dossiers? Ik weet dat er heel wat debat was over het Parkendecreet. Ik denk en hoop dat we dat morgen ook nog zullen merken. Wij zullen daar ook het debat mee aangaan. Zo zijn er nog een aantal dossiers. Ik hoor binnen de meerderheid altijd maar: “Als jullie dit niet goedkeuren, dan gaan wij dat niet goedkeuren.” Dus: in welke mate is de uitvoering van het stikstofakkoord gekoppeld aan andere dossiers? Wat is het tijdsverloop van de uitvoering van het stikstofakkoord?
Dan is er nog een belangrijke vraag die ik vaak heb gesteld en waar ik nog nooit een antwoord op heb gekregen van uw collega Brouns: het is bijna zomerreces, en dan zijn er nog een paar maanden, gevolgd door de precampagne, en zo zijn wel heel snel aan het einde van deze legislatuur. Acht u het waarschijnlijk dat er nog deze legislatuur een Stikstofdecreet wordt goedgekeurd? Dat is heel belangrijk voor de mensen op het terrein. Indien niet, hoe moet het dan verder op het terrein?
De voorzitter
Minister Demir heeft het woord.
Minister Zuhal Demir
Bedankt voor uw vragen, collega’s. Net als u heb ik vorige week via de media en via een persbericht vernomen dat BB juridische stappen aankondigt. Ze hebben mij daar niet voor gebeld of zo. Het is hun goed recht. Ze hebben een ander businessmodel dan de Vlaamse Regering, dat is met name het algemeen belang, zorgen dat er geen vergunningsstop komt in Vlaanderen en dat we verder kunnen ondernemen en onze natuur gezond houden.
Het Besluit van de Vlaamse Regering (BVR) werd op 4 april bij uittreksel gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Bij de Kanselarij is er tot op heden nog geen verzoekschrift inzake het BVR over de programmatische aanpak stikstof (PAS) betekend aan het Vlaamse Gewest. Dat heb ik net nog gecheckt. Of de organisatie daadwerkelijk een verzoekschrift ingediend heeft, kan ik u momenteel niet bevestigen. Ik heb het net als jullie alleen maar gelezen. Misschien komt het nog binnen. In ieder geval ga ik pas reageren nadat ik kennis heb genomen van de inhoud van een eventueel verzoekschrift.
Wel wil ik meegeven dat de vaststelling van de PAS door de Vlaamse Regering, conform de procedure daarvoor voorzien in het Natuurdecreet, op zich geen aanvechtbare rechtshandeling is.
Na de vaststelling van de PAS op 10 maart heb ik mijn diensten opdracht gegeven om alle onderdelen van de PAS die geen verdere of bijkomende aanpassingen in regelgeving vergen, op te starten overeenkomstig de bepalingen in de PAS. Dit gaat over de stikstofsanering, de werking van het Wetenschappelijk Comité luchtemissies Veeteelt (WeComV) en begeleiding van landbouwers door de diensten van de Vlaamse overheid.
Daarnaast heb ik op systematische wijze alle onderdelen die wel bijkomende regelgeving – hetzij decretaal, hetzij via uitvoeringsbesluiten – vergen, in kaart gebracht en ondertussen werden ontwerpteksten opgemaakt. De nodige besluitvormingstrajecten werden of zullen worden opgestart. Ik verwijs bijvoorbeeld naar de varkenscall, waarvoor, na finale goedkeuring door de Vlaamse Regering, de intekenperiode voor de vrijwillige stopzettingsregeling voor de varkenssector begin april startte en nog openstaat tot 17 juni. Voor de andere vrijwillige stopzettingsregelingen zal ik de komende weken een voorstel naar de Vlaamse Regering brengen.
Voor de maatregelen in de PAS die nog een decretale grondslag vergen, hebben mijn diensten een omvattend ontwerp van decreet voorbereid. Ook dat zal ik voor het zomerreces naar de Vlaamse Regering brengen.
Het stikstofakkoord omvatte, naast de definitieve vaststelling van de PAS, ook de afspraak dat we via een MER-procedure laten onderzoeken of twee specifieke maatregelen kunnen worden doorgevoerd. Hiertoe wordt voorzien in een decretale procedure om een bestaande, vastgestelde programmatische aanpak op specifieke onderdelen te kunnen aanpassen
Daarnaast voorzie ik in dit kader op korte termijn in de volgende twee stappen: het lanceren van een aanbesteding voor de opmaak van het plan-MER; en vervolgens het publiceren van de kennisgevingsnota en de opstart van het openbaar onderzoek naar die kennisgeving.
Mijn diensten hebben een ontwerp van omzendbrief opgemaakt, die ik een dezer, hopelijk vrijdag, naar de Vlaamse Regering breng.
Verder denk ik dat we geen dossiers met elkaar moeten vermengen. Het Parkdecreet heeft niets met het stikstofakkoord te maken of omgekeerd. Het is belangrijk dat het Departement Omgeving verdere stappen zet. Of u dat fijn vindt of niet, ik weet het niet.
Ik vraag me af wat de collega’s van het Vlaams Belang zouden doen als ze ooit zouden besturen inzake vervuiling, biodiversiteit en dergelijke. Dat is een legitieme vraag. Nogmaals, ik blijf erbij, ik zal het nog eens zeggen: ik ben een Vlaams-nationalist, ik ben hier in Vlaanderen geboren. Mijn vader is geboren in zijn dorp in het oosten van Turkije, in het Koerdische gedeelte. Hij is heel fier op zijn omgeving, het water is daar proper, de natuur is mooi. Ik ben hier geboren en ik wil werk maken van een aangename en propere leefomgeving. Ik weet dat jullie tegen al die stikstofproblematieken en dergelijke zijn, maar het is een aspect van luchtkwaliteit en gezondheid, en dat is veel te weinig aan bod gekomen. Ik wil daarin stappen vooruit zetten. Jullie zouden dat wellicht niet doen, maar dan is de vraag waar we binnen twintig of dertig jaar staan.
Daarnaast is de juridische realiteit dat de Raad voor Vergunningsbetwistingen een arrest heeft geveld waarvan iedereen hier van zijn stoel totterde. Ik was toen de kop van Jut. Waarom deed ik daar niets aan? Of u nu gelooft in de stikstofproblematiek of niet, er is een arrest, en als beleidsmaker kan men twee dingen doen. Men kan de kop verder in het zand steken en niets doen. Maar dan zal de rechter het wel voor u doen, dan volgt er ooit wel een uitspraak en legt de rechter een vergunningsstop op. Of men kan zijn verantwoordelijkheid nemen en moeilijke beslissingen treffen. We moeten door de zure appel bijten.
De Vlaamse Regering heeft voldoende aandacht voor de transitie. Ik kom heel vaak op het terrein. Verschillende landbouwers zijn die transitie aan het voorbereiden. Ze gaan iets anders doen dan dieren houden. Ze gaan teelten uitproberen. Eén landbouwer gaat zelfs wijnbouw doen. Die transitie zal Vlaanderen ondersteunen. Alle onderdelen van het stikstofakkoord worden nu volle bak uitgevoerd, of u dat nu leuk vindt of niet. Ik wil de Vlaming geen vergunningsstop aandoen. In Nederland heeft dat al 20 miljard euro gekost aan de economie. Dat wil ik echt niet. Als u dat wilt, mag u dat zeggen.
De voorzitter
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Mieke Schauvliege (Groen)
Minister, ik wilde graag nog een vraag stellen over de verschillende processen en de timing daarvan. U kondigt daarnet aan dat u een Stikstofdecreet, een uitvoerig decreet, hebt klaarliggen dat u binnenkort aan de Vlaamse Regering zult overmaken. Ik veronderstel dat dat het basisdecreet is waarover de programmatische aanpak gaat en waarvan het akkoord ook gepubliceerd is in het Staatsblad. Maar daarnaast moet er een MER-procedure opgestart worden voor de twee elementen waarvan cd&v zegt dat ze dat niet zien zitten. U kondigt daarnet aan dat daar nog een bureau voor aangesteld moet worden en dat dan die MER-procedure opgestart zou worden. Dat zijn twee verschillende processen, waar u van het ene proces zegt dat het al klaarligt om naar de Vlaamse Regering te gaan en waar u van het andere proces zegt dat u er nog aan moet beginnen. Cd&v heeft heel duidelijk aangegeven dat zij maar over het geheel zullen stemmen, dus als zij weten wat het ontwerp van Stikstofdecreet is en wat de uitslag is van die MER-procedure. Hoe sporen die twee nu ten opzichte van elkaar? Zal er dus, minister, een ontwerp van decreet 1 zijn en een ontwerp van decreet 2, die gelijktijdig door de Vlaamse Regering goedgekeurd worden? Of komt er toch een stap 1, goedkeuring eerste ontwerp van decreet, en stap 2, eventueel goedkeuring tweede ontwerp van decreet, als die twee elementen onderzocht zijn via de MER? Dat is mij immers helemaal niet duidelijk, en ik zie daar twee totaal andere timings in uw antwoord.
De voorzitter
De heer Sintobin heeft het woord.
Stefaan Sintobin (Vlaams Belang)
Ook voor mij zijn er een aantal zaken niet echt duidelijk, maar dat zal waarschijnlijk aan mij liggen.
Het grootste stuk van uw antwoord, minister, is hetzelfde antwoord als dat wat u veertien dagen geleden gegeven hebt bij mijn interpellatie. Maar er zijn toch een aantal zaken die ondertussen geëvolueerd zijn. Trouwens, ik wist wel dat u van Koerdische afstamming was. U hoeft hier niet telkens uw levensverhaal te vertellen. (Opmerkingen van minister Zuhal Demir)
Neen, neen, waarom zou dat pikken? (Opmerkingen van minister Zuhal Demir)
Dat u van Koerdische afkomst bent? (Opmerkingen van minister Zuhal Demir)
Wat interesseert mij dat? Wat een zever is dat nu eigenlijk? Wat interesseert mij dat dat u van Koerdische afkomst bent? Wat voor een belachelijke reactie is dat nu? Hebt u nu van z’n leven geweten? (Opmerkingen van minister Zuhal Demir)
Trouwens, ik pik uw verwijt niet dat wij niet geïnteresseerd zouden zijn … (Opmerkingen)
Maar enfin zeg. Daarnet hebt u bij … (Opmerkingen van minister Zuhal Demir)
Daarnet hebt u bij de vraag over de wolf de mensen al belachelijk gemaakt en nu tracht u mij ook nog eens belachelijk te maken met uw onnozele opmerkingen. (Opmerkingen van minister Zuhal Demir)
Maar onnozel. Ik zeg gewoon dat dat mij niet … (Opmerkingen van minister Zuhal Demir)
Maar kom, zeg! We zitten in het jaar 2023, niet in het jaar 1970. Ik ben lang genoeg lid van de partij, meer dan veertig jaar, om te weten hoe de partij geëvolueerd is. En dat er misschien een of andere onnozelaar in Genk u dat zegt, dat kan best zijn. (Opmerkingen van minister Zuhal Demir)
Maar op uw antwoord in verband met het vergunningenbeleid … Morgen staat er wel een ontwerp van decreet op de agenda om vergunningen te verlengen, dus het lukt best wel. Het is nu maar tot eind 2023, maar zo blijven we maar bezig met iedere keer knip- en plakwerk. U zegt dat er niet geraakt kan worden aan de PAS, maar morgen wordt er over een ontwerp van decreet gestemd – wij gaan dat trouwens goedkeuren, we hebben ons de vorige keer laten vangen, maar we gaan dat goedkeuren – zodat er opnieuw vergunningen toegekend kunnen worden.
Op een aantal vragen antwoordt u zelfs niet. U begint weer over de varkenssector en over de vrijwillige stopzetting. Hoe is het ondertussen geëvolueerd? Een groot succes was het immers niet. (Opmerkingen van minister Zuhal Demir)
Ja, maar het gaat niet over het aantal bedrijven, het gaat over het aantal varkens natuurlijk. U antwoordt niet op een aantal vragen. In welke mate is de administratie Landbouw betrokken bij de voorbereiding van dit Stikstofdecreet? Zijn ze erbij betrokken, ja of neen, en op welke structurele manier? Klopt het dat er nog geen onderzoek gestart is naar eventuele versoepelingen zoals gevraagd door de mensen hier achter mij, die zich een beetje manifesteren omdat het natuurlijk vervelend is? Maar ik denk dat het ook wel vanuit een andere invalshoek is, dat het de taak is van een oppositie om aan te tonen dat er in een groot dossier zoals het stikstofakkoord toch nog altijd verdeeldheid is. Wie is daar de dupe van? Wie is daar de dupe van? De landbouwers, en vooral de jonge landbouwers. Momenteel zitten we immers in een kader van rechtsonzekerheid.
Nogmaals, ik pik het niet dat u zegt dat wij geen interesse zouden hebben voor natuur. Ik ben inderdaad ook een Vlaams-nationalist. En een Vlaams-nationalist is in de eerste plaats iemand die zorgt voor de natuur. Maar enfin zeg, wat voor een belachelijke reacties toch allemaal. Hebt u een pilletje te veel genomen vanmorgen of …? (Opmerkingen van Stijn Bex)
Ja, maar hebt u gezien wat ze gedaan heeft? Hebt u gezien wat u gedaan hebt? (Opmerkingen van minister Zuhal Demir)
Ik weet het niet. Maar wat voor een onnozele reacties. Ik kom gewoon tussen, ik zeg mijn ding, en u zit zo te doen. Wat heeft dat nu eigenlijk met mijn vraag en mijn tussenkomst te maken? Niks! Het is waar ook. (Opmerkingen van minister Zuhal Demir)
Ja, “stel uw vragen” … U antwoordt niet op de vragen. Waar is de samenwerking met de administratie Landbouw? Wanneer komt er een Stikstofdecreet? Wanneer worden de eisen van cd&v onderzocht? Wanneer gaat u feitelijk een volledig akkoord bereiken? Zo kan ik maar blijven vragen, maar u antwoordt nooit op de kwestie. Misschien kunnen de leden van cd&v hier achter mij eens zeggen hoe het juist zit op dit ogenblik. Dus graag nog een keer een antwoord op mijn vragen waarop niet geantwoord is.
De voorzitter
De heer Tobback heeft het woord.
Bruno Tobback (Vooruit)
Bij het horen van collega Sintobin is bij mij gewoon de praktische vraag opgedoken op welk moment in die veertig jaar hij nu precies gestopt is met haar te willen terugsturen. (Opmerkingen van Stefaan Sintobin)
De voorzitter
Minister Demir heeft het woord.
Minister Zuhal Demir
Sinds het stikstofarrest zijn we vrij snel met een stikstofakkoord gekomen. Dat is dan in openbaar onderzoek gegaan. Vervolgens hebben onze diensten al die bezwaren ook verwerkt. Dan zijn we terug naar de regering gegaan. Die onderhandelingen hebben ook vrij lang geduurd. Jullie weten ook dat ik veel sneller wou gaan, maar ik vind wel dat met waar we vandaag staan sinds het arrest, we veel verder staan dan landen als Nederland. Nederland kijkt naar Vlaanderen, naar hoe we dit dossier aan het oplossen zijn.
We zijn binnen de regering ook overeengekomen dat we aan alle onderdelen mochten werken die uitvoering met zich meebrengen. Ik denk dat het Stikstofdecreet het belangrijkste decreet zal zijn van heel deze legislatuur. Dat moet goed in elkaar zitten en moet goed worden voorbereid, na het akkoord dat we hebben bereikt. We zijn nu twee of drie maanden later. Je moet het maar doen, in drie maanden tijd een ontwerp van decreet schrijven. Dat is ook zeer nauwkeurig beschreven. We zijn nu aan het kijken of daar nog dingen in ontbreken. Want het zal sowieso aangevallen worden, dat weten we ook.
Collega Sintobin, stikstof is nog altijd een bevoegdheid van Leefmilieu. U bekijkt dat natuurlijk vanuit landbouwhoek, maar de stikstofuitstoot komt niet alleen van de landbouw. Die komt ook van de industrie en van het verkeer. Het is niet dat al die departementen meeschrijven aan het ontwerp van decreet. Dat zou een beetje raar zijn. Dat is echt een leefmilieudossier. Misschien moet u die klik ook maken. Uiteraard overleggen wij. Het antwoord dat ik u gegeven heb, was ook overlegd met collega Brouns. Maar dit is een bevoegdheid van de minister van Omgeving, geen bevoegdheid van de minister van Landbouw of transport of industrie of wat dan ook. Ik denk wel dat u dat weet. Zover bent u wel mee, denk ik. Overleg: uiteraard.
Het Stikstofdecreet is de basis. Daar mochten we vanuit de regering ook verder mee doen. Dat is de afspraak. We hebben ook afgesproken – en dat proces loopt parallel, mevrouw Schauvliege – dat we twee zaken onderzoeken die vooral de collega’s van cd&v vroegen, namelijk het soepele vergunningskader en het extern salderen. Het is logisch dat dat in een MER-procedure zit. De administratie is ook de laatste hand aan het leggen aan het bestek. Er zal dan ook een openbare aanbesteding komen en er moet een studiebureau aangewezen worden. We zijn daar stilaan uit. Ik hoop dat we daar eind deze week door geraken. Over de omzendbrief zijn er op dit moment interkabinettenwerkgroepen (IKW’s). Dat loopt dus ook. We zijn volop bezig om alles rond de MER op te starten, en ook een aantal berekeningen van de twee scenario’s bij de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en juridische adviezen. Er zal dan een bureau worden aangeduid dat voor die twee onderdelen kan onderzoeken wat het effect is op het leefmilieu.
Het Stikstofdecreet zal natuurlijk ook naar de ministerraad gaan. Daar zal alles wat in de PAS overeengekomen is, in zitten. Uiteraard zal naargelang de uitkomst van de MER-studie gekeken worden of die twee onderdelen nog moeten worden toegevoegd of niet. Maar dat zal natuurlijk moeten blijken uit de studie van de MER. Ik denk dat dat logisch is. Ofwel kan dat, ofwel kan dat niet. Ik weet het niet. Ik zal eerlijk zeggen dat ik geen wetenschapper ben. Van heel die stikstofsaga weet ik wel één ding. Als ik de arresten van het Hof van Justitie lees, zegt men heel duidelijk dat je niet op de poef kunt gaan vergunnen. Dat betekent wel dat er een daling moet zijn in de stikstofuitstoot vooraleer je vergunningskaders soepeler gaat zetten. Dat heb ik wel begrepen uit het lezen van arresten.
Dat loopt dus parallel. Die studie zal later zijn, maar het Stikstofdecreet, dat nog heel veel andere onderdelen omvat, moet ook nog naar verschillende adviesraden en noem maar op. Dat heeft een heel lang traject. Als we eenmaal weten wat de uitkomst van de studie is, zullen we kijken of dat kan of niet. Maar nogmaals, jullie zijn ook allemaal geen ingenieurs en studiebureaus, denk ik. Ik ook niet. Ik weet het niet. Ik ken alleen het arrest van het Hof van Justitie, dat heel duidelijk zegt dat je niet kunt vergunnen op de poef en dat je ook je stikstofuitstoot moet doen dalen. Dat is wel het abc.
Nu weet u dat ik veel sneller wou gaan met een aantal maatregelen, ook vrijwillige maatregelen zoals de meststop enzovoort. Maar we zijn overeengekomen dat verschillende zaken toch naar achter werden verschoven, 2030. Twee dingen, dat gaat dus niet. Ofwel ga je snel vergunnen, maar dan moet je tegelijkertijd ook wel stikstofruimte maken. Dat is wel iets wat essentieel is. Mijnheer Sintobin, we zullen kijken wat er verder uit de call komt. Het is toch mijnheer Sintobin, of niet? (Opmerkingen van Stefaan Sintobin)
Wat zegt u? Ik denk dat u echt een probleem met mij hebt, mijnheer Sintobin. Neen, ik heb helemaal geen probleem met u of met eender wie en denk dat u een probleem hebt met mij. Bon, ik denk dat ik uw naam correct uitspreek, en als dat niet zo is, mag u het meegeven.
Ik wil hiermee afsluiten. U weet het, denk ik, nog heel goed. Zelf was ik een kind van 6 of 8 jaar. Wij hebben toen die boekjes van het Vlaams Blok gekregen. Sorry, maar daarin stonden wel die vliegtuigen. En dat ging over mij en mijn vader. “Terug naar eigen land.” Ik vroeg toen nog aan mijn vader wat ik daar moest gaan doen. Ik ben hier geboren. Dus ja, mijnheer Sintobin… (Opmerkingen van Stijn De Roo)
Hebt u er een probleem mee dat ik het zo zeg, mijnheer De Roo? Er is misschien een coalitie aan de gang tussen cd&v en Vlaams Belang, want jullie verdedigen elkaar continu. Mijnheer Sintobin, ik wil… (Opmerkingen)
Tinne Rombouts (cd&v)
Kunnen we bij het onderwerp van de vraagstelling blijven, voorzitter?
Minister Zuhal Demir
Ik wil dat toch nog eens gezegd hebben. U zegt dat dat niet klopt. Dat klopt wel. Dat was zo eind jaren 80, in de jaren 90. U moet dus niet ontkennen dat u dat ooit hebt gezegd. (Opmerkingen van Stefaan Sintobin)
De voorzitter
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Mieke Schauvliege (Groen)
Minister, ik heb uw antwoord goed gehoord. Ik heb op 24 maart 2023 een schriftelijke vraag gesteld. U kon toen geen antwoord geven op de vraag wat de timing is. Nu hoor ik eigenlijk opnieuw geen timing. U belooft dat er een ontwerp van decreet bij de Vlaamse Regering ingediend zal worden, maar tegelijkertijd zegt u erbij dat de twee breekpunten waarvan cd&v hier al meerdere keren verklaard heeft dat ze zonder die breekpunten niet zullen stemmen, daar nog niet in zullen zitten. U geeft aan dat u naar de adviesraden zult trekken met het Stikstofdecreet zonder dat er al uitspraak is over de twee breekpunten. Eigenlijk staat u nog geen stap verder dan op het moment dat u uw eerste akkoord aankondigde. We zijn drie jaar verder sinds 2021, sinds de uitspraak door de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Ik kan alleen maar vaststellen dat de landbouwers nog altijd niet weten waar ze aan toe zijn, en de natuur al veel langer in de rats zit.
Dus, minister, kan ik niet anders dan aandringen tot spoed, en ook de volgorde correct te nemen. Er moet wel een oplossing komen. Als de discussie van vooraf aan begint op het moment dat het ontwerp van decreet op tafel komt, keren we terug in plaats van stappen vooruit te zetten. Wat we nu nodig hebben, zijn stappen vooruit: voor onze landbouw, maar zeker voor onze natuur.
De voorzitter
De heer Sintobin heeft het woord.
Stefaan Sintobin (Vlaams Belang)
Ik weet niet of ik na alle onzin die de minister heeft verteld, nog moet reageren. Ik heb trouwens zelf erkend dat we op veertig jaar tijd wel geëvolueerd zijn. Ik ken de boekjes waarnaar u verwijst. Maar op veertig jaar tijd zijn we als partij geëvolueerd, dat zult u wel erkennen. Niet voor niks zijn we de grootste partij in de peilingen. We zullen wel zien wat de stemmingen volgend jaar zullen opleveren.
Ik vind het allemaal niet ter zake doen. U haalt een hoop zaken aan over mijn naam, en het Vlaams Blok van veertig jaar geleden, en dat u van Koerdische afstamming bent. Dat interesseert me in het kader van deze vraag niet. Ik wil er wel eens een studentendebat over voeren met u, maar toch niet in het kader van deze vraag. Collega Schauvliege heeft gelijk. Het is natuurlijk ook opvallend dat de collega’s van cd&v niet tussenkomen. Ze weten wel hoe het op dit moment zit, en dat ze niet akkoord gaan met u.
U moet niet zo doen, het is zo. De vraag van mevrouw Schauvliege is correct: hoe zit het nu met de timing van dat Stikstofdecreet? In februari 2022 stond Jan Jambon triomfantelijk te zwaaien in de plenaire vergadering, en zei hij dat men een historisch akkoord had bereikt. We zijn twee jaar verder, en staan nog geen stap verder. En ik ben het eens met collega Schauvliege. Wie is daarvan de dupe? De mensen op het terrein.
U mag nog honderd keer zeggen dat wij niet geïnteresseerd zijn in de natuur, niemand gelooft u nog. We hebben er altijd voor gepleit dat er ook ruimte moet zijn voor landbouw. Als het zo verdergaat … Want we spreken hier over het Stikstofdecreet. U roept wel luid over de Natuurherstelwet, en verwijst dan naar Europa. Maar het zijn wij die het zullen moeten uitvoeren. Parkendecreet, de natuurherstelwet, het Stikstofdecreet, het mestactieplan: als je het allemaal optelt, kun je evengoed zeggen dat je de landbouw wegdoet. Daarover gaat de discussie. Dat schijnt u blijkbaar niet te beseffen.
De voorzitter
De heer De Roo heeft het woord.
Stijn De Roo (cd&v)
Een persoonlijk feit, voorzitter. Voor het verslag wil ik meedelen dat ik het enorm betreur dat in deze commissie – we spreken over Leefmilieu – de minister mij in relatie brengt met de praktijken van een partij die veroordeeld is voor racisme. De minister heeft verwezen naar een vorig feit, het ging daarover.
Voorzitter, ik denk dat als wij in deze commissie oproepen om ons te houden aan de essentie van de vraagstelling, dat een legitieme vraag is vanuit het parlement en dat niet gevolgd hoeft te worden door een veroordeling, een verwijt of een desavouering van een parlementslid, zijnde mezelf.
De voorzitter
Dat is bij dezen genoteerd.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.
