In vergelijking met de rest van de EU ligt de productiewaarde per Vlaams bedrijf met 255.000 euro aan de hoge kant. Enkel in Nederland en Denemarken ligt die waarde hoger. Het aandeel van de Europese directe steun in het inkomen ligt met 15% dan weer onder het EU-gemiddelde. Enkel in Italië en Nederland is het percentage nog lager. Jo Brouns: “Dat de Vlaamse landbouw met vele uitdagingen, is een understatement. Maar dit rapport toont toch nog eens de vele troeven. Ik denk aan het vakmanschap en de passie binnen de familiale landbouwbedrijven, de hoge productiviteit, de gunstige productieomgeving, de sterk ontwikkelde logistiek en infrastructuur, geavanceerd onderzoek en innovatie en gemakkelijke toegang tot lokale en internationale markten. Met onze hoge omzet per bedrijf en lage afhankelijkheid van subsidies staan we twee keer op het Europese podium.”
De productiewaarde van de Vlaamse en tuinbouw bedroeg in 2021 zo’n 6,3 miljard euro. Meer dan de helft daarvan is afkomstig van de dierlijke sectoren. De varkenshouderij is met 1,3 miljard euro de belangrijkste deelsector voor de melkveehouders die 1,1 miljard euro aan omzet realiseren en de groententelers met 940 miljoen euro. In de periode 2007-2021 bleef de productiewaarde een licht stijgende trend noteren.
Een andere indicator die met veel aandacht zal bekeken worden is de evolutie van de veestapel. Ten opzichte van 2005 was de varkensstapel in 2020 met 5 procent gedaald, in lijn met het Europees gemiddelde. In 2020 waren er 5,4 miljoen varkens, ruim een half miljoen minder dan tien jaar eerder. Bij rundvee was de daling zelfs iets sterker met -6% in vergelijking met het Europees gemiddelde van -4%. Brouns: “Bij veel mensen leeft een bepaalde fixatie op de grootte van de veestapel, maar voor een boer telt uiteindelijk het inkomen dat hij zelf overhoudt aan het eind van de maand. De evolutie van de veestapel volgt de economische realiteiten van de ondernemer en de keuzes van de consument. Vleesveehouders hebben het slechtste familiaal arbeidsinkomen en dus maken zij vaak de omslag naar melkvee. De Vlaamse consument kiest steeds vaker voor een stukje kip en het inkomen van de kippenhouders is het hoogste van alle veehouderijen, dus zien we ook bij de pluimveestapel een stevige groei.”
Een ander aandachtspunt in het landbouwrapport is de vergrijzing van de sector. Vlaanderen telt 22.450 landbouwbedrijven, waarvan 16.250 met beroepsmatig karakter. Het aantal bedrijven is ten opzichte van 2012 met bijna 11% teruggelopen of een daling van gemiddeld 1% per jaar. Een gemiddelde landbouwer is vandaag 56 jaar. In 2009 was dat nog 52 jaar. Een kwart van de landbouwers is vandaag ouder dan 65, terwijl slecht 15% jonger is dan 40 jaar. “De demografische piramide in de landbouw moet ons nog altijd zorgen baren. Het is een cijfer dat ik de laatste maanden vaak herhaald heb: slechts 13% van de bedrijfsleiders ouder dan 50 jaar beschikt over een opvolger. Boeren die willen overnemen of starten, daar moeten we echt heel zuinig mee omspringen. De voorbije jaren hebben onze landbouwers soms te weinig waardering gevoeld van de consument en het beleid, zowel op financieel als op emotioneel gebied. We moeten hen absoluut die erkenning geven als producent van veilig, kwalitatief en duurzaam voedsel, als ondernemer die bijdraagt aan onze welvaart en als behoeder van onze mooie Vlaamse landschappen”, besluit Brouns.
Agropolis, de incubator en bedrijvensite voor agrofoodbedrijven in Kinrooi
Agropolis, dé incubator en bedrijvensite voor agrofoodbedrijven, herbergt heel wat innovatieve spelers in de landbouw en vormt daarmee de perfecte locatie voor de voorstelling van het landbouwrapport 2024. De doelstelling van Agropolis is 2-ledig: Enerzijds brengt Agropolis bedrijven samen die vanuit hetzelfde gedachtegoed werken aan hun nieuwe ontwikkeling, zowel vanuit economisch als ecologisch standpunt. Anderzijds vormt Agropolis samen met onze bedrijven een inspiratiebron voor de land- en tuinbouw van morgen. De sector staat voor gigantische uitdagingen, maar we geloven erin dat het innovatiepotentieel ook enorme kansen biedt. Zo lopen er op de site projecten rond nieuwe teelten (o.a. paddestoelen, edamame, suikermaïs en yacon), wordt er onderzoek gedaan naar geïntegreerde gewasbescherming, wordt bestudeerd hoe reststromen kunnen omgezet worden in hoogwaardige eiwitten & vetten én is Agropolis ervan overtuigd dat aquacultuur een plek kan krijgen in de Vlaamse landbouwsector. Meer info op https://www.agropolis-kinrooi.be/
Het Landbouwrapport 2024 is beschikbaar op de landbouwcijferwebsite landbouwcijfers.vlaanderen.be/landbouwrapport-2024-lara
Enkele actuele kerncijfers uit het rapport:
- Vlaanderen telt in 2022 22.450 landbouwbedrijven, waarvan 16.250 met beroepsmatig karakter. Het aantal bedrijven is ten opzichte van 2012 met bijna 11% teruggelopen of een daling van gemiddeld 1% per jaar. Veeteelt is veruit de belangrijkste specialisatie (46%), gevolgd door akkerbouw (33%) en tuinbouw (13%). Binnen de gespecialiseerde veeteeltbedrijven is meer dan de helft in melk- en rundvee gespecialiseerd.
- De veestapel bestaat in 2022 uit 5,4 miljoen varkens, 1,2 miljoen runderen en 45,5 miljoen stuks pluimvee. Het aantal zoogkoeien en varkens is gedaald ten opzichte van 2012, terwijl het aantal melkkoeien en kippen gestegen is. Een gespecialiseerd pluimveebedrijf telt gemiddeld 67.360 stuks pluimvee, een varkensbedrijf 2.310 varkens en een rundveebedrijf 160 runderen.
- De land- en tuinbouw bewerkt in 2022 een oppervlakte van 620.000 hectare. Dat is 46% van de Vlaamse grondoppervlakte. Voedergewassen nemen met 55% hiervan het grootste aandeel in, wat het belang van de veehouderij in Vlaanderen illustreert. Een landbouwbedrijf in Vlaanderen heeft gemiddeld 27,6 hectare cultuurgrond. Dat is 13% meer dan in 2012.
- Een landbouwer is in 2022 gemiddeld 56 jaar. In 2009 was dat nog 52 jaar. 26% is vandaag ouder dan 65, 15% is 40 jaar of jonger. 20% van de bedrijfsleiders zijn vrouwen. Slechts 13% van de bedrijfsleiders ouder dan 50 jaar beschikt in 2020 over een vermoedelijke opvolger.
- Het gemiddelde arbeidsinkomen per familiale arbeidskracht (FAK) bedraagt in de landbouw in 2021 44.700 euro. Ter vergelijking: het gemiddelde inkomen van een loontrekkende is 48.600 euro. De tuinbouwbedrijven doen het met 84.100 euro per FAK aanzienlijk beter dan de landbouwbedrijven met 33.700 euro per FAK. Het best presteren de glasgroentebedrijven. Op ruime afstand volgen fruitteeltbedrijven, varkensbedrijven, melkveebedrijven en akkerbouwbedrijven. De vleesveebedrijven bengelen helemaal onderaan.
- De productiewaarde van de Vlaamse en tuinbouw bedraagt in 2021 6,3 miljard euro. Daarvan komt het grootste deel voort uit de veeteelt (57%). Tuinbouw en akkerbouw volgen met respectievelijk 33% en 10%. De vijf belangrijkste subsectoren zijn varkens (1,3 miljard euro), melk en melkderivaten (1,1 miljard euro), groenten (940 miljoen euro), sierteeltproducten (580 miljoen euro) en runderen (575 miljoen euro). In de periode 2007-2021 tekent de productiewaarde een licht stijgende trend op.
-
In vergelijking met andere EU-lidstaten ligt de productiewaarde per bedrijf in Vlaanderen in 2021 met 255.000 euro aan de hoge kant. Enkel in Nederland en Denemarken ligt die waarde hoger. Het aandeel van rechtstreekse steun in het factorinkomen ligt in 2021 daarentegen met 15% onder het EU-gemiddelde. Enkel in Italië en Nederland is het percentage nog lager. Ondanks een sterke stijging van het aantal biologische bedrijven tegenover 2013 blijft het aandeel biobedrijven in Vlaanderen in 2020 met 1,5% laag.
