Over 'agribashing' op de openbare omroep

De heer Sintobin heeft het woord.

Minister, ik weet niet hoe het met u zit, maar als ik naar het weerbericht kijk, dan is het om te weten welk weer het wordt de komende dagen en hoe ik mijn dagen kan inplannen met waar ik naartoe moet enzovoort. Ik heb bij het bekijken van het weerbericht absoluut geen behoefte aan een of ander activisme.

We hebben op VTM dramaqueen Jill Peeters, die elke dag het einde der tijden wil aankondigen, een soort Armageddon wil voorspellen. Dan hebben we Bram Verbruggen, een ‘specialleke’. Hij noemt zichzelf klimatariër. Ik heb moeten opzoeken wat het betekent. Ik dacht eerst: ‘klimaat’ is een woord dat ik ken en ‘ariër’ is ook een woord dat ik ken. Wat betekent klimatariër? Dat betekent dat hij bij alles wat hij eet of drinkt rekening houdt met het klimaat.

Om maar te duiden hoe erg het is gesteld met die man, zal ik een bekentenis voorlezen die hij heeft gedaan aan Goedele Liekens – over Goedele Liekens kan ik ook veel zeggen, maar dat ga ik vandaag niet doen. Ik citeer de bekentenis: “Ik heb een paar maanden geleden een klimaatmaatregel genomen. Ik heb me laten steriliseren. Het blijft bij twee kindjes.” Wat een onzin is dat, zich laten steriliseren als zijnde een klimaatmaatregel? Dat is dan een weerman door ons betaald op de openbare omroep.

Dat was maar een korte inleiding, maar waar het mij hier vandaag over gaat, is de ‘agribashing’. In een weerbericht van een veertien dagen geleden was het opnieuw van hetzelfde, over de uitstoot van de broeikasgassen. Het was weer allemaal de schuld van de landbouw, enzovoort. Er was niet de minste nuance door te zeggen dat slechts 10 procent van de uitstoot van broeikasgassen in Vlaanderen van de landbouw komt en dat de verantwoordelijkheid van de landbouw mondiaal gezien toch heel miniem is. Ik kon het natuurlijk niet nalaten om te zeggen dat ik soms wel eens een biefstuk eet, maar je mag er niet te veel van eten want dat is niet goed voor het klimaat. Zo gaat het maar door, iedere week opnieuw. Dit is nu maar één voorbeeld, maar het is ook al op andere momenten gebeurd.

Natuurlijk kunnen we aan dramaqueen Jill Peeters niks doen, want ze werkt niet voor een publieke omroep. We kunnen gewoon de knop omdraaien. Maar, minister, Bram Verbruggen werkt voor de openbare omroep. Voor zover ik weet, wordt de openbare omroep betaald met belastinggeld. 

Minister, omdat we het – ook in het kader van het eerdere debat – hier al een paar keer hebben gehad over agribashing, wil ik u een aantal vragen stellen.

Minister, vindt u dat dergelijke eenzijdige en ongenuanceerde boodschappen thuishoren op onze openbare omroep?

Zult u een reactie bezorgen of een gesprek voeren met de klimatariër? Misschien kunt u iets bijleren, misschien kan hij ook iets bijleren.

Welke concrete initiatieven – en nu even ernstig – kunt of wilt u nemen tegen agribashing? Wilt u proactief communiceren richting media en hun genuanceerde informatie aanreiken die ook het belang van onze landbouw uitlegt? Wilt u misschien uw collega van Media ook even aanspreken? Misschien kan zij contact opnemen met VRT?

Minister Brouns heeft het woord.

Dank u wel, collega. Ik denk dat u me intussen kent als iemand met een groot hart voor de landbouwsector. Ik ben dus wel gevoelig voor agribashing – we hebben dat op een bepaald moment zo genoemd. Ik steek niet weg dat ik af en toe wordt geconfronteerd met zaken waar ik me enorm aan erger of aan stoor, als men eenzijdig en op basis van foute informatie de sector aanvalt.

Ik heb al met een knipoog gezegd dat ik een wandelend meldpunt ben. Ik word er heel vaak op aangesproken. Recent heb ik me nog geërgerd – ik heb dat ook publiek geuit – naar aanleiding van een uitzending van ‘Het uur van de waarheid’ op Radio 1, waar men de vergelijking maakte tussen de promotie voor sigaretten en de promotie voor onze melk. Dat vond ik er ver over gaan. Als een grens wordt overschreden, moet je reageren, vind ik. Er is inderdaad ook het meldpunt van collega Dochy; dat kennen we. Daar kunnen ook zaken bij worden gemeld. We hebben het daar in het verleden al over gehad.

Naar aanleiding van uw vraag heb ik het fragment herbeluisterd. Ik denk dat het meer nuance laat uitschijnen dan we hier in eerste instantie hebben gehoord. De weerman zei inderdaad dat de Belgische/Vlaamse landbouw verantwoordelijk is voor 10 procent van de uitstoot van broeikasgassen en plaatste dit tegenover de 18 procent wereldwijd. Hij vulde aan dat de grootste uitstoot door de serreteelt en de akkerbouw gebeurde en hij zoomde daarna in op de veeteelt. Hij bracht dus een breder verhaal. Hij vernoemde de veeteelt, de herkauwers, omdat die een bijzondere plaats innemen doordat ze vooral methaan uitstoten. De weerman zei dat de Vlaamse veeteeltsector er hard aan werkt, onder andere door innovatie zoals voedseladditieven, om de uitstoot terug te dringen, en dat we daar in Vlaanderen goed in slagen. Hij vulde aan dat onze veeteelt het daarmee veel beter doet dan de Braziliaanse en zelfs de Ierse. Dat is op zich oké.

Weerman Verbruggen noemde zichzelf inderdaad een klimatariër en zei, zoals ik citeer: “Mag je nu geen vlees meer eten? Natuurlijk wel, maar je gaat er het best bewust mee om, zoals met een luxeproduct.” Dat lijkt me toch iets meer genuanceerd. Eerlijk gezegd, zou ik het woord klimatariër niet hebben gebruikt. Maar alles met mate en bewust omgaan met je voeding, is iets wat mijn grootmoeder al deed en zei. Dat is trouwens ook goed voor je gezondheid.

De weerman deed tot slot een oproep om lokaal te kopen – dat is belangrijk –, om producten van bij ons te consumeren. Dat lijkt eerder een positieve boodschap te zijn. Wanneer hij over het mooie weer begon, zei hij dat het ideaal weer was voor een barbecue. Daar leggen we natuurlijk een lekker stukje Vlaams vlees op. Dat spreekt, wat mij betreft, voor zich.

Ik ga dus nu geen boze brief sturen naar VRT. Ik heb wel gereageerd, zoals ik daarstraks zei, naar het ‘Uur van de waarheid’, waar een vergelijking werd gemaakt die van de pot gerukt was. Maar ik stel me wel de vraag of er voor zulke boodschappen plaats moet zijn bij het weerbericht.

Voor alle duidelijkheid, collega Sintobin: dit is voor mij niet van het niveau van agribashing zoals we dat al hebben gekend. De boodschap was genuanceerd en die belichtte verschillende kanten met onderbouwde cijfers. Maar de kritische vraag, of het zijn plaats heeft in het weerbericht, blijft overeind.

Wat het proactief communiceren betreft: dat doe ik elke dag, zoveel mogelijk. Ook heel wat overheden doen dit met mij. Ook de media neem ik geregeld mee naar onze prachtige landbouwsector. Ik toon hun op een genuanceerde manier hoe de sector werkt. Het lijkt me dat de weerman de kunst van nuance ook beheerst, hoewel het daar zijn plaats niet had.

Ik zal dus zeker blijven inzetten op proactieve en genuanceerde communicatie rond landbouw, maar niet enkel richting media maar ook zeker naar de collega-bestuurders. Ik nodig deze commissie uit om hetzelfde te doen.

De heer Sintobin heeft het woord.

Minister, ik moet eerlijk bekennen: iemand die zich laat steriliseren omwille van het klimaat, lijkt me een weinig genuanceerd persoon. Ik denk dat dat niet echt genuanceerd is. U hebt gelijk: de boodschap van het weerbericht was eerder genuanceerd. Maar u weet of u weet niet dat de klimatariër, de ‘klimaat-ariër’ ook voordrachten geeft, waarschijnlijk voor een zakcentje, zoals de meeste journalisten en mensen die werken voor VRT. Het gaat trouwens altijd over het klimaat. Misschien moeten we eens samen met de leden van de commissie naar zo’n voordracht gaan om te luisteren naar welke nonsens hij daar allemaal vertelt.

De kernboodschap van mijn vraag was – en u geeft dat aan – of het wel de taak van de weerman is om activistische praat te verkopen. Genuanceerd of niet, het is me allemaal om het even, ik denk niet dat dat hoeft. Ik denk niet dat dat moet. U hebt verwezen naar een ander programma, maar het is keer op keer zo: nu verwijs ik naar dat weerbericht, u verwijst naar het ‘Uur van de waarheid’. Elke dag is er wel ergens een programma op onze openbare omroep waar ongenuanceerd over landbouw wordt gesproken.

Maar het doet me plezier dat u zelfs een opening maakt naar uw partijgenoot Bart Dochy en vandaag zelfs publiciteit maakt voor zijn meldpunt, terwijl u enkele weken geleden zei dat dat meldpunt niet nodig is, dat u zelf een mobiel meldpunt bent. Vandaag zegt u dat men ook terechtkan bij het meldpunt van Bart Dochy. Ik ga deze kwestie dan ook nog even toelichten bij het meldpunt van Bart Dochy.

Minister Brouns heeft het woord.

Ik denk dat hierrond alles is gezegd. Er zat nuance in het bericht. Hoort het thuis in een weerbericht? Naar mijn mening niet. Daar zijn we het over eens. Ik ben zeer gevoelig voor zaken die de landbouwsector op een ongenuanceerde, oneerlijke en onjuiste manier in een slecht daglicht stellen. Ik denk dat we er hier allemaal heel gevoelig voor zijn. We zullen natuurlijk ook altijd met de juiste nuance spreken en met een heel groot hart de landbouwsector van Vlaanderen uitdragen over heel de wereld, wat mij betreft.

De vraag om uitleg is afgehandeld.