De voorzitter
De heer Sintobin heeft het woord.
Stefaan Sintobin (Vlaams Belang)
Minister-president, vorige week werden we geconfronteerd met stevige boerenprotesten en blokkades. Die blokkades wilde u opheffen, maar hebben gelukkig geleid tot een overleg op vrijdag. Daar werden alle problemen op tafel gelegd door de landbouworganisaties: de administratieve overlast, reglementering, onhaalbare Europese doelstellingen en ga zo maar door. Het resultaat van dat overleg was dat jullie van een conflictmodel naar een overlegmodel wilde gaan. Dat heeft geduurd tot ‘De afspraak’ begon. In ‘De afspraak’ vond Demir het nodig om de BB en enkele cd&v’ers onder de bus te gooien door te zeggen dat de boeren een barbecue zijn gestart op de autostrade, een paar pinten hebben gedronken en vervolgens dronken weer naar huis zijn gereden.
Dat was minister Demir op vrijdag, na de aankondiging van het overlegmodel.
Maar er was ook begin deze week, maandag, een plotse opstoot van verkiezingskoorts bij cd&v, die out of the blue een voorstel lanceerde en daarmee ook het conflict voedde, onder andere over het beschermen van landbouwgrond en het niet meer aankopen van landbouwgrond door het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) en Natuurpunt.
Gisteren was er dan een nieuw, kort overleg – ik las dat het heel kort was –, omdat de Vlaamse Regering opnieuw onder elkaar in discussie ging, de Vlaamse landbouwers niets kon bieden en daarom besloot het overleg uit te stellen.
Minister-president, wat wordt het nu in de komende weken en komende maanden? (Applaus bij het Vlaams Belang)
De voorzitter
De heer Coel heeft het woord.
Arnout Coel (N-VA)
Minister-president, toen ik op de lijst zag wie mijn medevraagstellers waren, wist ik meteen dat ik de perceptie voor strafste boerensupporter hier vandaag niet zou winnen. Dat is echter ook niet de ambitie van mijn vraag. Ik denk ook niet dat de actievoerders van vorige week en de vele landbouwers die ik heb gesproken, zitten te wachten op een politiek opbod. Om ter stoerst, om ter strafst steun uitspreken, daar hebben ze eigenlijk niets aan.
Waarop ze wel zitten te wachten, is een coherent landbouwbeleid op alle niveaus: Europees, federaal en ook Vlaams. Ik denk dat we daar op Vlaams niveau nog wel wat werk hebben en voor eigen deur moeten vegen. We hebben heel wat instrumenten, maar in eerste instantie is er ons eigen landbouwbeleid waarmee we verdienmodellen voor onze landbouwers moeten versterken. Uiteraard is er ook: ruimtelijke ordening, grondenbeleid, rechtszekere vergunningen geven en – waar we in Vlaanderen soms wat minder goed in zijn – die doorgeslagen regulitis. Er zijn te veel regels, er is te veel administratieve last voor onze boeren. Er gaat meer geld van hun inkomen naar studiebureaus en juristen om dat nog de baas te kunnen. Daar hebben we nog wat ruimte om verbeteringen aan te brengen.
Ik was dan ook zeer tevreden dat de Vlaamse Regering vrijdag de landbouworganisaties heeft ontvangen en dat er inderdaad is aangekondigd dat we van dat conflictmodel naar een overlegmodel gaan.
Minister, mijn vraag is heel eenvoudig. Hoe ziet u dat traject? Welke timing stelt u voorop? (Applaus bij de N-VA)
De voorzitter
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Tinne Rombouts (cd&v)
Voorzitter, collega’s, ik denk dat niemand om de signalen die we in de straat kregen heen kon: de mensen zijn boos, landbouwers zijn boos. Ze hebben heel veel sympathie gekregen van vele mensen die ze tegenkwamen op hun traject. Ze vragen heel wat engagementen om hun toekomst te kunnen blijven verzekeren.
Collega’s, dat is in Vlaanderen zo, op de Vlaamse wegen, maar we hebben dat ook in andere landen en in Wallonië, in heel België gezien. Het gaat over een uitdaging die op alle beleidsniveaus speelt. Het signaal is heel duidelijk: het is genoeg en het is voor velen ook te veel.
We hebben vastgesteld dat er vanuit de Europese Commissie dadelijk een engagement is aangegaan. Ook vanuit de andere gewesten zijn er een aantal initiatieven genomen om een aantal zaken aan te passen in het regelgevende kader. Minister, we hebben inderdaad gehoord dat ook de Vlaamse Regering zich heeft geëngageerd om in overleg te gaan met de landbouwers. Ik heb begrepen – en dat lijkt mij inderdaad belangrijk – dat er naar een overlegmodel wordt gegaan. Iedereen moet in eigen boezem kijken en nagaan wat men kan doen om tegemoet te komen aan die verzuchtingen.
Vlaanderen heeft op dat vlak inderdaad heel wat bevoegdheden: Landbouw, maar eveneens Ruimtelijke Ordening, Natuur en Omgeving enzovoort. Dat zijn belangrijke bevoegdheden waarop er moet worden ingezet.
Minister-president, ik heb begrepen dat de Vlaamse Regering zich vrijdag zou hebben geëngageerd om onder meer via overleg in te zetten op meer rechtszekerheid, op de beschikbaarheid van gronden, op landbouwvriendelijk waterbeleid, op minder papierwerk, op een redelijk handhavingsbeleid, enzovoort. Gisterenavond nog is er overleg geweest, waarover we nog geen verdere terugkoppeling hebben gehad.
Minister-president, ik heb een uitdrukkelijke vraag voor u. Hoe denkt u een antwoord te bieden aan de gerechtvaardigde eisen van onze Vlaamse land- en tuinbouwers? (Applaus bij cd&v)
De voorzitter
Minister-president Jambon heeft het woord.
Minister-president Jan Jambon
Collega’s, we hebben inderdaad vorige vrijdag een eerste keer samengezeten met de vertegenwoordigers van de landbouw: de BB, het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) en GK. Ik wil toch even zeggen dat die vraag er vorige woensdagnamiddag via de pers gekomen is en dat we vrijdagmorgen met de kern en met de vakministers met hen samengezeten hebben. Ik denk dat dat redelijk kort op de bal gespeeld was. Ik heb daar inderdaad aan de organisaties de boodschap gegeven – en die werd met begrip ontvangen – dat we er geen baat bij hebben om te proberen tot oplossingen te komen in een conflictmodel maar dat we dat het best doen in wederzijds overleg en met respect voor elkaar. Dat was dus een eerste boodschap.
Een tweede boodschap die ik wil geven, en die ook door iedereen rond die tafel onderschreven werd, is dat we ons in Vlaanderen natuurlijk in een specifieke situatie bevinden. Er zijn inderdaad een heel aantal dingen, verzuchtingen van de landbouwers, waarvoor wij bevoegd zijn. Maar in Vlaanderen hebben we de specifieke situatie dat wij op 14.000 vierkante kilometer al die functies moeten samenbrengen: landbouw – dat is evident –, industrie, natuur, bewoning. Dat is eigenlijk uniek in Europa. Men zegt soms dat we dezelfde densiteit als Nederland hebben, maar dan wordt België vergeleken met Nederland. Vlaanderen is op dat vlak nog uitdagender. Dat is echt een uitdaging. Het is onze overtuiging als Vlaamse Regering dat we die zaken met elkaar kunnen verzoenen – de verzuchtingen van natuur, de verzuchtingen van industrie en de verzuchtingen van landbouw – in een voor iedereen leefbaar model. We denken dat we dat kunnen, en dat is ook onze opdracht.
We hebben vorige vrijdag dus goed geluisterd naar de verzuchtingen van de landbouw. Er waren een heel aantal heel concrete punten. We zijn daarmee aan de slag gegaan. We hebben inderdaad gisteren in de late namiddag opnieuw samengezeten met de landbouworganisaties en voor alle punten die ze gevraagd hebben, heel concrete voorstellen voorgelegd. Dat waren, onder andere, de punten die u zonet opnoemde, mevrouw Rombouts. Daarvoor hebben we heel concrete voorstellen gegeven aan de landbouworganisaties. Zij zullen die bekijken en zullen ons daar de volgende dagen feedback over geven.
Ik verhul niet dat we ook nog werk hebben binnen de regering met betrekking tot een specifiek punt, dat niet gemakkelijk is, inzake de verzoening tussen ecologie en landbouw, namelijk een betere bescherming van de landbouwgronden. Daar hebben we nog werk aan binnen de regering. Het overleg wordt dus voortgezet. Om te slagen, om tot een akkoord te komen over al die punten, ga ik daar nu geen verdere details over geven. In een onderhandelingsproces is dat meestal niet goed. Ik kan u wel dit zeggen: wat mij betreft, is de timing een kwestie van dagen en niet van weken, laat staan maanden, mijnheer Sintobin. We gaan hiermee door en we staan, denk ik, heel dicht bij een vergelijk met de landbouwsector rond die concrete punten waarvoor Vlaanderen bevoegd is.
Ik wil ook nog het volgende zeggen: er zijn natuurlijk heel wat verzuchtingen waarvoor het federale niveau en Europa bevoegd zijn. Daarin willen wij mee een klankbord zijn voor de landbouwsector. Maar we hebben zelf natuurlijk ook een aantal taken, en ik denk dat we op dat vlak een goed en constructief overleg hebben met de sector om dit de volgende dagen af te ronden. (Applaus bij de N-VA)
De voorzitter
De heer Sintobin heeft het woord.
Stefaan Sintobin (Vlaams Belang)
Dank u wel, minister-president. Ik wil eerst reageren op collega Coel: ik sta hier niet om de strafste te zijn inzake landbouw. Ik zit al twintig jaar in dit Vlaams Parlement, ik verdedig al twintig jaar de belangen van de landbouwers en ik zal dat ook, als ik mag en als de kiezer dat wil, in de toekomst nog doen.
Minister-president, we hadden deze morgen in de commissie een hoorzitting met landbouworganisaties over de toekomst van de landbouw in Vlaanderen. Ook daar hebben ze hun verzuchtingen, frustraties, voorstellen en dergelijke nogmaals uit de doeken gedaan. Maar ik kan me niet herinneren – misschien heb ik vanmorgen niet goed geluisterd – dat de landbouworganisaties gezegd hebben dat er uit dat overleg concrete voorstellen van de Vlaamse Regering gekomen zijn. Ik heb alleen begrepen dat het overleg wordt uitgesteld en dat er inderdaad opnieuw discussie was tussen de Vlaamse meerderheidspartijen, onder andere over de toegang tot gronden. Maar echte concrete voorstellen zijn er niet, ook niet in uw antwoord. U zegt in uw antwoord dat u echt concrete oplossingen of voorstellen op tafel hebt gelegd, maar u benoemt ze niet. Ik zou dus graag van u vernemen over welke concrete voorstellen u het hebt. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De voorzitter
De heer Coel heeft het woord.
Arnout Coel (N-VA)
Dank u, minister-president, voor uw antwoord. Ik heb er wel begrip voor dat u er niet te veel in detail op ingaat, omdat dat het overleg geen goed zou doen. Het was eigenlijk dezelfde teneur die we deze morgen in de hoorzitting van de landbouworganisaties hebben gehoord. Ook zij hebben daar aangegeven dat ze het overleg alle kansen willen geven en hebben eigenlijk niet willen antwoorden op vragen van onder andere collega Sintobin naar wat er exact gezegd is tijdens het overleg. Ze hebben zelf aangegeven dat het op het overleg is dat ze dat moeten bespreken, en dat ze dat overleg niet hier in de commissie Landbouw moeten saboteren, waarvoor dank aan de landbouworganisaties.
Een tweede belangrijke boodschap die ze daar ook uitdrukkelijk hebben gegeven, is dat het niet bij woorden en praten mag blijven, maar dat er uiteraard ook daden moeten volgen, beslissingen van de Vlaamse Regering die het ongenoegen op het terrein actief kunnen wegnemen. Ik ben blij dat u een hele lijst van thema's hebt opgesomd waar Vlaanderen effectief bevoegd voor is en waarmee ze aan de slag kunnen. Ik kijk dan ook uit naar een verder constructief overleg en hopelijk daden die volgen na de woorden. (Applaus bij de N-VA)
De voorzitter
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Tinne Rombouts (cd&v)
Dank u wel voor uw antwoord, minister-president. Ik kan er inderdaad ook begrip voor opbrengen dat u hier vandaag niet de volledige lijst van actiepunten kunt meedelen. Ik ga ervan uit dat we daar op een later moment op zullen terugkomen.
Met betrekking tot één punt dat u zelf net heel uitdrukkelijk hebt aangestipt, wil ik toch even de woorden aanhalen van de voorzitter van het ABS, Hendrik Vandamme, deze ochtend in de commissie: “Uitdrukkelijk is er gevraagd om het inbreken in agrarisch gebied door een overheid zelf, om daar dingen te gaan realiseren die niet conform de planologische voorschriften zijn, om daar als overheid zelf het voorbeeld te geven en daarmee op te houden.” Ik denk dat het niet meer dan normaal is dat er begrip gevraagd wordt voor de eigen ruimtelijke ordening en voor het respecteren van de bestemming van die gronden. In die zin hoop ik ook dat dat meegenomen wordt.
Ik heb trouwens ook begrepen vanuit Open Vld, bij monde van uw collega-minister Rutten, dat ook zij dat heel uitdrukkelijk mee ondersteunt. En onze visie daarop kent u ook.
Minister-president, ik wil nog even stilstaan bij het verhaal van overleg. U hebt aangegeven dat we van een conflictmodel naar een overlegmodel gaan. De vraag is natuurlijk waarom we in een conflictmodel zijn gekomen. Ik vrees inderdaad dat dat is omdat er te weinig overleg is geweest in een aantal dossiers. Ik ben dus heel blij dat er vandaag aan de tafel gezeten wordt en dat er gekeken wordt hoe we effectief naar de toekomst toe werken. Ik wil u nog vragen, minister-president, op welke manier u dat overlegmodel ook zult verankeren in de rest van het toekomstige beleid van de komende maanden voor alle bevoegdheden die te maken hebben met land- en tuinbouw. (Applaus bij cd&v)
De voorzitter
De heer Van Hulle heeft het woord.
Bart Van Hulle (Open Vld)
Minister-president, ik weet niet of de vier landbouworganisaties die u hebt uitgenodigd, in staat zullen zijn om de boeren bij de hand te houden. Daarmee bedoel ik dat het zeer goed zou zijn om op heel korte termijn met tastbare resultaten te komen. Naar ik deze morgen vernomen heb, was het overleg van gisteravond een ‘flou’ overleg. Dat is mij gemeld in de wandelgangen, dus vandaar mijn argwaan dat het misschien wel lang zou kunnen duren om tot tastbare resultaten te komen, en mijn argwaan dat ze volgende week opnieuw op straat zouden staan.
Ik wens nog een tip te geven in verband met de bescherming van landbouwgronden. Bekijk eens de natuurbeheerplannen type 4, met name de natuurreservaten. Die zijn echt niet transparant. Minister Demir heeft dat ook al toegegeven. Ze heeft dan gezegd dat ze zodanig veel werven heeft dat het voor de volgende legislatuur zal zijn om dat aan te pakken. Mijn concrete vraag is dus of u dit wilt bekijken en misschien nog deze legislatuur aanpassen.
De voorzitter
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Mieke Schauvliege (Groen)
Minister-president, ik hoor dat u een lijstje met voorstellen aan de landbouworganisaties hebt overhandigd. U vertelt dat hier, maar vanmorgen is daarover niets concreets gezegd.
De boeren zijn heel bezorgd over grond. De prijzen van grond stijgen ontzettend. We hebben onlangs in de commissie Landbouw een onderzoeker over de vloer gehad die daarvoor een oplossing had. Hij gaf aan dat heel wat lokale besturen en OCMW’s landbouwgrond in hun portefeuille hebben, en dat ze die op de markt gooien. Als dat gebeurt, dan gaat de prijs de hoogte in, en dan verdwijnt de grond heel vaak uit handen van landbouwers. De oplossing daarvoor is: ervoor zorgen dat lokale besturen de landbouwgronden die ze zelf in portefeuille hebben, niet zomaar op de markt gooien. Hij stelde voor om daar een soort moratorium in te voeren. Ik heb toen aan de minister van Landbouw gevraagd of hij dat zag zitten. Het antwoord was toen: neen. Ik stel de vraag nu concreet aan u, minister-president. Overweegt u de oplossing, wanneer landbouwgronden in handen zijn van lokale besturen en OCMW’s, en zij van plan zijn om die op de markt te brengen, om een moratorium op te leggen zodanig dat die gronden in handen blijven van de agrarische sector, van de landbouwers, en dat ze ingezet kunnen worden om aan landbouw te doen? (Applaus bij Groen)
De voorzitter
De heer Vandenhove heeft het woord.
Ludwig Vandenhove (Vooruit)
Voor ik mijn vraag stel, wil ik toch even ingaan op het overlegmodel. Ik denk dat iedereen voorstander is van een overlegmodel, maar ik vind dat we dat ook een stuk moeten relativeren. Ik denk dat er altijd al naar de landbouwsector geluisterd is. Ik betreur een beetje dat sommige politici … (Opmerkingen van het Vlaams Belang)
… en sommige politieke partijen dat nu anders verkopen. Ik betreur ook een beetje dat alles op één hoop gegooid wordt. Het politieke opbod is de laatste weken niet meer bij te houden. Collega Coel heeft het er daarnet ook over gehad. We zullen uiteindelijk opnieuw tot een compromis moeten komen tussen leefmilieu en ecologie enerzijds, en landbouw anderzijds. Als ik echter bepaalde vragen hoor, ook vanmorgen in de commissie, dan vraag ik me af of we daaraan kunnen tegemoetkomen.
Ik pik er één zaak uit, minister-president, en de collega van Groen heeft er een andere uitgepikt. De landbouworganisaties verwachten dat het stikstofakkoord zal heronderhandeld worden. Mijn vraag is: gaat dat gebeuren?
De voorzitter
De heer D’Haese heeft het woord.
Jos D'Haese (PVDA)
Minister-president, we hebben het debat hier vorige week al gehad, en dat is sindsdien natuurlijk voortgegaan. De boeren zijn over heel veel zaken ongerust: over de toegang tot grond, over de vergunningen en alle mogelijke regels, over de leningen bij banken, over de subsidiepolitiek, enzovoort. Maar een cruciaal element is ook de prijs: een eerlijke prijs voor producten, die het mogelijk moet maken om de omslag te maken naar een duurzame landbouw en naar een duurzaam landbouwbedrijf, ook duurzaam voor de boeren die er werken.
Mijn vraag aan u: is er een openheid, een bereidheid binnen de regering om die kwestie van de prijs op tafel te leggen, hetzij binnen de eigen bevoegdheden, of op ander niveaus? Willen jullie die strijd aangaan voor de landbouw?
De voorzitter
Minister-president Jambon heeft het woord.
Minister-president Jan Jambon
Ja, collega’s, dit is natuurlijk een onderwerp dat iedereen beroert. Ik zal eerst ingaan op een paar concrete vragen.
Wat het overlegmodel betreft hebben we inderdaad met de sector afgesproken dat we nu naar een permanent strategisch overleg gaan. We willen op korte termijn trachten heel snel een antwoord te bieden op de concrete vragen die momenteel op tafel liggen, maar daarna het strategisch overleg voortzetten.
Er werd hier gezegd dat de voorstellen die we gisteren op tafel hebben gelegd, flou zouden zijn. Dat ontken ik ten stelligste. Het zijn zeer concrete voorstellen op concrete eisen, maar ik ben heel blij dat de landbouworganisaties nu dezelfde attitude aannemen als ik, namelijk dat we het overleg aan het overleg laten, en het niet op straat gaan voeren. Ik zal de suggesties die hier door vele collega’s gedaan worden met plezier meenemen, maar ik ga de onderhandelingen met de landbouwsector niet hier in het parlement voeren. We gaan dat doen aan de onderhandelingstafel, waar het thuishoort. Zoals ik daarnet reeds heb aangegeven, is het mijn bedoeling om de volgende dagen tot een vergelijk te komen en de kwestie niet op de lange baan te schuiven. Daar heeft niemand baat bij, denk ik.
De voorstellen die we gedaan hebben, liggen op de tafel, er is afgesproken dat we feedback gaan krijgen van de landbouworganisaties. Er is één thematiek die we de volgende dagen binnen de regering nog moeten uitklaren.
De voorzitter
De heer Sintobin heeft het woord.
Stefaan Sintobin (Vlaams Belang)
In ieder geval, minister-president, geef ik het overleg alle kansen. Ik ben al blij dat er overleg is. Het is aan ons, aan het parlement, natuurlijk ... Ik heb de indruk dat een bepaalde partij, de N-VA, liever niet heeft dat we vragen stellen over de landbouw. (Opmerkingen bij de N-VA)
Het enige wat u gezegd hebt, is dat we een ratrace houden om de strafste te zijn. Dat was het enige, plus wat u vanmorgen in de commissie hebt gezegd.
Het is toch ons volste recht om te vragen of er overleg is? U zegt dat er concrete voorstellen zijn. Dan vraag ik natuurlijk wat die inhouden. De landbouworganisaties hebben daar niets over gezegd. Dat lijkt me toch wat vreemd. Ook collega Van Hulle volgt mij daarin. Wat ik wel weet, minister-president: het is een kwestie van enkele dagen. We zullen dat zien de komende dagen en weken. Als u de resterende maanden van de legislatuur niet met concrete oplossingen komt voor de malaise die er heerst in de landbouw, dan garandeer ik u dat ze weer op de straat komen en weer blokkades oprichten. U kunt dan misschien proberen om die blokkades op te heffen, maar op ons kunnen de boeren verder blijven rekenen, ook wanneer ze weer overgaan tot protesten. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De voorzitter
De heer Coel heeft het woord.
Arnout Coel (N-VA)
Men moet soms kunnen luisteren wanneer collega’s aan het woord zijn.
Ik denk dat de actiebereidheid op het terrein nog zeer groot is. Collega Van Hulle heeft er ook naar verwezen. Het is heel goed dat het in uw timing een kwestie van dagen is om met oplossingen te komen. Het is belangrijk dat we als verantwoorde politici in die tussentijd niet meedoen aan het verder oppoken van onnodige vijandbeelden tussen natuur en landbouw. Op de beperkte ruimte die we hier hebben, kunnen we die twee samen realiseren. We moeten zowel de toekomst van onze landbouw verzekeren, als de economisch-strategische sector, en daarnaast de natuurdoelen zoals propere lucht, proper water, een gezonde bodem, nastreven. We moeten daartoe de nodige maatregelen nemen. Ik kijk uit naar uw voorstellen die die pacificatie kunnen bewerkstelligen. (Applaus bij de N-VA)
De voorzitter
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Tinne Rombouts (cd&v)
Dank u, minister-president, om te bevestigen dat er een structureel overleg komt met de land- en tuinbouwsector. Collega’s, ik denk dat we allemaal achterom moeten kijken en bedenken hoe we in deze situatie terechtgekomen zijn. Het een of het ander heeft de emmer natuurlijk doen overlopen, maar de emmer is wel gevuld met heel wat knelpunten. Minister-president, ik ben uiteraard benieuwd naar de diverse oplossingen die u naar voren zult schuiven. Het is cruciaal, het moet duidelijk zijn, dat er effectief harde daden nodig zullen zijn om een geruststellend gevoel te geven.
Voorzitter, minister-president, collega's, ik denk dat we naar een omslag van denken moeten gaan. We moeten fier durven zijn op onze positie in de voedselvoorziening in Europa, een strategische positie. We moeten fier durven zijn op de kwaliteit en duurzaamheid van onze voedingsproducten en landbouw. We moeten fier durven zijn op die landbouw die al dat werk voor ons doet. Laat de boer boer zijn en overleg met de sector of en op welke manier de doelstellingen gehaald kunnen worden. Zorg dat de Vlaamse overheid weer een betrouwbare partner kan zijn, die een rechtszekere toekomst biedt aan onze ondernemers, aan onze land- en tuinbouwers. (Applaus bij cd&v)
De voorzitter
De actuele vragen zijn afgehandeld.
