Gevoeligheidskaart voor plastische gronden en vergunningenbeleid

De heer Callaerts heeft het woord.

In de hoop het debat even swingend te houden, collega's, ga ik het hebben over vergunningen. (Gelach)

Minister, vorige week, of twee weken geleden, verscheen er in De Tijd een nieuwe bodemkaart. Dat was een kaart die eigenlijk aantoonde waar de Vlaming zijn perceel heeft, zijn woning zou kunnen bouwen op, wat men noemt, een plastische grond, of net niet. Die kaart toont dat niet op perceelgrootte aan, maar wel op grote lijnen. Die heeft dat met kleuren aangetoond, waarbij men zegt wat een goed perceel is, en wat niet.

De woordvoerder van het Departement Omgeving sloofde zich wel uit om te zeggen dat die kaart, hoewel er soms rode vlekken zijn waar men eigenlijk niet zou mogen bouwen, maar men het ook niet uitsluit, en groene vlekken, waarvan men zegt er wel te kunnen bouwen, maar dat er wel risico’s zijn, zeker geen impact kan hebben op de vergunningen.

Minister, elke vergunning passeert op een schepencollege, bij een deputatie of op uw bureau. U moet daarover soms een appreciatie geven, naast de verschillende sectorale adviezen, en u bent als vergunningverlener ook verplicht om de goede ruimtelijke ordening daaraan te toetsen. Daar moet u een aantal elementen bijnemen, zoals mobiliteit, erfgoed, visuele elementen, maar ook het bodemreliëf. In die zin, minister, is er toch een bezorgdheid dat die kaart niet omfloerst wordt meegenomen in de vergunningverlening, en dat er wel degelijk een extra element is waarmee een vergunningverlener rekening moet houden, maar vooral, waarbij een indiener er mettertijd over zou kunnen struikelen, of, nog erger, in het kader van beroep, iemand die het project niet genegen is zou kunnen zeggen dat men die bodemkaart mee in ogenschouw moet nemen, en dat die vergunning daardoor niet verleend kan worden.

Vandaar ook mijn heel duidelijke vraag, minister: welke initiatieven gaat u nemen om ervoor te zorgen dat die zogenaamde bodemkaart voor plastische gronden, geen impact zal hebben op een transparant, rechtszeker en robuust vergunningenbeleid? (Applaus bij de N-VA)

Minister Brouns heeft het woord.

Dank u wel, collega Callaerts. Ik deel uw bezorgdheid. Ik denk dat het belangrijk is om in eerste instantie die kaart goed te duiden, te kaderen. De gevoeligheidskaart voor het krimp- en zwelgedrag van de bodem in Vlaanderen, onze ondergrond, is in kaart gebracht. Die geeft aan op welke plaatsen in Vlaanderen die plastische gronden aanwezig zijn. Waar vinden we bijvoorbeeld kleilagen die kunnen krimpen en opzwellen naargelang de klimatologische omstandigheden? In die zin is het een soort instrument dat informatie geeft over de bodem. Maar het is een verkennend instrument. Het geeft geen informatie over het perceel, op perceelniveau. Dat hebt u zelf ook aangegeven. Als u dus informatie wenst over de bodem van het desbetreffende perceel of de ondergrond, dan zal bijkomend onderzoek nodig zijn.

De gevoeligheidskaart is geen toetsingskaart die gebruikt wordt bij de beoordeling van de vergunning. Ik zal het anders zeggen: het is geen kaart op basis waarvan een vergunning geweigerd mag worden. Laat dat heel duidelijk zijn. In dezen wil ik alle zorgen daarrond wegnemen. Het is een instrument dat gebruikt kan worden. Er zijn vandaag heel wat architecten en funderingsspecialisten aan de slag op basis daarvan. Er zijn heel wat concrete richtlijnen omtrent de bodemstructuur op dat vlak die je kunt en moet hanteren als je in dat soort gebieden wilt bouwen. Maar die kaart is wat mij betreft geen aanleiding om te gebruiken als een soort toetsingskader, om op die desbetreffende percelen, na grondig onderzoek, een vergunning te weigeren.

De heer Callaerts heeft het woord.

Dank u, minister, voor uw duidelijk standpunt, maar het stelt mij, in alle eerlijkheid, niet geheel gerust. Ik heb natuurlijk een beetje mijn huiswerk gemaakt en aan een aantal omgevingsambtenaren gevraagd hoe zij die kaart interpreteren. Het antwoord was eensluidend dat men die kaart uiteraard kan gebruiken in het kader van de toetsing van de goede ruimtelijke ordening. Als zij het niet doen, dan is de kans mijns inziens vrij groot dat de Raad voor Vergunningsbetwistingen (RvVb) er dan wel zal over oordelen.

Minister, u hebt recent, voor Kerstmis, een commissie geïnstalleerd samen met de andere leden van de Vlaamse Regering, om na te gaan hoe u tot een beter, robuuster, transparanter en rechtszekerder kader zou kunnen komen: de zogenaamde gemengde commissie.

Vandaar mijn vraag, minister: bent u bereid om deze ad-hocvraag eventueel aan die commissie voor te leggen, om zeker te zijn dat uw standpunt effectief correct is? Bent u, als zij u niet bijtreden, eventueel bereid uw mening te herzien, en bijgevolg eventueel ook die kaart onmiddellijk in te trekken, of de nodige context te geven zodat omgevingsambtenaren daar ook mee aan de slag kunnen?

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Minister, mensen die geconfronteerd worden met gescheurde muren in een huis ten gevolge van de krimp van kleilagen in bodem, dat is natuurlijk heel erg. Ze kunnen daar zelf niet echt aan doen. Die krimp komt natuurlijk omdat er water uit die bodem onttrokken wordt, waardoor die klei verdroogt, wat scheuren teweegbrengt. Die verdroging komt onder andere door verharding, door te veel drainage en door het oppompen van grondwater.

We hebben hier in dit parlement heel lang gediscussieerd over verdroging. De vorige regering heeft een Blue Deal gelanceerd. We zien dat die scheuren groter worden en blijven komen.

Mijn vraag, minister, is zeer concreet: welke concrete maatregelen zult u nemen om op de plekken waar er krimpscheuren zijn, de verdroging te verminderen? Zult u daar specifieke acties rond nemen? De mensen zitten nu eenmaal met een probleem waarvan zij zelf niet de oorzaak zijn.

De heer Devillé heeft het woord.

Ik maak mij samen met collega Callaerts ook wel zorgen. Vorige week heeft uw collega, Melissa Depraetere, in de commissie aangegeven dat we wel gaan evalueren op perceelsniveau. Ik denk dat we dan wel met een probleem zitten, niet alleen wat betreft de vergunningen, maar ook wat betreft verzekeringen. We zitten dan in een vergelijkbare situatie als bij de watertoets. Indien de woning in een effectief overstromingsgevoelig gebied ligt, gaat de verzekeringspremie voor de mensen naar omhoog. Deze kaart kan daar ook aanleiding toe geven. Ik vraag mij dus af wat u daaraan zult doen. (Applaus bij het Vlaams Belang)

De heer De Roo heeft het woord.

Collega's, de kaart is op perceelsniveau niet bruikbaar. Je moet gewoon maar eens naar de kaart kijken en inzoomen op bijvoorbeeld de gemeente Ichtegem – voor zij die het kennen –, en dan zie je daar donkergroene naast donkerrode cellen. Een bodem kan zich nooit zo verhouden dat die scheidingslijn zo sterk is.

Nu, minister, wanneer mensen op het punt staan om een perceel voor hun huis te kopen, hebben ze natuurlijk graag een overzicht van de informatie die de overheid heeft over het perceel. In Gent hebben ze daarvoor een speciale tool ontwikkeld, een vastgoedinformatietool waarbij gebruikers zeer vlot de gegevens kunnen raadplegen. Dit gebeurt in samenwerking met de dienst Stedenbouw en de dienst Omgeving. Mijn vraag is of u daar ook werk van wilt maken op het Vlaamse niveau, en uw diensten ook wilt motiveren om die informatie in het vastgoedinformatieplatform goed te ontsluiten. (Applaus bij cd&v)

Minister Brouns heeft het woord.

Collega's, ik ga hier heel duidelijk in zijn. De kaart geeft inderdaad informatie over de bodem en kan heel waardevol zijn voor eigenaars, ontwikkelaars of een particulier die een woning wil bouwen, maar ze is voor mij, en dat is ook de heel duidelijke communicatie intern, geen beslissingskader om een vergunning te weigeren. Ik weet niet welke omgevingsambtenaren u gecontracteerd hebt, misschien deze van uw eigen gemeente, maar het is het college dat uiteindelijk beslist en zal bepalen wat op die ondergrond kan gebeuren. Die kaart geeft belangrijke en nuttige info die je kunt gebruiken, niet meer of niet minder. Dat is heel duidelijk. Dat is mijn standpunt daarin, laat dat heel duidelijk zijn. Alle extra informatie die je kunt meegeven aan ontwikkelaars of mensen die willen bouwen, lijkt me inderdaad heel nuttig.

De Blue Deal was inderdaad gestart, zowel voor de droogteproblematiek als de waterproblematiek. Alle maatregelen die erin opgenomen zijn, komen ten goede aan de twee uitdagingen.

De heer Callaerts heeft het woord.

Ik ben er uiteraard van op de hoogte dat het het schepencollege is, of de deputatie, die de beslissing neemt. Maar in alle eerlijkheid hou ik niet van de situatie van enerzijds-anderzijds met die bodemkaart. U zegt wel dat die effectief niet gehanteerd kan worden in het kader van de vergunningen, maar er blijkt hier al dat er verschillende stemmen zijn, ook op het niveau van de experten. We moeten er eerlijk in zijn: vandaag wordt 60 procent van de dossiers die passeren bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen, geannuleerd. De Vlaamse overheid heeft een gemengde commissie geïnstalleerd om daar komaf mee te maken. Die is nog niet uit de startblokken geschoten en het Departement Omgeving legt er al een extra laag op met bodemkaarten, waarbij eigenlijk elke omgevingsambtenaar kan zeggen dat hij er nog een bepaald stuk bij kan nemen. Daar zitten we niet op te wachten.

In alle eerlijkheid: ik zie liever die bodemkaart met betrekking tot de omgevingsvergunningen door de bodem zakken, dan dat de zoveelste vergunning door de bodem zakt. (Applaus bij de N-VA)   

De actuele vraag is afgehandeld.