Financiering van het GLB na 2027

Mevrouw Peeters heeft het woord.

Zoals het ernaar uitziet, zal de financiering van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) na 2027 op een andere leest worden geschoeid. Meer bepaald wordt verwacht dat het budget voor het GLB in één groot fonds gestopt zal worden en het GLB deel zal uitmaken van de toekomstige voorstellen van het meerjarig financieel kader.

– Bart Dochy treedt als voorzitter op.

Concreet zou de EU de uitgaven willen vereenvoudigen en flexibeler maken door de tientallen fondsen te herschikken in drie fondsen: structuurfondsen, concurrentievermogen en buitenlandbeleid. Het GLB, dat voor de periode 2021-2027 nog een budget van 387 miljard euro vertegenwoordigt en samen met het Cohesiefonds veruit het grootste is van de verschillende fondsen, zou in de toekomst ondergebracht worden in een structuurfonds. De lidstaten zouden dan het deel dat hun toekomt, naar eigen inzicht kunnen bestemmen.

Die plannen leiden alvast tot wat onrust bij de koepel van jonge Europese boeren CEJA (Conseil européen des jeunes agriculteurs), die vreest voor het tegendeel van hetgeen wordt beoogd. Zij denken dat er meer complexiteit en meer administratieve rompslomp zal zijn, en dus ook meer onzekerheid voor de boeren. Er bestaat ook vrees dat de nieuwe financiering de meerjarige investeringsaanpak zal ondermijnen. De voorzitter van CEJA heeft dan ook een brief geschreven aan Commissievoorzitter Ursula von der Leyen waarin die bezorgdheden worden geuit.

Minister, ten eerste: hebt u al meer inzage gekregen met betrekking tot de toekomstige financiering van het GLB na 2027? Zo ja, kloppen de verwachtingen over het onderbrengen van het budget in een groter structuurfonds?

Ten tweede: hoe staat u ten aanzien van het voornemen om het GLB-budget in een structuurfonds onder te brengen?

Ten derde: is dit voornemen compatibel met de recent gepubliceerde strategische visie inzake landbouw en voedsel, waarin toch sprake is van verschillende financieringsmogelijkheden voor investeringssteun, inkomenssteun, innovatie en ecosysteemdiensten?

Ten vierde: welke gevolgen kan de nieuwe financiering van het GLB hebben voor de Vlaamse boeren in het algemeen en voor de jonge boeren in het bijzonder?

Ten vijfde: zult u de bijzondere aandachtspunten bij de Europese Commissie aankaarten die de belangen van de Vlaamse landbouwers moeten garanderen in de nieuwe financiering van het GLB?

Minister Brouns heeft het woord.

Dank u wel, collega.

De Raad gaf aan de Europese Commissie de opdracht om uiterlijk op 1 juli van dit jaar een voorstel voor de Europese meerjarenbegroting post 2027 te formuleren. Ik weet uiteraard ook dat er hierover momenteel gespeculeerd wordt, maar finaal moeten we dus dat voorstel afwachten vooraleer daarover een positie kan worden ingenomen.

In aanloop naar haar concrete voorstel deze zomer communiceerde de Commissie op 11 februari wel al een roadmap op hoofdlijnen. De Commissie bevestigt daarin expliciet uiteraard ook in de toekomst een GLB te zullen blijven voeren. Ze heeft de ambitie om te streven naar een GLB dat in staat is om de vooropgestelde doelen te realiseren. Op instrumenteel vlak voorziet ze in gerichte EU-steun voor de landbouwers die daar het meest nood aan hebben, in het stimuleren en belonen van positieve sociale en ecologische resultaten en in het scheppen van randvoorwaarden om de bruisende plattelandsgebieden te ondersteunen. Bovendien heeft Frankrijk, toch een belangrijke lidstaat, recent een nota gepubliceerd waarin het net heel duidelijk vraagt om het specifieke budget voor het landbouwbeleid te behouden, en daarmee ook te blijven inzetten op doelen zoals strategische autonomie en een eerlijk inkomen. Als we vandaag kijken naar Europa en de geopolitieke spanningen, de geopolitieke situatie in de wereld: als het besef van de strategische autonomie van de basisbehoeften energie, grondstoffen, veiligheid en voeding er nu niet is, dan zal dat er nooit meer komen. Er zijn de middelen die we inzetten voor onze veiligheid. De basisbehoefte voeding is minstens zo belangrijk, denk ik.

Ik meen ook dat de kans reëel is dat we in het voorstel van de Commissie dat we richting de zomer kunnen verwachten, wel een apart budget voor het GLB zullen zien. Het is uiteraard niet aan mij om de toekomst te voorspellen, maar ik ga ervan uit dat we dat daarin zullen terugvinden.

Wat mijn persoonlijke mening betreft, zeg ik nog graag het volgende. De leuze van de Europese Unie is ‘in verscheidenheid verenigd’. Ik leg in mijn discours heel vaak de nadruk op het feit dat het tweede deel, verenigd zijn, nooit vergeten mag worden. Soms dreigt dat wel te gebeuren. Ik geloof heel sterk in een verenigd Europa, nu meer dan ooit, maar een verenigd Europa dat die diversiteit erkent. Dat is ook toch wel deel van mijn discours en kompas, zeker als het gaat over ons landbouwbeleid. Het is ook al vaak aangehaald: de omgeving in Vlaanderen kunnen we niet vergelijken met die in Frankrijk of Duitsland.

Collega’s, we blijven binnen een eengemaakte markt met vrij verkeer van goederen en diensten werken. Dat mag ik althans hopen. Dan is het natuurlijk fundamenteel voor het concurrentievermogen van onze landbouwsector dat zij ook binnen een gemeenschappelijk kader kunnen werken.

Zoals gezegd, erkent iedereen dat landbouw een strategische sector is en dat de uitdagingen en maatschappelijke verwachtingen de komende jaren en decennia zeer groot zijn. Daarom geeft het Vlaamse regeerakkoord ook het volgende nog mee: “Voldoende budget voor het GLB is cruciaal bij de correcte vergoeding van onze land- en tuinbouwers en om een duurzaam landbouwmodel te kunnen realiseren.” Ik denk dus dat we maar beter op onze hoede zijn voor bijsturingen die het gemeenschappelijk landbouwbudget terug naar de lidstaten zouden sturen. Ik denk niet dat dat voor de land- en tuinbouwers, noch voor de strategische autonomie binnen de Europese Unie een goed idee zou zijn. Bovendien is er de zorg dat in een federale staat als de onze de complexiteit niet bepaald zal afnemen door dit naar één fonds te brengen. Maar de concrete gevolgen voor alle boeren, en specifiek ook de jonge boeren, waar u ook naar vraagt, zullen pas blijken nadat dit meer concreet zal worden.

Het spreekt ook voor zich dat ik op het Europese forum alle aandachtspunten zal aankaarten en bepleiten die de belangen van onze Vlaamse landbouw in de toekomst moeten garanderen. Dat gaat niet alleen over de belangen van de lokale landbouwers, maar dus ook over het algemeen belang, het belang van ons allemaal.

Mevrouw Peeters heeft het woord.

Minister, dank u wel voor uw antwoord. Voor 1 juli, dat is dan nog even afwachten, maar ik ben alleszins blij dat u zelf zegt dat we voldoende budget moeten hebben voor het GLB, dat dat sowieso cruciaal is. Ik ben ook blij dat u zegt u te zullen aansluiten bij het standpunt van Frankrijk, dat ook al heel duidelijk een aparte budgetstructuur vooropstelt, en niet een onderbrengen in een groter fonds. Ik denk dat dat op zich al een belangrijk gegeven is. We weten dat het GLB sowieso gericht moet zijn op onze individuele landbouwers, maar tegelijk heeft het onvermijdelijk ook een enorme impact op heel de agrovoedingsketen, zoals u zelf ook stelt. Ook daar horen we kritische stemmen. Ook daar vreest men dat het weleens de foute kant zou kunnen opgaan. Daarom denk ik dat het heel belangrijk is dat daar met argusogen naar wordt gekeken. We weten natuurlijk ook dat België straks met één stem zal moeten spreken ten aanzien van de Europese Commissie. Dan kan niet alleen Vlaanderen zijn standpunt op tafel leggen. Ook de Waalse collega’s zullen hun standpunt moeten geven. Finaal zal de federale collega dan het standpunt van België uitspreken. Het is misschien al goed dat Frankrijk al meedoet. Ik hoop dat u ook snel met de Waalse collega’s rond de tafel kunt zitten om te kunnen bewerkstelligen dat de federale minister van Landbouw straks ook op tafel klopt om ervoor te zorgen dat er voldoende budget is voor het GLB, dat dit veilig is voor de toekomst, voor de agrovoedingsketen, maar uiteraard ook voor de individuele landbouwer.

Mevrouw Ryde heeft het woord.

Dank u wel, minister. Ik had u begin februari eigenlijk een zeer gelijkaardige vraag gesteld. Ik ben blij te vernemen dat u bij uw standpunt blijft. Het is niet u die zich ondertussen bij Frankrijk aansluit, maar Frankrijk dat zich aansluit bij uw standpunt. Ze zijn immers vrij gelijkaardig.

Ik heb nog een bijkomende vraag. U hebt een citaat gegeven uit het Vlaamse regeerakkoord, maar daar is ook een externe uitgavendoorlichting van de GLB-middelen in opgenomen. Hebt u er al meer zicht op wanneer die zou starten?

Minister Brouns heeft het woord.

Wat de visie van de Waalse collega’s betreft, denk ik inderdaad dat het belangrijk is dat we ook in dezen eendrachtig richting Europa trekken. Dat staat ook vrij zichtbaar in het Waalse regeerakkoord, dus ik ben er vrij gerust in dat we eenstemmig, eendrachtig schouder aan schouder staan richting Europa wat de middelen voor het GLB betreft.

Die doorlichting gebeurt ook. Die is wel degelijk aan de orde. Ik heb de resultaten daarvan nu nog niet. Die verwachten we. Die zullen dan ook te gepasten tijde gedeeld kunnen worden, ex ante en ex post. Het is dus nog even wachten tot volgend jaar.

Mevrouw Peeters heeft het woord.

Ik hoop dat de onrust bij CEJA al een klein beetje is weggenomen, alsook bij de agrovoedingsketen, maar uiteraard zullen we moeten wachten tot juli. Dit wordt alleszins vervolgd.

De vraag om uitleg is afgehandeld.