Vlaamse visie op GLB na 2027

Mevrouw Ryde heeft het woord.

Minister, we hadden het net al over Europa en de Europese tafel. De Europese landbouwministers hebben zich tijdens de meest recente Raad voor Landbouw en Visserij echt verzet tegen de hervorming van de landbouwbegroting van de Europese Unie. 26 van de 27 lidstaten bevestigden het strategische belang van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) en willen dat landbouwsubsidies onafhankelijk blijven en niet gekoppeld worden aan andere doelstellingen. De ministers vrezen dat de landbouwbelangen mogelijk ondergeschikt raken aan andere hervormingen in de Europese Commissie, zoals het samenvoegen van het GLB met andere EU-programma’s tot één grote geldpot.

Daarnaast hebben ze opgeroepen tot vermindering van bureaucratie en versterking van de positie van boeren in de waardeketen. Door het ontbreken van de unanimiteit, is het echter niet als officieel standpunt aangenomen door de raad, maar het blijft een conclusie van het Hongaarse voorzitterschap dat nu afloopt.

Daarom heb ik deze vragen, minister. Bieden de nieuwe voorgestelde subsidiedoelen vanuit de Europese Commissie geen opportuniteit voor Vlaanderen – we zijn toch een vooruitstrevende regio – om meer middelen binnen te halen voor de landbouw?

Hoe wordt de vertegenwoordiging van België in de Europese landbouwraad precies bepaald? In oktober was dat enkel uw collega, Waals minister Clarinval. Is er voorafgaandelijk contact met hem geweest om het gemeenschappelijk standpunt en vooral de belangen in het Vlaamse regeerakkoord ook mee te vertalen in wat hij daar heeft gebracht?

Wat is uw visie op de voorgestelde tekst? Ziet u kansen en problemen in de aanbevelingen die zijn gebeurd?

Is er, zoals ook in het regeerakkoord werd ingeschreven, reeds gestart met de analyse van het lopende GLB?

Hoe zit het met SWOT-analyse (strengths, weaknesses, opportunities, threats) waarvan sprake met alle betrokken entiteiten om te komen tot een nieuw Vlaams Strategisch Plan voor na 2027?

Minister Brouns heeft het woord.

Collega, het is, voor alle duidelijkheid, nog niet helder wat de voorstellen zullen zijn van de Europese Commissie in verband met het toekomstige budget. Er zijn al heel wat geruchten over het idee dat de Commissie zou voorstellen om te werken met één nationaal plan over diverse Europese fondsen heen. In een sterk gefedereerd land als het onze moet ik toegeven dat dat voor wat kopzorgen zorgt. Het is geen geheim dat interfederale onderhandelingen minder evident zijn, waarbij we moeten coördineren met de federale overheid, die op zich een beperkte bevoegdheid heeft inzake Landbouw.

De vrees bestaat ook dat in zo’n model het landbouwbudget onder druk zou kunnen komen en eventueel wordt ingezet voor andere doelen. Daarom hebben we in het Vlaamse regeerakkoord ook heel duidelijk afgesproken dat voldoende budget voor het GLB cruciaal is bij de correcte vergoeding van onze land- en tuinbouwers en om dat duurzame landbouwmodel te kunnen realiseren. We hebben hoge ambities voor onze landbouwsector op het vlak van bijvoorbeeld duurzaamheid. Het is dan ook maar logisch dat we de landbouwers redelijk ondersteunen om die doelen te kunnen bereiken.

In uw tweede vraag verwijst u naar Waals minister Clarinval. U weet dat hij een federale minister is. Hij was samen met onze Waalse collega, minister Dalcq, inderdaad aanwezig op de landbouwraad van oktober laatstleden. Ook een van mijn kabinetsleden was daar aanwezig.

De ministeriële vertegenwoordiging van België op de raden is vastgelegd in het samenwerkingsakkoord tussen de federale en gefedereerde entiteiten. Specifiek voor Landbouw is daarin bepaald dat de federale minister het woord voert en wordt bijgestaan door de Waalse of Vlaamse minister als een assessor, zoals men dat noemt. Dit keer was dat dus mijn Waalse collega Dalcq.

Ook hierover hebben we in het regeerakkoord duidelijke afspraken gemaakt. De Vlaamse Regering wil dat de categorieën van de Europese ministerraden volledig in lijn worden gebracht met de institutionele realiteit na de zesde staatshervorming en met de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon. De aanpassingen van het samenwerkingsakkoord moeten ook worden doorgetrokken voor de standpuntbepaling in de Europese Raad, de informele raden, de werkgroepen en alle andere technische vergaderingen waaraan ons land deelneemt. Met andere woorden: wij zijn bevoegd voor de landbouw. Als we dat intern in Vlaanderen zijn, mogen we ook buiten Vlaanderen, buiten België die stem opnemen. Telkens zijn er sowieso ook Vlaamse ambtenaren aanwezig op de landbouwraad. In ieder geval worden alle standpunten op voorhand gecoördineerd.

Dat brengt mij ook meteen bij het antwoord op uw volgende vraag. Het Belgisch standpunt met betrekking tot het agendapunt over het GLB werd gezamenlijk voorbereid door de Waalse en Vlaamse administraties en nadien ook politiek afgestemd tussen mijn kabinet en het kabinet van mijn Waalse collega.

Ik heb er, samen met mijn diensten, op toegezien dat het Vlaamse regeerakkoord daarin vertaald werd. Nadien werd het ontwerpstandpunt doorgesproken op de DGE-coördinatievergadering (directie-generaal Europese Zaken en Coördinatie) van de FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, zoals dat trouwens voor elke raad gebeurt.

Daar zijn telkens alle betrokken administraties en kabinetten aanwezig, inclusief dat van collega, federaal minister Clarinval, en maken we afspraken over welk standpunt ons land zal innemen op Europees niveau. Ook voor de landbouwraad van oktober was dat het geval. Zowel mijn administratie als mijn kabinet en mijn coalitiepartners hebben daar mee het standpunt voorbereid en goedgekeurd.

Op de raad zelf vond er voor de start van de vergadering nog een briefing plaats van de federale en de Waalse minister. Ook daar was telkens een van mijn medewerkers aanwezig om te waken over de Vlaamse belangen in dit dossier. Gedurende de gehele raad heeft mijn kabinet de Vlaamse belangen in de Belgische positie bewaakt.

België heeft de tekst gesteund tijdens de landbouwraad en ik ga dan ook akkoord met de grote lijnen van de tekst. De conclusies erkennen het strategische karakter van de landbouwsector voor de Europese Unie en gaan ook in op het feit dat het toekomstig GLB na 2027 rekening moet houden met lokale en regionale karakteristieken. Ook stellen de aanbevelingen dat er bijzondere aandacht nodig is voor landbouw in dichtbevolkte gebieden en dat de goede werking en bescherming van ecosystemen cruciaal is voor onze voedselzekerheid. Dat kunnen we uiteraard alleen maar toejuichen.

Het was een moeizame onderhandeling tijdens de raad en, zoals u al aangaf, was er uiteindelijk geen unanimiteit. Roemenië kon de conclusies niet steunen. Het grootste twistpunt tussen de lidstaten was het budget. Een deel van de lidstaten wilde de vraag om voldoende financiering voor het GLB opnemen in de tekst, terwijl andere lidstaten liever niet wilden vooruitlopen op de toekomstige Europese meerjarenbegroting.

Daarnaast was er ook heel wat discussie over de externe convergentie. Dit is de vraag van voornamelijk Oost-Europese lidstaten om meer middelen te krijgen. Dat gaat natuurlijk ten koste van de West-Europese lidstaten en onze middelen. Op het vlak van de meerjarenbegroting alsook externe convergentie blijft de tekst dan ook redelijk vaag. Het is afwachten wat de nieuwe Europese Commissie met de aanbevelingen zal doen.

Vandaag zijn er nog geen wetgevende voorstellen uitgebracht door de Europese Commissie. De Commissie is, zoals u weet, op dit moment zelfs nog niet samengesteld. De voorstellen inzake het GLB worden ten vroegste in de loop van volgend jaar verwacht. We zijn afhankelijk van hun initiatief om echt aan de slag te kunnen gaan. Het lijkt me weinig nuttig om vandaag een grondige analyse te doen, om die volgend jaar opnieuw te moeten herhalen, maar dan meer gericht. We hebben eerst het kader nodig waarin we moeten werken voor we kunnen starten met de voorbereiding van het toekomstige GLB en het Vlaams Strategisch Plan dat bij zo een GLB hoort. We hebben wel alvast de Commissie proberen te inspireren met onze voorzitterschapsconclusies – de eerste helft van dit jaar zijn wij voorzitter geweest – over de toekomst van de landbouw in Europa die we tijdens ons Belgisch EU-voorzitterschap duidelijk hebben laten verstaan en hebben gepubliceerd.

Ondertussen voert Vlaanderen wel onverminderd zijn monitoring- en evaluatieverplichtingen uit, conform de Europese verordeningen die van toepassing zijn op het Vlaamse GLB-Strategisch Plan 2023-2027.

Mevrouw Ryde heeft het woord.

Minister, dank u wel voor de toelichting over hoe zo'n standpuntbepaling in het complexe België tot stand komt om het dan op Europese niveau te gaan verdedigen. Ik begrijp dat er nog geen opstart is geweest van het evalueren van het plan met het licht op het volgende plan. Er is wel sprake van het betrekken van heel wat mensen bij het opmaken daarvan. Ik veronderstel dat toch al ruim op voorhand doorgesproken wordt wie die betrokkenen dan zijn. Is er al duidelijkheid over wie betrokken zou worden bij die SWOT-analyse en hoe vandaag de middelen uit het GLB binnen België gebruikt worden? Is daar een transparant overzicht van?

Minister Brouns heeft het woord.

U weet dat ik graag breed overleg pleeg om te komen tot beleid. Dat zal in dezen niet anders zijn. Alle stakeholders en uiteraard de coalitiepartners – iedereen die kan worden betrokken bij de opmaak en de evaluatie – zullen daar een uitnodiging toe krijgen.

Mevrouw Ryde heeft het woord.

Minister, dank u voor uw antwoorden. Het was nog vaag wie dat dan allemaal precies is, maar we zullen het zien.

Dit zal hoogstwaarschijnlijk later komen, zo hebben we begrepen uit het antwoord van de minister.

De vraag om uitleg is afgehandeld.