Voordelen verbod op biggencastratie

Mevrouw Joosen heeft het woord.

Minister, op 9 mei verscheen in het Belgisch Staatsblad een nieuw KB waarin bepaald wordt dat landbouwers nu zelf hun biggen mogen verdoven alvorens ze te castreren. Mogelijk zullen landbouwers voortaan dus zelf verdoven. De sector lijkt tevreden met deze mogelijkheid, maar een volledige uitschakeling van de pijn tijdens de ingreep, noch een verplichting om te verdoven is het natuurlijk niet. Ook minister Weyts had vorige week tijdens de commissie Dierenwelzijn terecht kritiek op het nieuwe KB en wijst erop dat een niet-verplichte verdoving bij biggencastratie ons er niet van mag weerhouden om te blijven streven naar een verbod op biggencastratie.

Ik heb al meermaals, zowel in deze commissie als in de commissie Dierenwelzijn een pleidooi gehouden om een verbod op biggencastratie door te voeren. Het onderwerp van biggencastratie staat ook al lang hoog op de agenda van de varkenssector. In het verleden werd er een engagementsverklaring aangegaan door de verschillende partners in de sector om te stoppen met de praktijk van het castreren van biggen, maar het blijkt dat dat tot op de dag van vandaag onhaalbaar is.

Het hoeft voor de landbouwer nochtans zeker geen bijkomende kost te zijn. Uit Zweeds onderzoek blijkt dat intacte beren 10 tot 15 procent minder voedsel nodig hebben om dezelfde hoeveelheid vlees te produceren als gecastreerde beren.

Ik weet dat er vaak wordt verwezen naar het vrijkomen van berengeur wanneer het vlees van niet-gecastreerde beren wordt verhit, maar daarvoor is ondertussen een vaccin op de markt. Ondertussen wordt het al toegediend aan 15 procent van de mannelijke biggen. Het Belgische varkensvlees van niet-gecastreerde beren zal ook kunnen uitgevoerd worden naar Duitsland, Polen en Nederland, wat toch wel 60 procent van onze exportmarkt is. Het kan ook zonder probleem worden uitgevoerd naar China. Het vaccin tegen berengeur is immers geregistreerd en goedgekeurd in China. Onder andere de Verenigde Staten, Brazilië en Canada voeren al gevaccineerd varkensvlees uit naar China. Laten we hopen dat de Chinese markt snel weer open is voor de Vlaamse varkensboeren.

Minister, hoe staat u zelf tegenover biggencastratie?

Wat zijn volgens u de grootste struikelblokken om een verbod op biggencastratie mogelijk te maken, zowel op beleidsmatig vlak als gesteld vanuit de varkenssector?

Hebt u de indruk dat er Europees nog zaken bewegen?

Bent u bereid om in overleg te gaan met uw verschillende collega’s op de verschillende niveaus en het onderwerp te bespreken?

Minister Brouns heeft het woord.

Biggencastratie is een maatregel die we zouden willen vermijden, maar die kan in de huidige situatie nog niet in alle bedrijven zonder meer achterwege worden gelaten. Ik wil wel benadrukken dat het huidige KB van 9 mei het gebruik van verdoving niet alleen toelaat, maar effectief ook verplicht. Dit is ook in lijn met de stap die Vlaanderen in 2021 al nam in het kader van het Belpork-lastenboek. Het volledig onnodig maken van castratie blijft een na te streven doel, maar zolang dit nog niet lukt, is castreren mits verdoving toch een stap in de goede richting.

Het is vandaag onmogelijk om – zonder significant in kwaliteit en prijs in te boeten –beren of immunocastraten aan de handel aan te bieden zonder voorafgaand akkoord. Voor de binnenlandse markt die bediend wordt door de grootdistributeurs is dit akkoord er, maar voor de overige afzet is dat nog niet het geval.

Afnemers zijn nog steeds terughoudend vanwege een gebrek aan marktacceptatie, door het ontbreken van een op grote schaal praktisch toepasbare methode voor berengeurdetectie en door kwaliteitsaspecten bij de verwerking. Zoals u aanhaalt, zijn er voor de varkenshouders voordelen als ze intacte beren of immunocastraten kunnen leveren, mits er geen boete tegenover staat. De belemmerende factor zit dus niet bij de varkenshouders. Het is bovendien niet omdat een importerend land de import van vlees van immunocastraten of intacte beren wettelijk toelaat, dat de commerciële bedrijven die daar actief zijn, ze tegen een faire prijs willen afnemen.

Dat er in heel wat landen waar dierenwelzijn hoog op de agenda staat, nog steeds wordt gecastreerd, toont aan dat de praktische bezwaren ernstig moeten worden genomen. Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan Zweden, Noorwegen en Zwitserland. De wens om castratie onnodig te maken is zeker breed en algemeen aanwezig, maar verdere marktontwikkeling voor vlees van intacte beren en immunocastraten en innovatie op het vlak van berengeurdetectie zijn nog vereist. Ik blijf, conform het regeerakkoord, ook pleiten voor een gelijk speelveld: een verbod moet op Europees niveau gebeuren.

Voor verdere gesprekken hierover op Europees niveau laat ik het initiatief over aan de collega bevoegd voor Dierenwelzijn, maar ik ben zeker bereid tot overleg.

Mevrouw Joosen heeft het woord.

Dank u, minister, voor uw antwoord. Landbouwers hebben nu natuurlijk zelf de mogelijkheid om de verdoving te doen in plaats van de dierenartsen. Maar daarvoor is het wel belangrijk dat ze over voldoende kennis van zaken beschikken om die verdoving op een goede manier uit te voeren. Opleiding en sensibilisering zijn daar, denk ik, toch heel belangrijke pijlers.

Ik hoop dat het nieuwe KB de sector niet op de lauweren doet rusten, want we zien toch wel wat bewegen, ook op de internationale handelsmarkt. Er zijn tal van evoluties. Het vaccin wordt stelselmatig goedgekeurd, de exportmarkten worden opengesteld, maar er zijn ook een reeks supermarkten die hierop zullen inspelen, en zullen besluiten om geen vlees meer van gecastreerde biggen te verkopen. Ook hamburgerketens zullen op de kar springen. In zo’n bewegende internationale handelscontext denk ik dat het belangrijk is dat onze varkenssector mee is met die evoluties, en dat ze de boot niet missen.

In Finland heeft men recent een uitdoofscenario beslist. Vanaf 2027 is het daar verboden om onverdoofd biggen te castreren, en vanaf 2035 is er een verbod op biggencastratie. Zij hebben, om daartoe te komen, een taskforce opgericht rond export. Ze zullen binnen die taskforce de handelsbeperkingen in kaart brengen, en kijken op welke manier daarop ingespeeld kan worden.

Ik heb dan ook twee bijkomende vragen voor uw, minister. Zijn de landbouwers in staat om die verdoving zelf op een goede manier toe te dienen? Hebben zij daarvoor voldoende kennis? Of zult u nog inzetten op sensibilisering en bijkomende opleiding? En de tweede vraag: het idee vanuit Finland om te werken met een taskforce die die handelsbeperkingen in kaart zal brengen en kan anticiperen op die knelpunten, zou dat een goed idee zijn?

Minister Brouns heeft het woord?

Wat uw laatste punt betreft, denk ik wel dat het een goed idee is. U moet dat met de collega van Dierenwelzijn verder opnemen. Ik denk dat dat onder zijn verantwoordelijkheid valt.

Onze landbouwers zijn daartoe in staat, maar opleiding, begeleiding en sensibilisering kunnen nooit kwaad. Ik denk dus dat dat ondersteunend zeker kan.

Mevrouw Joosen heeft het woord.

Ik wilde er toch nog eventjes op wijzen dat momenteel die verdoving maar in 3 procent van de gevallen wordt toegepast. Ik denk dus dat heel wat landbouwers op het terrein nog niet over alle informatie beschikken.

Zo’n verdoving toepassen is zeker niet gemakkelijk. De dieren bewegen, en er moet een goede timing zijn naar de incisie toe. Ik denk dat het een belangrijk punt zal zijn om daarover voldoende informatie op het terrein te brengen, want als die verdoving niet op een goede manier wordt uitgevoerd, heeft ze totaal geen zin of meerwaarde. Ik denk dat het wel belangrijk is dat onze landbouwers daarover voldoende informatie krijgen.

Verder blijf ik natuurlijk voorstander van verdere stappen richting een totaalverbod op biggencastratie.

De vraag om uitleg is afgehandeld.