“We vergeten soms wat een divers voedselaanbod we hebben in Vlaanderen. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar het geoliede voedselsysteem wordt wel degelijk geconfronteerd met gigantische uitdagingen. Vlaanderen heeft sinds november 2022 een voedselstrategie, die samen met een brede coalitie van vertegenwoordigers van agrovoedingsketen, maatschappij, onderzoek en beleid werd ontwikkeld. Met deze strategie geven we richting en zetten we mee de schouders onder acties die bijdragen aan een veerkrachtiger en duurzamer voedselsysteem. Op de Open Food-conferentie in 2024 willen we Vlaanderen op de kaart zetten als belangrijke voedselregio en inspireren,” aldus Vlaams minister van Landbouw en Voedsel Jo Brouns.
De Open Food-conferentie vindt plaats van 11 tot 13 maart 2024 in het Provinciehuis van Leuven. We stellen een duurzaam Europees voedselbeleid via samenwerking en innovatie voorop. Verschillende stakeholders uit binnen- en buitenland tekenen present: spelers uit de agrovoedingsketen, wetenschappelijke experts, beleidsmakers bij de EU en de EU-lidstaten, vertegenwoordigers van ngo’s en belangenorganisaties, en andere belanghebbenden. Via dialoog en interactie zoeken we synergieën tussen wetenschap, beleid en praktijk. We organiseren workshops , panelgesprekken, uitstappen en netwerkmomenten, en dat rond thema’s zoals nieuwe eiwitten, voedselomgevingen, voeding voor specifieke doelgroepen, voedselzekerheid, eerlijke prijzen, voedselongelijkheid, beleidsstrategieën. Uit de conferentie zal een set van aanbevelingen voortkomen voor de volgende legislatuur. Er is ook uitwisseling met andere conferenties rond specifieke thema’s als voedselverspilling, circulariteit en duurzame voedselsystemen.
De Vlaamse voedselstrategie Go4Food is opgebouwd rond vier pijlers: gezonde en duurzame voeding voor iedereen, voedselsysteem binnen ecologische grenzen, voluit voor een veerkrachtige voedseleconomie en verbinding van boer tot burger. De vier pijlers zijn centraal met elkaar verbonden in een hart om het belang van de systeemaanpak te benadrukken. De strategie krijgt vorm door engagementen van partners in de vorm van voedseldeals. Samenwerking dus rond thema’s als eerlijke prijzen, gezonde en duurzame voedselomgevingen en agro-ecologie.
Met steun van het Agentschap Ondernemen & Innoveren werd binnen een van de voedeldeals dit jaar bijvoorbeeld een citizen-scienceproject gestart. Een consortium onder leiding van Sciensano gaat met een groep burgerwetenschappers, beleidsmakers en bedrijven uit de voedingssector aan de slag rond de impact van voedingsomgevingen. De onderzoeksvragen luiden: Welke voeding kopen verschillende Vlaamse bevolkingsgroepen, waar en om welke redenen en hoe kan dat worden bijgestuurd richting een gezond en duurzaam voedselpatroon? De resultaten zullen zorgen voor een betere communicatie rond voedsel, onderbouwde strategieën bij voedingsbedrijven en actie door zowel de voedingsindustrie, beleidsmakers als consumenten.
Innovatie in het systeem is een belangrijke katalysator, het liefst ook via cocreatie. Daarom konden operationele groepen, bestaande uit landbouwers en andere actoren, via Europese Innovatiepartnerschappen (EIP) steun aanvragen voor een project rond eerlijke prijsvorming en echte prijzen of rond het aanmoedigen van gezonde, duurzame en betaalbare voedselpatronen via diverse cateringsettings.
En ook onderzoek wordt niet vergeten: een lopende thematische oproep van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek, goed voor een totaal budget van 10 miljoen euro, heeft betrekking op verschillende doelstellingen uit de voedselstrategie.
Op het terrein lopen er binnen de agrovoedingsketen (van landbouw over voedingsindustrie tot catering, horeca en retail) al veel inspirerende projecten en ook burgers en middenveldorganisaties starten ambitieuze initiatieven op om te werken aan een beter voedselsysteem. Minister Jo Brouns heeft binnen de voedselstrategie een projectsubsidie verleend aan acht voedselveranderaars. Zo pakt Brood(doos)nodig?!, een initiatief van Enchanté vzw, in diverse steden de problematiek van lege brooddozen op school aan via solidaire bijdragen. Het partnerschap Generation Food bevordert als pre-incubator ondernemerschap in duurzame voeding door middel van experimenten, cocreatie en netwerkevenementen. Robin Food, een initiatief van SAAMO Vlaams-Brabant, gaat, in samenwerking met het ILVO, op zoek naar gedragen oplossingen voor voedselreststromen door bijvoorbeeld een courgetteconfituur te maken op basis van overschotten.
De Vlaamse voedselstrategie is gestoeld op samenwerking tussen verschillende overheidsdiensten rond voedsel. Het aantal acties die daaruit voortvloeien is groot, het aantal partners die hieraan bijdragen enorm. Dat leverde dit jaar bijvoorbeeld een monitor voedselverlies en een voortgangsverslag van het actieplan voedselverlies op. Een eiwitactieprogramma loopt op volle toeren. Er komt een Vlaams Culinair Centrum in Antwerpen. Er wordt werk gemaakt van voedsellandschappen, milieuverantwoorde voeding werd in de voedingsdriehoek geïntegreerd, er loopt een nieuw strategisch plan rond biologische voeding, enz.
Kortom, op alle fronten schakelen we een versnelling hoger om te werken aan de uitdagingen rond voedsel op vlak van gezondheid, leefmilieu en klimaat, maatschappelijke verbinding, innovatie en economische veerkracht. Tenslotte is het niet één keer per jaar voedseldag, maar alle dagen van het jaar.
Meer info op Go4Food: een Vlaamse voedselstrategie voor morgen | Landbouw en Visserij (vlaanderen.be)
