ILVO werkte voor deze studie samen met de Agricultural Economics and Policy Group van ETH Zurich (Zwitserland). ‘We weten nu vanaf welke hitteduur en -ernst er opbrengstverliezen optreden, en tot op welk hittepunt de melkveehouders met de huidige anti-hittestress technieken het risico op negatieve effecten kunnen beheersen of beperken.’
Vlaamse melkveehouderij als studiecase
Dat hoge temperaturen en een hoge luchtvochtigheid de melkhoeveelheid en de melkkwaliteit (bijvoorbeeld het vet- en eiwitgehalte) aantasten, is intuïtief bekend bij de landbouwers. De grootte en het verloop van de economische schade door hitte is nu berekend.
De onderzoekers lieten hun berekeningen los op bijna 180.000 unieke maandcijfers over melkkwantiteit en -kwaliteit op boerderijniveau, van alle melkveebedrijven in Vlaanderen gedurende 6 jaar (N = 178.843; jaren 2009-2015). Deze dataset over zuivelproductie werd gematcht met weersgegevens met hoge resolutie, meer bepaald met de zogenaamde Temperature Humidity Index (THI). Sommige resultaten nuanceren vaststellingen uit kleinschaliger experimenteel hitteonderzoek.
Econometrische methodiek
Met behulp van fixed effects regressie richtte het onderzoek zich op warmteschokken, d.w.z. de afwijkingen van het gemiddelde klimaat op de specifieke locatie van elk melkveebedrijf, op productieschokken, d.w.z. afwijkingen van de gemiddelde productie van de hoeve. De onderzoekers gebruikten niet-lineaire beperkte kubische splines regressie om de respons van melkkwaliteit en -hoeveelheid op blootstelling aan Temperature Humidity Index (THI) per uur te schatten. De analyse maakte het mogelijk om bewijs te leveren voor de werkelijke effecten van blootstelling aan extreme hitte voor een zeer representatieve populatie van boeren.
€1500 per bedrijf per maand opbrengstderving
Warmteschokken (plotse warme en vochtige omstandigheden) leiden bij de koe tot een afname van de melkhoeveelheid en het eiwitgehalte. Het gehalte aan melkvet lijkt niet of nauwelijks beïnvloed te zijn. Dat het melkvet niet beïnvloed wordt door hitte, en zelfs eerder toeneemt boven een bepaalde hittedrempel, is in tegenspraak met eerder experimenteel werk, en het toont dat er minstens op deze indicator langer weerwerk tegen de hitte-effecten wordt geboden.
De vastgestelde effecten zijn van aanzienlijk economisch belang. In de maand met de meest extreme THI waarden verliest een gemiddeld bedrijf bijna 5% aan melkproductie. Voor een gemiddeld bedrijf en een gemiddelde prijs van 30 eurocent per liter komt dit neer op een verlies van 440 euro voor die maand, voor de 5% ergst getroffen bedrijven in die maand is dat meer dan 1500 euro. Deze economische impact houdt nog geen rekening met eventuele gestegen kosten in die periode.
De jongste jaren neemt het aantal hittegolven per jaar toe. Uit een simulatieberekening concluderen de onderzoekers dat elke extra dag met een THI van 85 (wat bijvoorbeeld overeenkomt met een temperatuur van 33°C en een relatieve luchtvochtigheid van 65%) op een gemiddeld melkveebedrijf en aan een gemiddelde melkprijs tot een omzetverlies van 500 euro kan leiden.
Hoeveelheid melk, hoeveelheid melk in omgerekende standaard-samenstelling en eiwitgehalte van de melk dalen scherp boven een bepaalde hittestress. Vetgehalte maakt de neerwaartse knip niet. *Fpcm = gestandaardiseerde melk: Fat and Proteïn Corrected Milk
Vanaf wanneer is warmte schadelijk
De kritische THI-drempel (Temperature Humidity Index) waarboven blootstelling leidt tot scherpe verminderingen van melkhoeveelheid en melkeiwitgehaltes ligt over het algemeen hoger dan eerdere experimentele studies suggereren. Duidelijk is (zie grafiek) dat er boven een THI van 76 een steile daling van de melkparameters (behoudens vetgehalte) optreedt.
Boeren kunnen de hittestress bij hun koeien, en de negatieve gevolgen van warmteschokken in de stal of op de weide succesvol verminderen via anti-hitte maatregelen, zij het slechts gedeeltelijk. Mogelijke strategieën zijn bijvoorbeeld ventilatie, waterverneveling in de stal, voorzien in genoeg drinkwater op een optimale temperatuur, beweiding op de koelste momenten van het etmaal of aanpassingen aan de melkveestapel.
Erwin Wauters (ILVO): ‘We zien dat er een THI-grens is waarboven de anti-hittestress maatregelen niet meer in staat zijn om de opbrengstverliezen te neutraliseren.’
Toekomst
Over de gehele onderzochte periode waarin data beschikbaar was, namelijk 2009-2015, was de economische impact nog enigszins beperkt, doordat zeer hoge THI-waarden nog niet zo frequent voorkwamen. Het economisch belang van hittestress op melkveebedrijven is echter aanzienlijk en groeit nog steeds, door het toenemen van de klimaatverandering. In de recentere periode zijn dagen met hoge THI waarden veel frequenter geweest.
De dataset van deze studie maakte het niet mogelijk om de al dan niet aanwezige anti-hittestress maatregelen en strategieën bij de afzonderlijke boeren te evalueren op hun economische efficiëntie. Meer onderzoek naar de anti-hittestress maatregelen bij melkvee en hun kosten – batenbalans zijn nuttig en nodig.
De hier geïdentificeerde effecten zijn relevant voor de zuivelindustrie, omdat hittegolven die meestal in de hele regio voorkomen, kunnen leiden tot aanzienlijke schommelingen in de melkkwantiteit en -kwaliteit. Ook voor het beleid is het goed om te weten in welke mate het landbouwbedrijf te ondersteunen is (bijvoorbeeld door voorlichting en financiële steun) en welke andere instrumenten voor risicobeheer (vb. het afsluiten van weersverzekeringen) zinvol zijn.
Dit soort onderzoek toont tot slot de waarde van het gebruik van data uit de praktijk als aanvulling op experimentele gegevens, aangezien studies onder experimentele omstandigheden geen rekening houden met eventuele aanpassingen die de boer doet.
Vlaamse praktijkkennis over hittestress bij koeien en mogelijk verweer daartegen
ILVO is in Vlaanderen, samen met onderzoekspartners, actief qua hitte-beheersingsstrategieën. De onderzoeksresultaten kunnen de landbouwers vernemen op o.m. de website van het ILVO- rundveeloket: Hittestress, wat doet het met een koe? | RUNDVEELOKET. Recent zijn er ook educatieve artikels en filmpjes gemaakt binnen het onderzoeksproject ‘eerste hulp bij hittestress koe’. Ventilatoren als hulpmiddel in de strijd tegen hittestress bij runderen
Watertechnieken bij erge hittestress: Welke mogelijkheden zijn er?
Broeiremmers gebruiken tijdens periodes van hittestress
Preventie van hittestress: kosten en opbrengsten van verschillende technieken in beeld
Contact en links
Greet Riebbels, communicatie ILVO greet.Riebbels@ilvo.vlaanderen.be M. 0486 26 00 14
Dr. Erwin Wauters, ILVO expert landbouweconomie erwin.wauters@ilvo.vlaanderen.be T. 09 272 23 47
Medeauteurs van de studie zijn Willemijn Vroege, Robert Finger en Tobias Dalhaus
Tobias Dalhaus op X: 'ICYMI: New paper in @AGSY_Journal on the impact of heat on dairy production based on a huge dataset from Belgium Results suggest that farmers are at least partly able to manage impacts with: Willemijn Vroege, @WautersErwin, & @RobertFinger1
👉https://t.co/C6v2D1oQwW https://t.co/mXGtxVgD3j' / X (twitter.com)
Robert Finger op X: 'Effects of extreme heat on milk quantity and quality New @aecp_eth paper led by @willemijnvroege with @tobi_dal and @WautersErwin published in Agricultural Systems. Contribution to @surefarmproject https://t.co/mpSARH3xh0 https://t.co/XEn4gaiWjG' / X (twitter.com)
Tobias Dalhaus op X: '"Heat affects dairy farms in Belgium economically, but less than previously thought" new @WUReconomic blog with @RobertFinger1 @WautersErwin and Willemijn Vroege blog 👉https://t.co/cSBOjtMohC paper 👉https://t.co/C6v2D1oQwW https://t.co/XASOanRGFI' / X (twitter.com)
Robert Finger op X: 'Hitze schädigt Milchviehbetriebe, aber weniger als bisher angenommen Neuer @aecp_eth #Agrarpolitik-Blog mit @tobi_dal @WautersErwin & W. Vroege https://t.co/WMIAZhzp1x' / X (twitter.com)
