Sanering van PFAS-vervuiling met hennep

De heer Pieters heeft het woord.

Minister, vorige week werd bekendgemaakt dat een proefproject met hennep op de terreinen van Campus Vesta in Ranst goede resultaten heeft opgeleverd in de strijd tegen PFAS-grondvervuiling. Twee derde van het terrein werd succesvol gesaneerd, waarbij de snelheid van de sanering tot twintig keer hoger lag dan wat tot nu toe wetenschappelijk werd aangenomen. Zo luidde toch de communicatie.

Het proefproject toont aan, zoals ook in het PFAS-actieplan in het kader van proefprojecten is voorzien, dat hennep niet alleen een snelle en effectieve methode is, maar ook milieuvriendelijker en goedkoper is dan klassieke saneringstechnieken. Het biedt ook bijkomende voordelen als het gaat over de CO2-opname en de mogelijkheid om de hennepstengels eventueel als grondstof in andere sectoren te benutten.

Daarom heb ik de volgende vragen. Hoe beoordeelt u de resultaten van dat proefproject? Ziet u potentieel om deze methode op brede schaal in Vlaanderen in te zetten? Op welke manier wordt er samengewerkt met bedrijven zoals C-Biotech in het kader van dat proefproject om innovatieve saneringstechnieken te implementeren en de drempels voor die PFAS-sanering te verlagen?

Minister Brouns heeft het woord.

Collega, bedankt voor uw vraag. Ook ik heb de resultaten van dat project met grote interesse gevolgd. Het PFAS-project in Ranst gaat om een proefproject uit de private sector. Het project valt niet onder een bodemsanering conform het Bodemdecreet, zodat de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) dus ook niet direct betrokken is. Ik kan het proefproject dan ook niet beoordelen als minister.

De methode toont echter wel potentieel, hoewel het nog te vroeg is om ze op brede schaal in Vlaanderen te gaan toepassen. Indien de resultaten ook in andere proefprojecten kunnen worden gereproduceerd, hoop ik dat een bredere toepassing mogelijk wordt. Die resultaten zoals we ze lazen, oogden immers echt wel indrukwekkend: tot 60 procent uit de bodem, dacht ik. Wat mij betreft, is dat dus wel bijzonder hoopgevend. De OVAM en ons kabinet hebben alvast een toelichting door C-Biotech gepland om van hen verdere inzichten te kunnen verkrijgen. Het bedrijf is ons welbekend, want het heeft ook een project lopen in het kader van het Kenniscentrum Innovatieve Saneringstechnieken (KIS). Via het kenniscentrum werd in 2024 een call gelanceerd inzake innovatieve saneringstechnieken voor PFAS. Na het doorlopen van de evaluatieprocedure werden zeven projectvoorstellen naar voren geschoven voor verdere financiering. Bij die projecten zijn er projecten die aansluiten bij het proefproject in Ranst. Er is één project in samenwerking met C-Biotech en enkele andere partners rond het gebruik van hennep.

U kunt nu kiezen: ofwel som ik de zeven projecten op, ofwel bezorg ik ze u schriftelijk. (Opmerkingen)

Schriftelijk?

Die mogen dus schriftelijk komen.

De heer Pieters heeft het woord.

Dank u wel, minister, voor uw antwoorden. Vorige week verscheen er nog een artikel in De Standaard: “Er is niet genoeg geld in de wereld om alle PFAS uit het milieu te verwijderen.” Dat zit immers niet alleen in de bodem, maar ook in het water enzovoort. Ik denk dus dat het een goede zaak is dat we zelf mee investeren en die innovatieve saneringstechnieken mee opvolgen. Aangezien dit een volledig privaat initiatief is, waarbij de OVAM niet vanaf het begin betrokken was, is het misschien ook goed dat we de OVAM eens laten bekijken of er zo nog initiatieven zijn, kwestie van zo snel mogelijk met de resultaten verder aan de slag te gaan op het terrein.

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Minister, het is zeer belangrijk dat er werk gemaakt wordt van PFAS-sanering en dat er gezocht wordt naar innovatieve technieken om die PFAS te verwijderen uit alle mogelijke compartimenten van onze omgeving, uit water, bodem en lucht. Toen ik dat artikel las, fronste ik wel even de wenkbrauwen, want dit gaat over PFAS, en PFAS haal je uit de bodem via hennep, maar die PFAS zijn daarmee natuurlijk niet weg. Die zitten dan wel in die hennep. En dan is de vraag: wat zal er met die hennep gebeuren? (Opmerkingen. Gelach)

Minister, ik wil daar toch wel aandacht voor vragen. Hebt u een zicht op de nabestemming van de hennep? Als men die bijvoorbeeld in de woningbouw gebruikt, in zeg maar isolatie, en die komen dan vrij in huis, dan verplaatsen we eigenlijk gewoon de vervuiling van de bodem naar een ander compartiment van onze omgeving, of misschien zelfs rechtstreeks naar het menselijk lichaam. Wordt er dus goed nagedacht over die nabestemming? PFAS zijn niet afbreekbaar. Mij lijkt het dat de meest efficiënte techniek er ten eerste in bestaat dat we voorkomen dat ze in onze omgeving zitten, en ten tweede dat, als we die PFAS willen verwijderen, die worden vernietigd in plaats van ze op te slaan in een ander compartiment.

Mevrouw Schauvliege, ik zag dat u daarmee de heer Claes het gras voor de voeten hebt weggemaaid.

De heer Claes heeft het woord.

Grotendeels wel, voorzitter. Kijk eens aan, ongeveer een gelijkaardige tussenkomst als die van collega Schauvliege. Collega’s, ik kan trouwens zeggen dat er reeds in 2022 een gelijkaardig initiatief was in Zwijndrecht, met gelijkaardige resultaten. Maar ik wil net als collega Schauvliege waarschuwen. De PFAS worden inderdaad uit de bodem gehaald, wat op zich al een zeer goede zaak is en ook op een innovatieve en redelijk kostenbesparende manier gebeurt, maar de PFAS zijn daarmee inderdaad niet weg. Ze zijn nog wel residueel aanwezig in die planten. Gelukkig niet in de stengels, want die kunnen nog voor veel dingen gebruikt worden – dat is althans hetgeen de eerste resultaten van onderzoeken uitwijzen –, maar wel in andere delen van de plant. Dan is inderdaad de vraag op welke manier daarmee wordt omgesprongen, of dat op een veilige manier gebeurt.

Minister Brouns heeft het woord.

Wat de vraag van collega Pieters over de OVAM betreft, die nemen we zeker mee.

Interessant is dat de vraag die collega Schauvliege stelt, in een van die zeven projecten zit. Dat is een terechte, logische vraag. Ik heb dat bij me. Na de oogst van de hennep zullen de met PFAS verontreinigde plantdelen, de bladeren, in een daaropvolgend pilootproject onderworpen worden aan pyrolyse, waarbij naar de optimale vernietiging van PFAS gestreefd wordt. De meerwaarde van het voorgestelde project is dat het ook in een bredere waardecreatie op economisch, ecologisch en sociaal-maatschappelijk vlak ingezet kan worden. Het gebruik van fytoremediëring en pyrolyse in combinatie met industriële hennep kan namelijk tot diverse ecosysteemdiensten leiden, zoals koolstofopslag, milieubewustzijn, opwaardering van de bodem. In het project zal getracht worden de resultaten van de in de krant vermelde studie te verifiëren en te reproduceren. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat op de Vestasite uit te voeren, maar wegens de lage concentraties wordt naar een ander terrein uitgekeken. Maar het is dus belangrijk dat er een vervolgtraject komt op dit project om te bekijken hoe men met die PFAS-houdende planten moet omgaan.

Dat is dus wel interessant om verder te volgen, denk ik.

De vraag om uitleg is afgehandeld.