Over de acties van de beweging Code Rood tegen de agrobedrijven

De heer Sintobin heeft het woord.

In het weekend voor het krokusreces voerden enkele honderden, onder andere gemaskerde, activisten actie op de privéterreinen van de Amerikaanse voedingsmultinational Cargill in Gent. Daarbij werd heel wat schade aangericht binnen de gebouwen. Ramen werden kapotgeslagen en computers vernield. Er werden actievoerders opgepakt. Daarna werd ook nog actiegevoerd aan de hoofdzetel van Cargill in Mechelen. Ik heb ook even gekeken op de webstek van Code Rood. De woordvoerder verklaarde dat solidariteit met de landbouwers tegen de agrobedrijven die recordwinsten boeken, een van de belangrijkste doelen van de actie was. Maar wat zij zeggen wordt eigenlijk niet gesteund door onder andere de woordvoerders van het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) en BB, die de solidariteitsactie helemaal niet te steunen.

Minister, u hebt het waarschijnlijk ondertussen ook al gedaan, maar ik heb eens opgezocht wie er allemaal lid is van Code Rood. Het zijn voornamelijk internationale en Franstalige klimaatactivistische clubjes, zoals ik dat noem. Ik heb ze allemaal opgesomd. Ik denk dat de meest bekende organisatie Youth for Climate is, want ook gekke Greta was aanwezig op die actie, samen met die terroristen, bij manier van spreken. Extinction Rebellion is ook bekend bij ons, maar zeker ook in Nederland, waar men nagenoeg elk weekend autosnelwegen en dergelijke blokkeert. Er waren ook Vlaamse verenigingen, zoals Gents MilieuFront, Voedsel Anders en Uitgezonderd, die Code Rood steunen.

Ik ben gerust bereid om te luisteren naar het antwoord. U hebt trouwens ook laten optekenen dat we allemaal de mail hebben gekregen van iemand van Voedsel Anders om een aantal zaken die u stelde te weerleggen, waarbij zij afstand nemen van die gewelddadige acties. Maar dat is misschien voor straks.

Een aantal van die groeperingen krijgen, wellicht Vlaamse, subsidies. Daarom is het misschien interessant om de subsidies aan al die verenigingen een voor een uit te pluizen, zoals u gisteren in de commissie Omgeving stelde. Ik wil daar gerust een paar vragen over indienen. Maar soit, het gaat dus over subsidies. Ik ga trouwens aan een collega van mij op het federale niveau vragen om een schriftelijke vraag te stellen over welke federale subsidies al die groeperingen krijgen.

Minister, wat is uw reactie? Ik heb uw reactie onder andere gelezen op het Vlaams Infocentrum Land- en Tuinbouw (VILT). U betreurde de actie en zou nakijken hoe het juist in elkaar zat en desnoods groeperingen of verenigingen die werken met Vlaamse subsidies en aan die gewelddadige acties hebben deelgenomen, even bekijken. U steunt wellicht niet het opzet van deze acties, dat zal wel duidelijk zijn.

Wat zijn de huidige plannen als er verenigingen of organisaties tussen zitten die gesubsidieerd worden door de Vlaamse overheid? Wat bent u van plan om daarmee te doen? U zei dat u het onderzoek afwacht om te kijken welke initiatieven u onder andere kunt nemen. U bent het uiteraard met mij eens dat het niet kan dat gesubsidieerde verenigingen betrokken zijn bij gewelddadige acties. Welke gevolgen koppelt u aan dit hele verhaal? Bent u bereid – ik zei het daarjuist al lachend – om een oefening te maken om al die subsidies die gegeven worden in het kader van de beleidsdomeinen Omgeving, Landbouw, Economie en dergelijke aan zulke verenigingen of organisaties, te bekijken?

Minister Brouns heeft het woord.

U hebt eigenlijk in uw vraag al heel wat antwoorden zelf gegeven, collega.

Politieke boodschappen uiten en actie voeren moeten uiteraard kunnen, zolang de actie wordt gevoerd met respect voor elkaar en elkaars goederen. In die zin vond ik die actie niet oké en niet goed, niet omdat ze vocaal scherp was, maar omdat ze schade heeft berokkend.

Wat uw vraag over de solidariteit met landbouwers betreft, wil ik benadrukken dat de landbouwsector heel divers is. Sommige landbouwers zullen zich helemaal niet vertegenwoordigd voelen, andere zullen die solidariteit misschien wel ervaren.

Nu, wat specifiek deze actie betreft, wil ik uiteraard het politieonderzoek afwachten. We hebben gezien wat we gezien hebben. Indien blijkt dat organisaties die subsidies krijgen, betrokken zijn bij strafbare feiten, is het wat mij betreft vanzelfsprekend dat dit niet kan en zullen die subsidiedossiers opnieuw worden beoordeeld. Wat mij betreft kunnen ze dan geen subsidies krijgen, want de Vlaamse subsidies zijn – nogal logisch – bedoeld voor positieve maatschappelijke actie, en niet om schade te berokkenen.

Ik wil wel benadrukken, collega, dat uiteraard niet alle middenveldorganisaties die zich inzetten voor onze omgeving of voor het klimaat, over dezelfde kam kunnen worden geschoren. We kunnen ze niet allemaal op een hoopje gooien. Het was, gelukkig maar, een heel kleine minderheid die hier over de schreef ging.

De heer Sintobin heeft het woord.

Bedankt voor uw antwoord, minister. Ik had inderdaad wel al zelf de meeste antwoorden gegeven en gelezen. Het stelt me gerust dat u dit afkeurt. Dat zou ook maar logisch zijn, natuurlijk.

Wat de subsidiëring aan verenigingen en organisaties betreft: ik heb er geen probleem mee dat verenigingen en organisaties een maatschappelijk debat op gang trekken. Ik ben een grote voorstander van vrijheid van meningsuiting. We hebben gisteren een voorbeeld gezien van iemand die werd vrijgesproken vanwege die vrijheid van meningsuiting. Ik herinner mij dat mijn partij enkele jaren geleden – ondertussen al decennia geleden, denk ik – werd verboden. Toen was er geen sprake van vrijheid van meningsuiting. Maar dat is een ander debat.

Ik betreur dat federale maar ook Vlaamse overheden in deze periode en in de huidige internationale context en de wereld waarin wij leven, waar het debat over defensie en defensie-uitgaven op gang wordt getrokken en men allerlei manieren zoekt om aan geld te geraken, vooral naar de werkende Vlaming kijken om dat te financieren. In plaats daarvan zou men, onder andere hier maar ook op andere niveaus, eens met de kam door de subsidiedatabank moeten gaan. Een vereniging of organisatie kan perfect aan een maatschappelijk debat deelnemen zonder afhankelijk te zijn van subsidies. Dat is de voorbije jaren volledig scheefgegroeid. Als men, zelfs op het lokale niveau, kijkt aan welke verenigingen en waarvoor er allemaal subsidies worden rondgedeeld … Ik erken dat de subsidiedatabank, het register, een eerste goede stap is, maar er moet natuurlijk ook iets mee gedaan worden. Het is gemakkelijk om te zeggen dat er een register en een databank zijn, en dan te stoppen en er verder niets meer mee te doen. Nu is het moment gekomen om een voor een die subsidies te bekijken en, waar nodig, te zeggen: “Nee, hier is het gedaan, hier stopt het.” En dat niet allemaal in het kader van ‘iedereen heeft recht op een vrije meningsuiting’.

De heer Vaneeckhout heeft het woord.

Dank u wel, minister, voor het genuanceerde antwoord, de helderheid en de politieke positie rond acties, maar ook de duidelijke keuze om niet het hele middenveld over dezelfde kam te scheren. Dat is belangrijk.

Collega’s, uiteraard zal ik hier nooit het beschadigen van private goederen verdedigen, ook niet als het gebeurt door middenveldorganisaties of mensen aanwezig op acties van middenveldorganisaties – want dat is vaak nog een nuance. Maar omdat de organisatie nu toch al genoemd is: we hebben allemaal een schrijven van Voedsel Anders gekregen. Ik vind het belangrijk dat we over dit soort zaken met de juiste informatie spreken. Voedsel Anders heeft intussen meerdere keren uitgedrukt, zowel naar het parlement als naar een aantal berichtgevingsorganisaties en een aantal media toe, dat ze niets met die actie te maken hebben. Ze benadrukken dat ze de inhoudelijke politieke boodschap steunen, en ik denk, als het gaat over vrijheid van meningsuiting, dat dit moet kunnen en dat het zelfs heel belangrijk is. Maar ze benadrukken dat ze op geen enkele manier de uitwassen steunen die er op die actie waren en dat ze die ook nooit zullen verdedigen.

Ik vind het belangrijk om correct te blijven en niet te vervallen in een soort van middenveldbashing, iets waar we allemaal heel gevoelig aan moeten blijven. Onze samenleving is zo sterk omdat er kritische geluiden worden toegelaten. Dit is trouwens een kritisch geluid dat zich bezorgd uit over de lonen van onze landbouwers, een eerlijke en leefbare economische situatie en het recht op toegang tot betaalbare grond voor onze nieuwe landbouwers. Dat zijn zeer belangrijke stemmen, denk ik. Los van de inhoud van die stemmen, vind ik het heel belangrijk dat we hier met de juiste informatie aan de slag gaan: Voedsel Anders heeft zich al lang van deze acties gedistantieerd en heeft ze ook nooit ondersteund. Ze blijven terecht hun inhoudelijke strijd voeren.

Minister Brouns heeft het woord.

Ik kan wat u zegt, volledig beamen, collega Vaneeckhout. Het is belangrijk om de nuance en het onderscheid te maken. Ik ben ook zelf iemand die het middenveld heel belangrijk vindt. Voor de totstandkoming van beleid en beleidsopbouw is het cruciaal om het overleg aan te gaan. Het is, bij wijze van spreken, een deel van mijn DNA en alleszins een heel belangrijk kompas.

Wat de subsidies betreft, is het voor mij belangrijk dat we, in tijden van budgettaire krapte en het maken van keuzes, voortdurend elke subsidie, van welke aard ook, tegen het licht houden. Dat is een oefening die we permanent doen. We zullen altijd, niet alleen naar deze organisaties toe maar in het algemeen, bijzonder kritisch zijn voor elke vorm van subsidie die we in Vlaanderen geven. Zeker in tijden van budgettaire krapte bewaken we de doelmatigheid en effectiviteit meer dan ooit.

De heer Sintobin heeft het woord.

Ik zal in de toekomst een aantal van die subsidies verder onder de loep nemen.

Natuurlijk, over wat collega Vaneeckhout over onder andere Voedsel Anders zegt: men kan zich distantiëren, maar men weet, als men deelneemt aan acties van Code Rood en Extinction Rebellion bijvoorbeeld, dat het altijd uitmondt op gewelddadige incidenten. Ik zou aan Voedsel Anders zeggen: neem niet deel en trek het maatschappelijk debat op een andere manier aan.

De vraag om uitleg is afgehandeld.