Over het in Vlaanderen aanwezige asbest

De heer Pieters heeft het woord.

Minister, we hebben het al vaak over asbest gehad. Als het in de kranten verschijnt, stel ik toch iedere keer weer vast dat mensen eigenlijk altijd al weten dat het overal aanwezig is in Vlaanderen. Maar zodra die naakte cijfers komen, zijn mensen toch nog altijd enorm onder de indruk. Het Laatste Nieuws publiceerde twee weekends geleden nog eens cijfers minstens tweeduizend Vlaamse schoolgebouwen zijn niet-asbestveilig. Dat wil zeggen dat er niet alleen asbest aanwezig is, maar ook dat er – afhankelijk van de toestand van het asbest – mogelijke gevolgen zijn voor de gezondheid. De schooldirecties maakten zich in de krant zorgen, vaak omdat ze te weinig middelen hebben. Ondanks het feit dat de budgetten voor het asbestbeleid de voorbije jaren keer na keer verhoogd zijn, lezen we nog altijd getuigenissen van bijvoorbeeld een schooldirecteur die zegt dat hij al een jaar wacht op subsidies van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) om het asbest te laten verwijderen.

Minister Demir heeft vanuit haar bevoegdheden aangekondigd dat ze binnen de onderwijsbudgetten geld vrijmaakt om de scholen tegemoet te komen. Maar het is natuurlijk veel ruimer dan enkel de onderwijsgebouwen, waarvan ongeveer 80 procent nog asbest bevat. Als we kijken naar alle andere gebouwen in Vlaanderen, komen we rond de 40 procent niet-asbestveilig uit. We weten dus dat er nog heel wat werk voor ons ligt.

Volgende week bespreken we hier in de commissie de conceptnota die ingediend is rond de vergoedingsplicht voor asbestproducenten en hun bestuurders, maar natuurlijk zijn er nog andere zaken mogelijk om te doen. Dat brengt mij tot de volgende vragen.

Zal de minister, zoals minister Demir aankondigt voor het sectorprotocol onderwijs, ook voor de andere sectorprotocollen een gelijkaardige regeling doorvoeren – ik denk bijvoorbeeld aan landbouw of andere –, waarbij er wordt gegaan naar die 100 procentfinanciering?

En ten tweede, maar dat is een beetje een achterhaalde vraag, want deze vraag was al ingediend voor uw antwoord vorige week in de commissie: welke acties ondernam u om bijkomende middelen te bekomen van de asbestproducenten voor de opkuis van het asbest in Vlaanderen? U hebt vorige week al gezegd dat u die onderhandelingen weer wilt opstarten en dat u zich aan het beraden was over uw onderhandelingsstrategie. Mochten daar nog evoluties zijn, dan kunt u dat melden, maar in principe hebt u daar al op geantwoord.

Minister Brouns heeft het woord.

Binnen de werking van de sectorprotocollen is het zo dat de OVAM voor 50 procent tussenkomt in de kost voor asbestverwijderingen die noodzakelijk zijn om een asbestveilige toestand te bekomen. Dat is dan uiteraard met middelen vanuit het domein Omgeving.

Voor het resterende bedrag – dat is dan de andere helft – kunnen scholen cofinanciering krijgen van respectievelijk het Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs (AGION) of het onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap (GO!), naargelang het net. Dat zijn dan de middelen uit het domein Onderwijs. Voor dossiers bij AGION bedroeg die cofinanciering tot nu toe 60 of 70 procent. Dat betekent dus dat, voor elke 100 euro kosten aan asbestverwijderingen om tot een asbestveilige toestand te komen, de OVAM 50 euro geeft, het beleidsdomein Onderwijs 30 of 35 euro, en de school dan de resterende 15 of 20 euro.

U verwees ernaar, ik heb inderdaad begrepen van collega Demir dat de bijdrage vanuit Onderwijs aan de resterende schijf zal worden opgetrokken tot 100 procent, zodat vanuit Onderwijs een even grote bijdrage wordt gedaan als vanuit de OVAM. De resterende kost voor rekening van de school is dan 0 procent. Ik denk dat dat een mooi voorbeeld is van hoe de sectoraal bevoegde ministers, in dit geval van onderwijs, daar het initiatief toe nemen.

Ik kijk ook uit naar de verdere modaliteiten van het initiatief van collega Demir rond de toekenning van die verhoogde tussenkomsten.

Wat de laatste vraag betreft, kan ik u uiteraard verzekeren dat het dossier van mij en mijn kabinet de nodige aandacht krijgt, zoals wij inderdaad hebben gezegd op de bijvraag van collega Burssens vorige week. Vanwege de vertrouwelijkheid van de gevoerde onderhandelingen kunnen we daarover niet verder in detail gaan. Dat zult u wel begrijpen. Maar dat we het bijzonder ernstig nemen en ter harte nemen de komende weken en maanden, staat voor mij buiten kijf.

De heer Pieters heeft het woord.

Dank u wel voor uw bijkomende duiding, minister. Ik begrijp dat u de betreffende vakministers uitnodigt om al dan niet een initiatief te nemen, als zij daarvoor de nodige financiering hebben. Maar dat is ook een uitnodiging naar uzelf, neem ik aan, want u bent ook bevoegd voor Landbouw. Ik weet dat we niet in de landbouwcommissie zitten, maar misschien kunt u toch een beetje in uw kaarten laten kijken, of u wat betreft de sectorprotocollen landbouw een initiatief wenst te nemen op dat vlak.

Mevrouw Burssens heeft het woord.

Minister, uit onderzoek blijkt inderdaad dat van alle geteste scholen negen op de tien niet-asbestveilig zijn. Dat zijn echt wel zotte cijfers. Het Laatste Nieuws interviewde voor een onderzoek heel wat bouwcoördinatoren en directeurs en kwam met heel wat straffe getuigenissen op de proppen. Nu roept de OVAM dus alle scholen op om zo snel mogelijk een asbestinventaris aan te vragen en een bezoek met zo’n asbestdeskundige in te plannen. Meer dan de helft van de scholen, zo zeggen zij, heeft zelfs nog geen asbestinventaris. Maar de vraag is nu: hoe komt dat? Asbest blijft een gevoelig onderwerp, dat blijkt elke keer opnieuw. De meeste mensen praten er liever niet over, ze hebben schrik voor paniek. Maar de scholen krijgen natuurlijk ook niet het geld dat nodig is om die gebouwen asbestveilig te maken. Alle directeurs met wie Het Laatste Nieuws gesproken heeft, zijn het eigenlijk unaniem eens over een bepaalde oplossing, namelijk dat de OVAM meer financiële middelen zou moeten krijgen om die problemen aan te pakken. De verantwoordelijke van de Oost-Vlaamse scholengroep stelt het scherp en zegt: “Elk jaar is het afwachten of er een nieuwe oproep van de OVAM komt en of onze dossiers goedgekeurd zullen worden. Als er sinds 2018 maar 250 scholen weer asbestveilig gemaakt zijn, dan zal het nog veel langer duren voor alle scholen van hun asbestproblemen verlost zijn. Dit is een noodoproep aan de politiek.” Dat zegt die man in de kranten. Daarom, beste minister, stel ik u graag een bijkomende vraag. Minister Demir meldde na de ophef in de media dat de Vlaamse overheid de asbestverwijdering in de scholen voortaan voor 100 procent zal terugbetalen. Maar er is natuurlijk ook personeel nodig, personeel om die asbestattesten te maken en advies en begeleiding te voorzien. Maar er wordt al jaren bespaard door de Vlaamse Regering op de OVAM. Bent u dus bereid om extra middelen vrij te maken voor extra personeelsaanwervingen bij de OVAM en om er ook bij de OVAM op aan te dringen dat die asbestdossiers van de scholen binnen de kortste keren aangepakt worden en goedgekeurd?

Minister Brouns heeft het woord.

Collega Pieters, binnen Landbouw voorzien we dus ook de nodige budgetten om steun te geven aan de landbouwers, tot 30 procent boven op het deel van de OVAM, om asbestdaken en dergelijke te vervangen.

Wat uw bijkomende vragen betreft, collega Burssens, is het zo dat het initiatief van minister Demir een goed initiatief is om versneld naar asbestveilige omgevingen te gaan. Bespaard op de OVAM: ik weet niet waar u het over hebt. De OVAM is inderdaad perfect in staat om gratis als het ware – zij nemen de kosten ten laste als het gaat over die asbestattesten – te doen wat daar nodig is. Ik denk dat het initiatief dat nu vanuit Onderwijs op poten gezet wordt, ook maximaal een initiatief is om de scholen te begeleiden en te ontzorgen richting die asbestveilige omgevingen.

De heer Pieters heeft het woord.

Ik wil de minister gewoon bedanken voor zijn antwoord. Ik begrijp dat het bij de landbouwsector dan zo zal blijven dat 50 procent door de OVAM gefinancierd wordt en 30 procent door het Departement Landbouw en Visserij.

De vraag om uitleg is afgehandeld.